Πολωνία στην Ελλάδα

Το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, που ιδρύθηκε από το 1991, είναι μια διεθνής εκδήλωση αφιερωμένη στη δημιουργία ντοκιμαντέρ. Πρωταρχική αποστολή των διοργανωτών είναι η παρουσίαση και προώθηση σημαντικών παραγωγών ντοκιμαντέρ από όλο τον κόσμο. Δίνουν ίση έμφαση σε συζητήσεις και παρουσιάσεις τόσο για τις νέες τεχνολογίες όσο και για το μέλλον του κλάδου συνολικά. Το φεστιβάλ, το οποίο τελεί υπό την αιγίδα του ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού, περιλαμβάνει επίσης ένα αναπόσπαστο τμήμα της βιομηχανίας. Η φετινή 27η διοργάνωση του Φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί στις 6-16 Μαρτίου 2025. Δέκα πολωνικές ταινίες έχουν προκριθεί στο πρόγραμμα.

«Η ανεπαίσθητη κλαγγή των πουλιών», σκηνοθεσία Φραντσίσεκ Μπαρμπέκα, 2024. Κάνοντας χρήση τόσο του καλλιτεχνικού έργου όσο και των προσωπικών ημερολογίων του πρωτοπόρου Πολωνού φωτογράφου τοπίου Βλοτζίμιεζ Πουχάλσκι (1909–1979), το λεπταίσθητο αυτό ντοκιμαντέρ επιστρατεύει μια ευρεία γκάμα εκφραστικών μέσων για να σκιαγραφήσει το πορτρέτο ενός ακάματου εξερευνητή των μυστηρίων του φυσικού κόσμου. Σε προχωρημένη ηλικία, ο φωτογράφος αποφασίζει να μπαρκάρει για το στερνό του ταξίδι στην Ανταρκτική, όπου και αφήνει τελικά την τελευταία του πνοή στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Παραδίδοντας γλυκά μελαγχολικές εικόνες, ορμώμενη από μια βαθιά και ανεπιτήδευτη αγάπη για τη φύση και φανερώνοντας μια απαράμιλλη ωριμότητα στην εξιστόρηση η ταινία καταφέρνει το ακατόρθωτο: να μας δείξει πώς να ισορροπούμε ανάμεσα στην ασημαντότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και στη μοναδικότητα που πρεσβεύει καθετί ζωντανό. Κάθε μικρό ή μεγάλο πλάσμα που αγωνίζεται, ονειρεύεται, επιθυμεί αλλά και διεκδικεί τον χώρο του σε αυτόν τον κόσμο.

«Στη θέση του Μικόλαϊ», σκηνοθεσία Αουρέλια Φρίντριχ Ζντανόφσκα, 2024. Ο Μικόλαϊ βρίσκεται στα πρώτα βήματα της ενηλικίωσης, αναζητώντας τον εαυτό του και τη θέση του σε έναν κόσμο που συχνά μοιάζει αδιάφορος, αν όχι απορριπτικός. Αντιμέτωπος με την αμφισβήτηση και την αντίσταση από το άμεσο οικογενειακό του περιβάλλον, προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη του για αποδοχή και στην επιθυμία του να ζήσει αυθεντικά. Για να διεκδικήσει τη ζωή που ονειρεύεται, ο Μικόλαϊ πρέπει να συμφιλιωθεί με τον πατέρα του, τον Πιότρ, ο οποίος νιώθει αμηχανία με την ταυτότητα φύλου του γιου του. Η ταινία σκιαγραφεί με ευαισθησία και ένταση την εσωτερική διαδρομή του Μικόλαϊ, καθώς και την προσπάθειά του να γεφυρώσει το χάσμα με τον πατέρα του. Μέσα από την αναζήτησή τους για έναν κοινό τόπο κατανόησης και αποδοχής, επιχειρούν να εξελιχθούν μαζί ως οικογένεια. Θα τα καταφέρουν ή οι αντιφάσεις και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν θα τους απομακρύνουν ακόμα περισσότερο;

«Τρένα», σκηνοθεσία Μάτσιεϊ Τζ. Ντρύγκας, 2024. Η ταινία που κέρδισε το μεγάλο βραβείο του IDFA είναι ένα ντοκιμαντέρ που δημιουργήθηκε αποκλειστικά από αρχειακό υλικό, συνθέτοντας ένα συλλογικό πορτρέτο των ανθρώπων της Ευρώπης του 20ού αιώνα, καταγράφοντας τις ελπίδες, τις επιθυμίες, τα δράματα και τις τραγωδίες τους. Ένα βαγόνι τρένου είναι ένας χώρος όπου οι άνθρωποι βγαίνουν προσωρινά από την καθημερινότητά τους. Κάποιες φορές, το ταξίδι συνοδεύεται από την ελπίδα ότι κάτι θα αλλάξει στη ζωή τους όταν φτάσουν στον προορισμό τους. Άλλες φορές, αντίθετα, το ταξίδι φέρει μια απόλυτη απουσία ελπίδας. Η Ιστορία του 20ού αιώνα εκτυλίσσεται ξανά και ξανά μέσα στα βαγόνια των τρένων, σε ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Στο φινάλε, ένας λαβύρινθος από σιδηροδρομικές γραμμές και διακλαδώσεις οδηγεί σε ένα αναπόφευκτο ερώτημα: Ποια διαδρομή θα επιλέξει τελικά η ανθρωπότητα;

«Εθνική αμβλώσεων», σκηνοθεσία Καρολίνα Λουτσίνα Ντομαγκάλσκα, 2024. Οι τέσσερις ακτιβίστριες από την Abortion Dream Team πολεμούν το στίγμα των αμβλώσεων στην Πολωνία. Μετά την αυστηροποίηση του νόμου, γίνονται σύμβολο της επανάστασης, αλλά οι δραστηριότητές τους γίνονται όλο και πιο επικίνδυνες. Παρόλα αυτά, υποστηρίζουν η μία την άλλη και συνεχίζουν την αποστολή τους.

«Η κυρία του ασανσέρ», σκηνοθεσία Μάρτσιν Μοντζελέφσκι, 2024. Όταν η Μζία ήταν νεότερη, η Γεωργία μόλις είχε αποκτήσει την ανεξαρτησία της μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Εκείνη την ταραγμένη περίοδο πολέμησε ως ελεύθερη σκοπεύτρια στον πόλεμο της Αμπχαζίας. Τώρα εργάζεται ως χειρίστρια ασανσέρ σε μια πολυκατοικία μπρουταλιστικής τεχνοτροπίας στην Τιφλίδα. Αν και το ασανσέρ προορίζεται για τους ενοίκους, κάποιοι το χρησιμοποιούν για να φτάσουν σε μια λαβυρινθώδη κατασκευή και σε μια εναέρια γέφυρα που οδηγεί πιο πάνω στη γειτονιά. Σε μία πόλη γεμάτη απομεινάρια της γραφειοκρατίας και τεχνικές του παρελθόντος οι καθημερινές ανησυχίες των ηλικιωμένων συγκρούονται με τις ραγδαίες αλλαγές που συντελούνται στη χώρα. Με μια ευφυή ισορροπία ανάμεσα στο γκροτέσκο και στο ρεαλιστικό, η ταινία σκιαγραφεί ένα τραγικωμικό πορτρέτο της σύγχρονης Γεωργίας.

«Γραμμή αίματος», σκηνοθεσία Βόιτεκ Βέργκλαζ, 2024. Ένας βίσονας, εγκλωβισμένος από το τείχος στα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας, αδυνατεί να επιστρέψει στο κοπάδι του και γίνεται μάρτυρας τραγικών γεγονότων.

«My Sunnyside», σκηνοθεσία Ματίλντα Κάφκα, 2025 – παγκόσμια πρεμιέρα. Ο Τζο και η Άλι, ένα τρανς ζευγάρι από το Σάνισαϊντ του Κουίνς, έχουν χτίσει μαζί μια ζωή που ξεπερνά τις απλές ταμπέλες. Η κοινή τους διαδρομή ξεκινά το 2016, όταν γνωρίζονται απρόσμενα μέσω μιας εφαρμογής, και οδηγεί στον γάμο τους δύο χρόνια αργότερα. Όμως, ο δρόμος τους είναι γεμάτος προκλήσεις που δεν θα μπορούσαν να είχαν προβλέψει. Παρά τις διακρίσεις και τα συστημικά εμπόδια που αντιμετωπίζουν ως τρανς άτομα, η αγάπη τους παραμένει η σταθερή τους δύναμη. Καθώς διαχειρίζονται τις προσωπικές τους μεταβάσεις, τις επαγγελματικές τους διαδρομές και τις οικογενειακές σχέσεις, αναδεικνύονται η ανθεκτικότητα, η στήριξη και η πληρότητα που μοιράζονται. Μέσα από στιγμές χαράς και ευαλωτότητας, το My Sunnyside προσκαλεί τους θεατές σε έναν βαθιά προσωπικό κόσμο που συνεχώς εξελίσσεται. Είναι η ιστορία δύο ανθρώπων που, παρά τις ανατροπές, παραμένουν αποφασισμένοι να χτίσουν ένα κοινό μέλλον. Τρυφερό, γεμάτο κατανόηση και αισιοδοξία, το ντοκιμαντέρ είναι ένας ύμνος στην αγάπη, στην ταυτότητα, στην αίσθηση του ανήκειν και στη μεταμορφωτική δύναμη του να βρίσκεις οικογένεια στα πιο αναπάντεχα μέρη.

«Παιδί της σκόνης», σκηνοθεσία Βερονίκα Μιλτσέφσκα, 2025 – παγκόσμια πρεμιέρα. Ο Σανγκ είναι ένα από τα εκατοντάδες χιλιάδες ανεπιθύμητα και περιθωριοποιημένα παιδιά που εγκαταλείφθηκαν από τους Αμερικανούς στρατιώτες μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ. Στα 55 του, το όνειρο της ζωής του να βρει τον πατέρα του γίνεται πραγματικότητα και ο Σανγκ πρέπει να τρέξει ενάντια στον χρόνο. Όμως πριν από την πολυπόθητη συνάντηση, καλείται να αναμετρηθεί με τις δικές του αδυναμίες, τις εσωτερικές του συγκρούσεις και τα βαθιά τραύματα του πολέμου, τα οποία δεν έχουν διαμορφώσει μόνο τη δική του ζωή, αλλά έχουν στοιχειώσει και τις γενιές που ακολούθησαν. Το ταξίδι του στις Ηνωμένες Πολιτείες τον φέρνει αντιμέτωπο με σημαντικά ερωτήματα για την ταυτότητά του, καθώς προσπαθεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ δύο διαφορετικών κόσμων και πολιτισμών. Η επανένωση με τον πατέρα του είναι μια λύτρωση, αλλά όχι χωρίς δυσκολίες. Πενήντα χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, οι πληγές παραμένουν ανοιχτές.

«Στον καιρό μου», σκηνοθεσία Ίγκα Λις, 2024. Ένα οπτικό ποίημα για το διαγενεακό βίωμα της αγάπης.  Μέσα από τρυφερές τηλεφωνικές συνομιλίες ανάμεσα σε γιαγιάδες και εγγονές ακούμε προσωπικές εξομολογήσεις κατά τις οποίες ξεδιπλώνονται ιστορίες για ερωτικές απογοητεύσεις, για την αγάπη που αντέχει και για την απώλεια. Η ταινία σκιαγραφεί ένα πανανθρώπινο πορτρέτο της γυναικείας κατάστασης, έτσι όπως αυτή διαμορφώνεται από την πολύπλοκη φύση της αγάπης μέσα στον χρόνο.

«Άδεια χρήσης», σκηνοθεσία Ράφαλ Κρούσκα, 2024. Μια ατομική εμπειρία εικονικής πραγματικότητας, η οποία διερευνά τη διαδικτυακή αλληλεπίδραση και τη συμπεριφορά των αλγορίθμων. Επαναπροσδιορίζει την έννοια της συναίνεσης του χρήστη ή της χρήστριας, ενσωματώνοντάς τη σε ένα πολυεπίπεδο ψηφιακό περιβάλλον. Παράλληλα εξετάζει τις αντιδράσεις των αλγορίθμων, αγγίζοντας ζητήματα συνείδησης, παραπλάνησης και μοναδικότητας, δημιουργώντας μια γέφυρα μεταξύ ανθρώπινων και μη ανθρώπινων οπτικών.

Περισσότερες πληροφορίες και το πρόγραμμα του Φεστιβάλ μπορείτε να βρείτε στο www.filmfestival.gr