Ελλάδα
Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ της Πολωνίας και της Ελλάδας καθιερώθηκαν στις 13 Μαρτίου 1919.
Πολιτική συνεργασία
Ιστορική διαδρομή
Οι διμερείς διπλωματικές σχέσεις εγκαινιάζονται την εποχή κατά την οποία Πολωνοί και Έλληνες κυριαρχούσαν σε μεγάλα πολυεθνικά καθεστώτα, την πολωνολιθουανική «Κοινοπολιτεία των Δύο Εθνών» και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς την Πολωνία και την Ελλάδα στον χάρτη της Ευρώπης, οι διπλωματικές σχέσεις ανάμεσα στο νεοσύστατο πολωνικό και ελληνικό κράτος ξεκίνησαν στις 13 Μαρτίου 1919, όταν το Βασίλειο της Ελλάδος αναγνώρισε επίσημα την Πολωνική Δημοκρατία. Δύο μήνες αργότερα παρουσίασε τα διαπιστευτήρια του στην Αθήνα ο πρώτος απεσταλμένος της πολωνικής κυβέρνησης του I. J. Paderewski - ο August Zaleski, ένας από τους λαμπρότερους διπλωμάτες της λεγόμενης Β΄ Δημοκρατίας. Η πρώτη ιστορική επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου στην Βαρσοβία την πρωτοχρονιά του 1931 σηματοδότησε συμβολικά ένα νέο άνοιγμα. Ο στρατάρχης Józef Piłsudsk επισκέφθηκε την Αθήνα ανεπίσημα ένα έτος αργότερα, στις 10 Απριλίου 1932, κατά την επιστροφή του από ένα ταξίδι στην Αίγυπτο.
Μέχρι το ξέσπασμα του Β΄ παγκοσμίου πολέμου τα δύο κράτη είχαν συνδεθεί με τις βασικές εμπορικές και πολιτικές συμφωνίες. Στη διάρκεια του Β΄ παγκοσμίου πολέμου οι επαφές των εξόριστων κυβερνήσεων και των δύο χωρών παρέμειναν ενεργείς. Ο κοινός αγώνας εναντίον των κατακτητών και η συμμαχία με τη Μεγάλη Βρετανία ένωσαν τους Πολωνούς και Έλληνες διπλωμάτες στον συντονισμό των δράσεων της αντίστασης.
Μετά τον πόλεμο οι δύο χώρες βρέθηκαν στα ανταγωνιστικά πολιτικά στρατόπεδα και παρά τις πάντα φιλικές σχέσεις ανάμεσα στους δύο λαούς, οι διπλωματικές σχέσεις παρέμειναν αραιές. Οι φιλικές κοινωνικές σχέσεις συνεχίσθηκαν με την υποδοχή χιλιάδων προσφύγων του ελληνικού εμφυλίου πολέμου στην Πολωνία, μετά το 1949.
Η πτώση της χούντας και η μεταπολίτευση στην Ελλάδα μετά το 1974 αποτέλεσε ένα σημαντικό κίνητρο στην εξέλιξη των πολωνό - ελληνικών σχέσεων. Άρχισε η πρώτη φάση του επαναπατρισμού των προσφύγων του εμφυλίου πολέμου και των παιδιών τους. Πάνω από δέκα χιλιάδες ελληνόπουλα είχαν γεννηθεί και εκπαιδευθεί στην Πολωνία. Αυτό το μεγάλο ανθρώπινο κεφάλαιο είχε συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη των κοινωνικών, οικονομικών και πνευματικών σχέσεων των δύο χωρών. Ταυτόχρονα έχει συστηθεί σταθερός πολιτικός διάλογος μέσω των υπουργείων εξωτερικών.
Η εργατική εξέγερση στα πολωνικά ναυπηγεία και η γέννηση της «Αλληλεγγύης» προκάλεσαν ενθουσιασμό στην Ελλάδα, ενώ στο κίνημα συμμετείχαν και οι Έλληνες κάτοικοι της Πολωνίας. Ο πολιτικός διάλογος ισχυροποιήθηκε. Τον Ιούνιο 1981 επισκέφθηκε τη Βαρσοβία ο υπουργός εξωτερικών Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, εκφράζοντας την υποστήριξη της Ελλάδας για τις πολιτικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις στην Πολωνία. Το ευρωπαϊκό κίνημα «Αλληλεγγύης με την Αλληλεγγύη» βρήκε πολλούς οπαδούς στην Ελλάδα. Στην Αθήνα συστάθηκε μία επιτροπή υπό την ηγεσία του προέδρου της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων Αθ. Παπανδρόπουλου, η οποία βοηθούσε τους Πολωνούς μετανάστες την περίοδο του στρατιωτικού νόμου. Η θέση των ελληνικών πολιτικών κύκλων προς τα συμβάντα στην Πολωνία δεν ήταν ομοιογενής. Η φιλοσοβιετική κυβέρνηση Παπανδρέου διατήρησε καλές σχέσεις με το στρατιωτικό καθεστώς και ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε ο πρώτος ηγέτης των κρατών μελών ΕΟΚ, ο οποίος τον Οκτώβριο του 1984 επισκέφθηκε επίσημα την Πολωνία, μετά την επιβολή του στρατιωτικού νόμου. Το Νοέμβριο του 1987 ο στρατηγός Β. Γιαρουζέλσκι επισκέφτηκε επίσημα την Αθήνα.
Πολιτική συνεργασία την περίοδο της Γ’ Δημοκρατίας
Η μεταπολίτευση στην Πολωνία, μετά το 1989, σήμανε ένα μεγάλο άνοιγμα στις πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με την Ελλάδα. Την υποστήριξη της Ελλάδας προς τις πολωνικές μεταρρυθμίσεις εξέφρασε ο υπουργός εξωτερικών Α. Σαμαράς στις συνομιλίες του με τον πρωθυπουργό Τ. Μαζοβιέτσκι και τον υπουργό εξωτερικών Κ. Σκουμπισέφσκι. Ήταν η εποχή ραγδαίας ανάπτυξης ορισμένων κλάδων της ελληνικής οικονομίας, μεταξύ άλλων των κατασκευών, όπου βρήκε απασχόληση ένας μεγάλος αριθμός Πολωνών μεταναστών. Στη δεκαετία του 1990 ορισμένες στατιστικές έδειχναν, ότι ο αριθμός των Πολωνών εργαζομένων στην Ελλάδα είχε φτάσει τις 100 χιλιάδες. Εκείνη την περίοδο μία από τις κυρίες προκλήσεις για την πολωνική διπλωματία στην Ελλάδα ήταν η ρύθμιση της νομιμότητας διαμονής, εργασίας και εκπαίδευσης των Πολωνών υπηκόων. Μετά από περίπλοκες διαπραγματεύσεις στις 21 Νοεμβρίου 1994, υπεγράφη η συμφωνία περί κατάργησης θεωρήσεων εισόδου. Άλλη σημαντική διπλωματική πρόκληση της εποχής ήταν το αίτημα υποστήριξης της ένταξης της Πολωνίας στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τα κράτη μέλη και των δύο οργανισμών. Η επίσημη αίτηση ένταξης στην Ε.Ε. υποβλήθηκε από την Πολωνία στις 18 Δεκεμβρίου 1993, επί της ελληνικής προεδρίας. Η Ελλάδα υποστήριξε ένθερμα την ένταξη της Πολωνίας και στους δύο οργανισμούς. Στην διάρκεια της επόμενης ελληνικής προεδρίας στην ΕΕ, τον Απρίλιο του 2003 στην Αθήνα, η Πολωνία μαζί με άλλες 9 χώρες υπέγραφαν την Συνθήκη προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Το ημερολόγιο των διμερών επισκέψεων παραμένει πλούσιο, με την επίσκεψη του Προέδρου Κ. Παπούλια στην Πολωνία τον Ιούλιο του 2013 και του προέδρου Α. Ντούντα στην Αθήνα το Νοέμβριο του 2017. Το 2019 γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από την σύναξη των διπλωματικών μας σχέσεων με ένα πλούσιο πρόγραμμα πολιτιστικών, επιστημονικών και εμπορικών εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται και στις δύο χώρες.
Οικονομική συνεργασία
Θεσμικό πλαίσιο
θεμελιώδη σημασία στον τομέα των οικονομικών σχέσεων έχουν οι διατάξεις της Συνθήκης Προσχώρησης της Πολωνίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με δευτερεύουσας σημασίας των διµερών συµφωνιών. Από τις διμερείς συμφωνίες που έχουν συναφθεί στον τομέα των οικονομικών σχέσεων, αναφέρονται οι ακόλουθες: Συμφωνία για την ανάπτυξη της οικονομικής, βιομηχανικής και τεχνικής συνεργασίας - υπογραφή 18/12/1980, Συμφωνία για την αποφυγή της διπλής φορολογίας αναφορικά με τους φόρους εισοδήματος και κεφαλαίου - υπογραφή 20/11/1987, Σύμφωνο Φιλίας και Συνεργασίας - υπογραφή 20/11/1987, Συμφωνία συνεργασίας στον τομέα του τουρισμού - υπογραφή 6/10/2011. Όσον αφορά στις συμφωνίες που έχουν συνάψει η Πολωνία και η Ελλάδα, αυτές είναι καταχωρημένες σε σχετική βάση δεδομένων του Υπουργείου Εξωτερικών.
Διμερές Εμπόριο
Από το 2004 ο όγκος του διμερούς εμπορίου Πολωνίας-Ελλάδος αυξήθηκε κατά 400% (το 2004 ανήλθε σε περίπου 336,8 εκατ. €). Το 2008 ο όγκος του διμερούς εμπορίου Πολωνίας-Ελλάδος σημείωσε αύξηση κατά 3,3% και έφτασε στα 1.364,0 εκατ. €. Η αξία των πολωνικών εξαγωγών στην Ελλάδα ήταν 866,0 εκατ. € με αύξηση της τάξεως του 1,0% και η άξια των εισαγωγών ήταν 498,0 εκατ. € με αύξηση της τάξεως του 7,6%. Με τις ανωτέρω αξίες, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 32η συνολικά θέση όσο αφορά τις κυριότερες χώρες προορισμού των πολωνικών εξαγωγών και στην 45η θέση όσον αφορά τις εισαγωγές, αντιπροσωπεύοντας συνολικό μερίδιο εξαγωγών και εισαγωγών αντίστοιχα της τάξης του 0,39% και 0,22%. Παραδοσιακά το ισοζύγιο παρέμεινε πλεονασματικό για την Πολώνια και έφτασε στα 368,0 εκατ. € και κατέστησε την Ελλάδα στην 21η θέση στην λίστα των 30 χωρών που η Πολωνία διατηρεί πλεονασματικό ισοζύγιο. Πολωνία εξάγει στην Ελλάδα κυρίως μηχανήματα, ηλεκτρονικές και ψηφιακές συσκευές και με τα ανταλλακτικά, μηχανικές συσκευές, προϊόντα καπνού, οχήματα, οικιακές συσκευές, ανταλλακτικά και αξεσουάρ για τους μετρητές ηλεκτρικής ενέργειας, κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα και παιχνίδια. Πολωνία εισάγει από Ελλάδα φάρμακα και φαρμακευτικά προϊόντα, χημικά προϊόντα, προϊόντα αλουμινίου, σιδήρου και χάλυβα και πλαστικά.
Επενδύσεις
Σύμφωνα με τα στοιχεία της πολωνικής Κεντρικής Τραπέζης ΝΒΡ, η αξία του αποθέματος πολωνικών άμεσων επενδύσεων στην Ελλάδα ανερχόταν στο τέλος του 2017 στα 12,6 εκ. € και των ελληνικών στην Πολωνία - 36 εκατ. €. Στη Ελλάδα δραστηριοποιούνται μ.α. Polski Rejestr Statków S.A. (Πολωνικός Νηογνώμονας Α.Ε.) και Solaris Bus & Coach. Στις καταστάσεις του Οργανισμού Πληροφοριών και Επενδύσεων της Πολωνίας των κυριοτέρων επενδυτών στην Πολωνία κατά το 2017 υπάρχουν 20 επιχειρήσεις από την Ελλάδα μ.α. στον τοµέα των τροφίµων - Coca-Cola Hellenic Bottling Company, Chipita, των καλλυντικών – Sarantis και τον κατασκευαστικό τομέα – Alpha Grissin, J&P Avax, Intracat.
Πολιτιστική συνεργασία
Η πολιτιστική συνεργασία αποτελούσε πάντα σημαντικό στοιχείο των διμερών μας σχέσεων. Η Ελλάδα ως λίκνο του ευρωπαϊκού πολιτισμού ήταν πάντοτε μια πηγή έμπνευσης για τους πολωνούς καλλιτέχνες, όπως αποδεικνύεται και από τα συγγράμματα των πολωνών συγγραφέων και ταξιδευτών του 19ου αιώνα. Το πιο γνωστό είναι το ποίημα «Ταξίδι στους Αγίους τόπους από την Νεάπολη» του Γ. Σλοβάτσκι. Επίσης ο Χ. Σιενκιέβιτς έχει καταγράψει τις εντυπώσεις του από τις επισκέψεις σε αρχαία μνημεία κατά την διάρκεια του ταξιδιού του το 1886, ενώ ο ποιητής Ζ. Χέρμπερτ εκτίμησέ τις πτυχές του ελληνισμού και της ελληνικής κουζίνας του 20ο αιώνα. Ο σύγχρονός πολιτισμός και οι τέχνες εξακολουθούν να εμπνέονται από αυτές τις πηγές. Παράλληλα και οι Έλληνες εκτιμούν ιδιαίτερα τον πολωνικό πολιτισμό, αναγνωρίζοντας την συμβολή του στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Η συχνή παρουσία των πολωνικών ταινιών και θεατρικών παραστάσεων στις ελληνικές αίθουσες και σκηνές καθώς και οι βραβεύσεις των πολωνών δημιουργών σε διάφορα φεστιβάλ αποδεικνύουν το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των Ελλήνων για την πολωνική τέχνη. Η πολωνική μουσική αποτελεί ακόμη ένα αγαπημένο είδος για τους Έλληνες. Εκτός από τα έργα του Φ. Σοπέν που είναι πολύ δημοφιλή οι Έλληνες εκτιμούν πολύ και τους σύγχρονους πολωνούς μουσικούς. Οι συναυλίες του Κ. Penderecki, του Ζ. Preisner και του L. Możdżer – που διοργανώθηκε τον Μάρτιο του 2019 στο πλαίσιο των εορτασμών των 100 χρόνων σύναψης διπλωματικών επαφών μεταξύ των δυο χωρών, συγκεντρώνουν μεγάλο ακροατήριο και πολύ καλές κριτικές. Οι δράσεις της Πρεσβείας στο πλαίσιο της πολιτιστικής διπλωματίας βασίζονται στις προτεραιότητες της πολωνικής εξωτερικής πολιτικής. Η Πρεσβεία σε συνεργασία με τους ελληνικούς δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς πραγματοποιεί και στηρίζει καλλιτεχνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, επισκέψεις, συνέδρια κ.α.
συνδέσεις
Culture.pl [EN]
Adam Mickiewicz Institute [EN]
The Ministry of Culture and National Heritage [PL]
Ακαδημαϊκή συνεργασία
Θεσμικό πλαίσιο
Τον Οκτώβριο του 2021 τέθηκε σε ισχύ η νέα Συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης της Πολωνικής Δημοκρατίας και της κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας για συνεργασία στον τομέα του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, του αθλητισμού, της νεολαίας και των μέσων μαζικής ενημέρωσης, που υπογράφηκε στη Βαρσοβία τον Ιούλιο του 2013. Στέφθηκαν με επιτυχία οι πολυετείς προσπάθειες Πολωνών αρχαιολόγων για τη δημιουργία Πολωνικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στην Αθήνα. Το 2019, το ΠΑΙΑ, ως ερευνητική μονάδα του Πανεπιστημίου Adam Mickiewicz στο Πόζναν, έλαβε άδεια λειτουργίας από το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και η επίσημη έναρξη λειτουργίας της έδρας του Ινστιτούτου έγινε τον Οκτώβριο του 2021. Εκτός από την αρχαιολογική έρευνα στην Ελλάδα, ο στόχος του ΠΑΙΑ είναι η προώθηση της πολωνικής επιστήμης και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Υποτροφίες
Σύμφωνα με την ισχύουσα συμφωνία, και οι δύο πλευρές παρέχουν αμοιβαία υποτροφίες για φοιτητές και ερευνητές, καθώς και θέσεις στα θερινά μαθήματα γλώσσας και πολιτισμού. Προγράμματα υποτροφιών για αλλοδαπούς, συμπεριλαμβανομένων πολωνών πολιτών που επιθυμούν να σπουδάσουν στην Ελλάδα, προσφέρονται επίσης από: το Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης - για ακαδημαϊκούς καθηγητές ή υποψήφιους διδάκτορες στους τομείς των ανθρωπιστικών επιστημών, καλών τεχνών, κοινωνικών και οικονομικών επιστημών, το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών - για ετήσιους κύκλους ελληνικής γλώσσας και την Εκκλησία της Ελλάδος - για θεολογικές σπουδές.
Ανταλλαγές στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+
Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος Erasmus+ στην Ελλάδα δείχνει ότι η Πολωνία κατέχει την τρίτη θέση, μετά την Ισπανία και τη Γαλλία, στις επιλογές των Ελλήνων φοιτητών. Αυτό δείχνει, ότι τόσο οι ευκαιρίες σπουδών στην Πολωνία όσο και η χώρα μας προσελκύουν τους Έλληνες. Η πολυπληθέστερη ομάδα Ελλήνων φοιτητών που έρχονται στην Πολωνία σπουδάζει ανθρωπιστικές και οικονομικές επιστήμες. Παρόμοια πεδία σπουδών εκπροσωπούν και οι φοιτητές από την Πολωνία που έρχονται στην Ελλάδα. Τον Μάρτιο του 2019, η Πρεσβεία της Πολωνίας στην Αθήνα μαζί με την Εθνική Υπηρεσία Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών NAWA διοργάνωσαν τις Ημέρες Πολωνικές Επιστήμης στην Ελλάδα, με στόχο την ενίσχυση ενδιαφέροντος για σπουδές στην Πολωνία και την εντατικοποίηση της διμερούς συνεργασίας στον τομέα της έρευνας.
Αναγνώριση πτυχίων
Τα διπλώματα πολωνικών πανεπιστημίων αναγνωρίζονται στην Ελλάδα. Οι διαδικασίες αναγνώρισης διεκπεραιώνονται από την υπηρεσία ΔΟΑΤΑΠ. Οι περισσότερες συναλλαγές με το ΔΟΑΤΑΠ γίνονται πλέον ηλεκτρονικά. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθούν πρόσθετες εξετάσεις σχετικά με την επαγγελματική ορολογία.
Η κρατική υπηρεσία NAWA είναι υπεύθυνη για την αναγνώριση ξένων πανεπιστημιακών τίτλων στην Πολωνία.
συνδέσεις
The Polish National Agency For Academic Exchange [EN]
Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π.
Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων
ΙΚΥ
Study in Greece