Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

W 2004 roku w woj. kujawsko-pomorskim, które jeszcze kilka lat wcześniej stanowiło trzy osobne województwa, a GDDKiA istniała w obecnym kształcie dopiero od dwóch lat, funkcjonowały dwa odcinki drogi ekspresowej. Pierwszym był wybudowany pod koniec lat 90. 12-kilometrowy odcinek drogi ekspresowej S5 – obwodnicy Świecia, drugim 10-kilometrowy odc. jednojezdniowej wschodniej obwodnicy Torunia wraz z mostem im. Armii Krajowej przez Wisłę (obecnie A1). Ponadto w budowie znajdowała się 12,5-kilometrowa południowa obwodnica Torunia, również w standardzie jednojezdniowej drogi ekspresowej S10. Z kolei budowa koncesyjnego odcinka autostrady A1 Swarożyn - Nowe Marzy dopiero się zaczynała. Dziś jeździmy gotową „bursztynową” autostradą A1, 128-kilometrową drogą ekspresową S5 w przekroju 2x2 oraz szeregiem innych dróg, bez których trudno wyobrazić sobie dziś podróżowanie po naszym regionie, jak i do innych miejsc w kraju. 

W kontekście pozyskiwania środków unijnych należy zaznaczyć, że jeszcze przed wejściem Polski do UE wymieniona powyżej S10 – jednojezdniowa południowa obwodnica Torunia została objęta dofinansowaniem ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Phare (Polski Program Narodowy 2001, w kwocie 4,7 mln euro). Wartość całego kontraktu wyniosła 14,6 mln euro. 

Po tym, jak w 2008 i 2011 roku otwarto odcinki A1 biegnące z Pomorza do Torunia, dalszy bieg autostrady w latach 2007-2014 z Torunia do Strykowa o długości 144 km został dofinansowany ze środków Unii Europejskiej, z Funduszu Spójności, w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 (POIiŚ) w kwocie 1,93 mld zł, a całkowity koszt budowy wyniósł 5,4 mld zł. Inwestycja była realizowana w systemie tradycyjnym, tj. na podstawie projektu budowlanego opracowanego na zlecenie GDDKiA i decyzji o pozwoleniu na budowę, z podziałem na siedem odcinków realizacyjnych, z których dwa o łącznej długości 64 km realizował Oddział w Bydgoszczy, a pozostałe Oddział w Łodzi. Obecnie Autostrada A1 stanowi najszybsze połączenie drogowe regionu z Aglomeracją Warszawską i Trójmiejską.  

Według danych Generalnego Pomiaru Ruchu 2020/21 to właśnie A1 z Ciechocinka do węzła Włocławek Zachód jest drogą o największym natężeniu ruchu w woj. kujawsko-pomorskim i wynosi około 30 tys. poj./dobę. Dzięki A1 znacznie skrócił się czas dojazdu do aglomeracji warszawskiej z naszego regionu. Dla przykładu jeszcze w latach 90-tych podróż na trasie Toruń - Warszawa to około 4-5 godzin. Dziś kombinacja A1 zjazd na węźle Łódź Północ na A2 pozwala tę samą drogę pokonać w około 2,5 do 3 godzin. 

Warto dodać, że obecnie w przygotowaniu znajduje się przebudowa autostrady A1 do trzech pasów ruchu w każdym kierunku na odcinku od Torunia do Włocławka oraz dalszy bieg drogi S10 z A1 k. Włocławka do Obwodnicy Aglomeracji Warszawskiej. Po wykonaniu przebudowy A1 i budowy S10, połączenie drogowe regionu z Aglomeracją Warszawską będzie krótsze i jeszcze bardziej dogodne. 

W latach 2014-2019 realizowana była budowa obwodnic Inowrocławia (o łącznej długości ok. 24km) i Brodnicy (1,1 km) w ciągu drogi krajowej nr 15. Inwestycje zostały dofinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach POIiŚ 2014-2020 kwotą 445 mln zł (koszt całkowity obu zadań wyniósł 660,6 mln zł). Stosunkowo krótki odcinek z wiaduktem w Brodnicy pozwolił na wyprowadzenie ruchu z bezpośredniego centrum miasta i stworzenie funkcjonalnego układu drogowego. Z kolei obwodnica Inowrocławia całkowicie wyprowadziła ruch tranzytowy w znacznej odległości od miasta. To przełożyło się m.in. na poprawienie płynności ruchu w mieście i bezpieczeństwo kierowców jak i pieszych. Według danych Generalnego Pomiaru Ruchu 2020/21 na odcinku stanowiącym I etap zadania porusza się dziennie około 11 tys. pojazdów.  

Droga ekspresowa S5 w woj. kujawsko-pomorskim ma łącznie 128 kilometrów długości. Przed obecnie przyśpieszającą budową S10 do niedawna była największym (zaraz po A1) wyzwaniem dla drogowców w województwie. Po zakończeniu robót na ostatnim z siedmiu odcinków, co nastąpiło pod koniec 2022 r., kierowcy zyskali szlak łączący Bydgoszcz, Poznań i Wrocław.  

S5 odcinki 1-4: łączny koszt realizacji 2,8 mld zł, dofinansowanie 1,08 mld zł 

S5 odcinki 5-7: łączny koszt realizacji 1,5 mld zł, dofinansowanie 709 mln zł 

Łączny koszt inwestycji to ok. 4,3 mld zł, z czego wsparcie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności w ramach POIiŚ 2014-2020 wyniosło prawie 1,8 mld zł.  

Wg danych z Generalnego Pomiaru Ruchu 2020/21 najbardziej obciążonym odcinkiem S5 w naszym regionie jest odc. od węzła Bydgoszcz Miedzyń do węzła Bydgoszcz Błonie, gdzie natężenie ruchu to ponad 23 tys. pojazdów na dobę. GDDKiA przygotowuje obecnie inwestycję polegającą na budowie dalszego odcinka trasy, która prowadzić będzie od autostrady A1 niedaleko Grudziądza do miejscowości Wirwajdy pod Ostródą. Realizacja inwestycji planowana jest na lata 2029-2032. Docelowo poprzez budowę wszystkich etapów drogi S5 powstanie strategiczne połączenie Olsztyna, Grudziądza, Bydgoszczy, Poznania i Wrocławia. S5 razem z drogą ekspresową S3 oraz czeską drogą nr 10 utworzy szybkie połączenie z Pragą. 

Podobnie jak w przypadku A1 powstanie drogi S5 przyniosło znaczne skrócenie czasu podróży. Dla przykładu jeszcze w latach 90-tych podróż z Grudziądza do Gniezna mogła wynieść od 4 do 5 godzin, Dziś ta trasa do ok. 1,5 do 2 godzin jazdy. Tak duża różnica to zasługa powstałej w ramach zadania obwodnicy Bydgoszczy. Ponieważ przejazd przez miasto wojewódzkie bez obwodnicy przyczyniał się do jeszcze większej nieprzewidywalności co do czasu całej podróży. 

Trasy szybkiego ruchu dają impuls do rozwoju w regionach. Widać to choćby po wzrastającej ilości centrów logistycznych i powierzchni magazynowej. Na przykładzie zasobu Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej możemy zobaczyć tereny inwestycyjne np. w Kowalewie, Jaroszewie (S5) m. Machnacz, Pikutkowo, Dąbrówka (A1). Rekordzistą (zarówno w woj. kujawsko-pomorskim jak i pomorskim) jest wciąż dostępny teren aż 468 ha w miejscowości Dźwierzno w sąsiedztwie koncesyjnego odc. A1 Nowe Marzy - Toruń. Rozwój logistyki to obiekty powstałe w ostatnich latach chociażby w podbydgoskiej gminie Białe Błota. Jednym z nich jest Centrum sortowania Poczty Polskiej w Lisim Ogonie. Są także zupełnie nowe obiekty w gminie Sicienko. 

Budowa A1 czy drogi S5 przyczyniła się także do późniejszych inwestycji poczynionych przez innych zarządców dróg publicznych w regionie. Zwiększyły się tym samym możliwości pozyskania środków na rozbudowę dróg innych kategorii, które uznano za istotne z perspektywy skomunikowania z drogami ekspresowymi i autostradą. To z kolei przyczyniło się do długo wyczekiwanych modernizacji sieci drogowej w wielu miejscach. Jednym z czołowych przykładów tego była rozbudowa ul. Grunwaldzkiej w Bydgoszczy (DK80).