Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad

Po wyzwaniu, jakim był transport Karpatki - taką nazwę dla maszyny drążącej wybrali w głosowaniu internauci - nadszedł czas na jej montaż. Do przenoszenia elementów wykorzystywane były dwa żurawie gąsienicowe o udźwigu 650 i 300 t. Teraz oba zastosowano do zamontowania ważącej 400 ton tarczy skrawającej. Potwierdzeniem ogromnej skali realizowanego zadania są podstawowe dane dot. samej maszyny: średnica - 15,16 metra, masa całkowita - 4367 ton oraz zainstalowanych 471 narzędzi służących do wiercenia. TBM (tunnel boring machine) będzie drążyć na głębokości ponad 100 metrów, a jej maksymalny nacisk wynosi 31 700 ton.

Prędkość wiercenia wyniesie maksymalnie 65 mm/minutę. 11,5 dnia potrwa wydrążenie i zabezpieczenie prefabrykatami 100 metrów tunelu, a wykonanie kilometra zajmie ok. czterech miesiący.  Dziennie maszyna będzie zużywać średnio 87 MWh energii elektrycznej.

Kolejnym krokiem w składania Karpatki będzie montaż suwnic oraz instalacji elektrycznych i hydraulicznych. Planujemy, że TBM rozpocznie drążenie tunelu w III kwartale br., a zakończy w II połowie 2025 r.

Tunel o długości 2255 m składał się będzie z dwóch naw, które zostaną połączone 15 przejściami poprzecznymi oraz dodatkowym przejazdem awaryjnym. Każda z naw będzie miała po dwa pasy ruchu oraz dodatkowy pas awaryjny. Technologia, know-how i maszyna do drążenia tunelu, która zostanie wykorzystana podczas budowy odcinka S19 Rzeszów Południe - Babica, zostały dostarczone przez firmę Acciona, partnera Mostostalu Warszawa.

Tunel drogowy będzie wykonywany metodą mechanicznego drążenia. TBM drążąc podziemny obiekt, jednocześnie będzie układać jego obudowę z pierścieni (tubingów), na które składają się prefabrykowane elementy żelbetowe.

Produkcja elementów obudowy tunelu, tzw. tubingów, odbywa się w hali prefabrykacji bezpośrednio na placu budowy. Zlokalizowana jest ona w Lutoryżu, w miejscu, gdzie docelowo będzie funkcjonowało Miejsce Obsługi Podróżnych (MOP Lutoryż). Wyposażona jest w linię produkcyjną, cztery suwnice (największa ma udźwig 60 t) i węzeł betoniarski. Tubingi stanowią rodzaj cylindrycznej obudowy tunelu wykonanej z żelbetu. Połączone, tworzą pierścień.

Cykl produkcji prefabrykatu od przygotowania formy do rozformowania gotowego elementu trwa około 8-9 godzin (jest to czas wraz z dojrzewaniem betonu). Tak krótki czas wytworzenia elementu uzyskiwany jest dzięki zastosowaniu komory naparzania, w której element przebywa przez 6-8 godzin.

W przypadku tunelu w Babicy, na obudowę wykorzystanych zostanie przeszło 2230 pierścieni (jeden pierścień składa się z 10 elementów), do wyprodukowania których zostanie zużyte blisko 118 tys. m3 betonu.

Według założeń dzienna średnia wydajność produkcyjna to 50 segmentów, czyli pięć pełnych pierścieni - 10 metrów bieżących tunelu. Do wytworzenia jednego pierścienia składającego się z 10 prefabrykatów potrzeba 53m3 betonu, a jego dzienne zużycie to średnio 270 m3.

Waga jednego pełnego pierścienia obudowy tunelu to około 132 t, a jednego segmentu/tubingu do 14 t. Pierścienie są standardowo wytwarzane z betonu C50/60, a przy przejściach poprzecznych z betonu wyższej klasy C60/75.

Prace budowlane na odcinku S19 Rzeszów Południe - Babica rozpoczęły się w kwietniu 2022 r. Poza odcinkiem tunelowym odhumusowano już niemal cały plac budowy, prowadzone są roboty ziemne i prace przy obiektach inżynierskich. W ramach inwestycji wybudowany zostanie nowy, ponad 10-kilometrowy odcinek drogi ekspresowej o przekroju dwujezdniowym, po dwa pasy ruchu w obu kierunkach. Powstanie też węzeł Babica (węzeł typu trąbka) zlokalizowany w pobliżu skrzyżowania DK19 z DW988.

Zakres prac obejmuje także budowę obiektów inżynierskich. Oprócz tunelu o długości ponad 2 km, powstanie sześć estakad, dwa wiadukty nad S19, bezkolizyjnego przejazdu nad linią kolejową w ciągu istniejącej DK19, trzech przejść dla zwierząt i jednego przejazdu pod S19. W ramach umowy wybudowane zostanie również Centrum Zarządzania Tunelem. Inwestycja obejmuje także budowę dwóch Miejsc Obsługi Podróżnych (MOP) Lutoryż oraz dwa lądowiska dla śmigłowców Lotniczego Pogotowia Ratunkowego (na MOP Lutoryż w kierunku Rzeszowa i przy Centrum Zarządzania Tunelem).   

Odcinek drogi ekspresowej S19 od węzła Rzeszów Południe do Babicy realizowany jest w systemie Projektuj i buduj. Wykonawcą prac jest konsorcjum firm Mostostal Warszawa i Acciona Construcción. Wartość kontraktu to 2 230 165 684,48 zł. Zakończenie prac zaplanowano w połowie 2026 roku.

Droga ekspresowa S19 to element międzynarodowego szlaku Via Carpatia, łączącego Europę Północną i Południową. W Polsce trasa ta będzie miała około 700 km długości. W jej skład wchodzą odcinki dróg ekspresowych S61, S16 i S19, pomiędzy miejscowościami Budzisko (granica państwa), Suwałki, Ełk, Białystok, Lublin, Rzeszów, Barwinek (granica państwa). Droga będzie docelowo przebiegać przez teren pięciu województw - podlaskiego, warmińsko-mazurskiego, mazowieckiego, lubelskiego i podkarpackiego (Lublin jest już połączony z Rzeszowem). 

W woj. podkarpackim S19 będzie miała docelowo długość ok. 169 km, a tak przedstawia się stan jej realizacji w naszym województwie:     

• 81,8 km - oddane do ruchu (odcinki: Lasy Janowskie - Rzeszów Południe),  
• 72,9 km - w realizacji (w budowie: Rzeszów Południe - Babica, Krosno - Miejsce Piastowe oraz w systemie Projektuj i buduj: Babica - Jawornik, Domaradz - Krosno, Miejsce Piastowe - Dukla, Dukla - Barwinek i dobudowa drugiej jezdni Sokołów Małopolski Płn. - Jasionka),  
• 11,6 km - w przygotowaniu (na etapie przetargu: Jawornik - Lutcza, Lutcza - Domaradz).