Małe ABC na temat ekranów akustycznych przy drogach
28.09.2023
Jako zarządca dróg krajowych realizujemy inwestycje drogowe zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dotyczy to wszystkich elementów infrastruktury, także ekranów akustycznych. Poniżej przypominamy, kiedy, gdzie i dlaczego je stawiamy.
Przepisy prawa
Działamy zgodnie z przepisami prawa i uzyskanymi decyzjami właściwych organów. Na podstawie przepisów i dokumentów, aktualnych na dzień uzyskiwania decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji drogowej, lokalizowane i budowane są ekrany akustyczne. Dodatkowe mogą powstać po zbudowaniu drogi, jeśli normy hałasu będą przekroczone i właściwy marszałek województwa lub starosta wyda stosowną decyzję. Przypomnijmy, że od 1 października 2012 r. obowiązują nowe dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, a od 9 czerwca 2022 r. do polskich przepisów zaimplementowano dyrektywy unijne w sprawie wspólnych metod oceny hałasu oraz metod oceny szkodliwych skutków hałasu w środowisku.
Budując chronimy środowisko
Zawsze podkreślamy, że bezpieczeństwo użytkowników dróg jest priorytetem. Jednak jednym z podstawowych elementów procesu inwestycyjnego jest również ochrona środowiska, czyli wód, gleb, przyrody, powietrza, zabytków czy stanu akustycznego środowiska. Zagadnienia te są analizowane etapowo, a jest to związane ze zwiększającym się poziomem szczegółowości opracowywanej kolejno dokumentacji projektowej.
W pierwszej kolejności, w ramach Studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowego, przygotowywana jest karta informacyjna przedsięwzięcia lub raport o oddziaływaniu na środowisko, które są podstawą do uzyskania decyzji środowiskowej.
Drugim etapem jest wykonanie Koncepcji programowej, która jest przygotowywana w oparciu o uzyskaną wcześniej decyzję środowiskową.
W ramach prac projektowych analizowane są różne sposoby walki z hałasem. Zaczynamy od typowania przebiegu drogi (w celu omijania w maksymalnym stopniu terenów zabudowanych), czy też poprzez odpowiednie projektowanie niwelety (tak aby tam, gdzie jest to możliwe, prowadzić drogę w wykopie). Kończymy na analizowaniu konkretnych rozwiązań technicznych ograniczających hałas drogowy (np. wały ziemne, konstrukcje ziemno-betonowe, ekrany akustyczne, ekrany ziemne).
Biorąc pod uwagę poziom przekroczeń, usytuowanie zabudowy, warunki terenowe, w wielu przypadkach to właśnie ekrany akustyczne są optymalnym rozwiązaniem do zastosowania w danej sytuacji.
Ostatnią fazą przed rozpoczęciem realizacji robót jest przygotowanie dokumentacji do uzyskania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID). W ramach tego etapu przewidziane jest przeprowadzenie ponownej analizy środowiskowej i wykonywany jest drugi raport o oddziaływaniu na środowisko. To właśnie na tym etapie dochodzi do aktualizacji rozwiązań dotyczących ochrony przed hałasem, zgodnych z obowiązującymi przepisami. Zatwierdzeniem wskazanych rozwiązań chroniących środowisko przed negatywnym oddziaływaniem drogi jest postanowienie wydawane przez właściwego terytorialnie regionalnego dyrektora ochrony środowiska (RDOŚ). W oparciu o zapisy tego dokumentu, po uzyskaniu decyzji ZRID, realizowana jest inwestycja, w tym ekrany akustyczne we wskazanych lokalizacjach oraz rozmiarach.
Jesteśmy zobowiązani do działania zgodnie z zapisami decyzji, na bazie których możemy realizować inwestycje.
Ekrany akustyczne wybudowane w oparciu o decyzje
W zakresie ochrony środowiska i związanych z nią decyzji, do każdej inwestycji należy podchodzić indywidualnie. Zabezpieczenia akustyczne mogą powstać wyłącznie w celu ochrony terenów, które są zakwalifikowane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub na podstawie klasyfikacji gminy jako tereny podlegające ochronie akustycznej. Oznacza to, że na przykład dla terenów usługowych ekranów się nie buduje.
Zabezpieczenia akustyczne są więc realizowane ściśle według rozstrzygnięć administracyjnych, m.in. RDOŚ. Dokumenty te określają również warunki dotyczące wykonania analizy porealizacyjnej, czyli opracowania, które ocenia rzeczywisty wpływ inwestycji na środowisko po jej zrealizowaniu.
GDDKiA, ani żaden inny zarządca drogi, nie może podczas realizacji inwestycji, ani po jej zakończeniu, wybudować mniej lub więcej ekranów akustycznych czy też zmienić ich lokalizacji bądź wysokości. Zabezpieczenia powstają w oparciu o wiążące nas jako inwestora decyzje i pozwolenia.
Weryfikacja skuteczności zastosowanych ekranów
Zgodnie z wiążącą nas decyzją RDOŚ, analizę porealizacyjną przeprowadzamy, co do zasady, po roku od udostępnienia drogi kierowcom, gdy natężenie ruchu na nowym odcinku osiągnie swój docelowy charakter. Wyniki analizy przedkłada się organowi ochrony środowiska po 18 miesiącach.
W przypadku potwierdzenia przekroczenia norm hałasu budujemy dodatkowe zabezpieczenia wskazane w decyzji marszałka danego województwa lub starosty.
Okoliczni mieszkańcy mają prawo złożyć również wniosek dotyczący zbyt dużego hałasu, jaki generuje ruch na istniejącej sieci dróg krajowych. Taki wniosek składają do organu ochrony środowiska, który może nakazać wykonanie przeglądu ekologicznego. Jeżeli w wyniku przeprowadzonego przeglądu okaże się, że standardy jakości środowiska nie są dotrzymane (np. normy hałasu są przekroczone), organ może wydać decyzję zobowiązującą inwestora do działań naprawczych (np. budowa lub podwyższenie ekranów akustycznych).
Aby jakiekolwiek pomiary hałasu były wiarygodne i mogły być podstawą do stwierdzenia przekroczenia norm, muszą być wykonane odpowiednią aparaturą pomiarową oraz w określony sposób wskazany w regulacjach prawnych.
Dopuszczalne poziomy decybeli
Aktualnie w Polsce obowiązują następujące dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku:
- 45 dB w nocy dla szpitali poza miastem i stref uzdrowiskowych „A”;
- 50 dB w dzień dla szpitali poza miastem i stref uzdrowiskowych „A”;
- 56 dB w nocy dla szkół, szpitali w miastach i domów opieki, zabudowy jednorodzinnej, mieszkaniowej wielorodzinnej, zagrodowej oraz terenów rekreacyjno-wypoczynkowych;
- 61 dB w dzień dla zabudowy jednorodzinnej, szkół, szpitali w miastach i domów opieki;
- 65 dB w dzień dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zagrodowej oraz terenów rekreacyjno-wypoczynkowych.