Przemoc w rodzinie to każde celowe działanie lub brak działania, na przykład zaniedbania, które powodują krzywdę i cierpienie fizyczne albo psychiczne członka rodziny. Sprawca przemocy wykorzystuje przewagę nad ofiarą i narusza jej podstawowe prawa, takie jak godność, wolność i nietykalność cielesną.

Formy przemocy

• przemoc fizyczna – jeśli ktoś cię bije, popycha, szarpie, kopie, dusi,
• przemoc psychiczna – jeśli ktoś cię obraża, wyzywa, poniża, nie pozwala na kontakt z bliskimi, kontroluje twoje działania, stale krytykuje,
• przemoc seksualna – jeśli ktoś cię molestuje, zmusza do współżycia lub jakichkolwiek innych zachowań seksualnych,  
• inne zachowania – na przykład jeśli ktoś, od kogo jesteś zależny, pozbawia cię opieki, której potrzebujesz, zmusza do picia alkoholu, brania narkotyków.

Ofiarą przemocy w rodzinie może być każdy – dziecko, osoba z niepełnosprawnościami, małżonek, partner, osoba starsza.

Każdy, kto doznaje przemocy w rodzinie

Zwróć się do służb lub organizacji, które oferują pomoc osobom dotkniętym przemocą w rodzinie. Nie bój się szukać pomocy!

Znajdź kogoś, komu możesz zaufać i porozmawiaj z nim. To ważne, aby ktoś cię wspierał. 

Poniżej znajdziesz listę form pomocy, z których możesz skorzystać.

Kiedy wzywasz policję

Jeśli czujesz, że bezpieczeństwo twoje albo twoich bliskich jest zagrożone – nie zastanawiaj się – natychmiast wezwij policję. 

Pod jaki numer dzwonisz

• 112 – ogólny numer alarmowy. Pracownik numeru przekieruje twoje zgłoszenie do odpowiednich służb ratunkowych – policji, straży pożarnej lub pogotowia ratunkowego,
• 997 – numer alarmowy policji. Zadzwonisz do najbliższej jednostki. 

Numery alarmowe 112 i 997 są czynne całą dobę.

Jeżeli z jakichś powodów nie chcesz dzwonić na policję, możesz skontaktować się z „Niebieską Linią” pod numerem 800 120 002 – konsultanci pomogą ci, powiedzą ci, co najlepiej zrobić w twojej sytuacji.

Niebieska linia jest bezpłatna i czynna całą dobę.

Pamiętaj, Niebieska Linia to nie jest numer alarmowy! Jeżeli czyjeś zdrowie lub życie jest bezpośrednio zagrożone – ​dzwoń pod numer 112 lub 997.

Co zrobi policja

Gdy policja przyjedzie, w zależności od sytuacji, może:

• zatrzymać osobę, która stosuje przemoc – jeśli popełniła przestępstwo lub jest obawa, że je popełni,
• zabezpieczyć ślady i dowody przestępstwa,
• rozpocząć procedurę Niebieskie Karty.

Podczas interwencji możesz powiedzieć policjantom, że chcesz złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Funkcjonariusze poinformują cię o dalszych krokach.

Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa możesz również złożyć samodzielnie w dowolnym momencie. Skontaktuj się z najbliższym komisariatem policji.

Niebieskie Karty to procedura, podczas której przedstawiciele różnych instytucji publicznych współpracują ze sobą, aby pomóc osobie dotkniętej przemocą w rodzinie. W skład specjalnego zespołu wchodzą, między innymi policjant, psycholog, lekarz, pracownik społeczny. Zespół ten przygotowuje plan pomocy pokrzywdzonej osobie, wspiera ją i dba o jej bezpieczeństwo.

Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa to informacja o sytuacji, która może być przestępstwem. Gdy policja dostanie takie zgłoszenie, ma obowiązek zająć się sprawą.

Jeśli w wyniku przemocy masz obrażenia, uzyskaj zaświadczenie lekarskie o przyczynach i rodzaju obrażeń.

Takie zaświadczenie może być dowodem w sprawie sądowej.

Jeśli złożysz zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa biegły lekarz sądowy może – na podstawie takiego zaświadczenia – wydać opinię sądowo-lekarską. Taka opinia jest mocnym dowodem w sprawie sądowej.

Zaświadczenie lekarskie uzyskaj jak najszybciej po tym, jak doświadczysz przemocy. Im szybciej lekarz cię zbada, tym dokładniejsze i bardziej szczegółowe wyda zaświadczenie.

Co musisz przygotować

• dokument, który potwierdza twoją tożsamość, na przykład dowód osobisty, paszport, legitymacja,
• numer PESEL.

Co musisz zrobić

• Idź do lekarza pierwszego kontaktu lub innego lekarza w twojej okolicy. Jeśli doświadczysz przemocy wtedy, kiedy nie możesz iść do lekarza pierwszego kontaktu (na przykład w nocy), idź do szpitala, na pogotowie albo Specjalistyczny Oddział Ratunkowy (SOR).
• Poproś o zaświadczenie lekarskie o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała, w którym lekarz opisze jakie masz obrażenia (na przykład siniaki, skaleczenia).

Ile zapłacisz

Wystawienie zaświadczenia jest bezpłatne.

Jeśli w wyniku przemocy masz jakieś obrażenia, możesz uzyskać opinię sądowo-lekarską. Biegły lekarz sądowy wykona obdukcję lekarską, podczas której ustali rodzaj, przyczynę i czas powstania twoich obrażeń.

Opinia wystawiona przez biegłego lekarza sądowego jest mocniejszym dowodem w sądzie od zaświadczenia wystawionego przez zwykłego lekarza.

Kiedy możesz uzyskać opinię biegłego lekarza sądowego

Opinię uzyskaj jak najszybciej po tym, jak doświadczysz przemocy. Im szybciej lekarz cię zbada, tym dokładniejszą i bardziej szczegółową wyda opinię.

Co musisz przygotować

• dokument, który potwierdza twoją tożsamość, na przykład dowód osobisty, paszport, legitymację,
• numer PESEL.

Co musisz zrobić

Masz dwie możliwości uzyskania opinii biegłego lekarza sądowego:

• jeśli zgłosisz na policję zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Policjanci mogą zdecydować o potrzebie uzyskania takiej opinii – wtedy zabiorą cię do takiego lekarza lub wskażą miejsce badania,
• możesz samodzielnie umówić się na wizytę u biegłego lekarza sądowego. Listę biegłych lekarzy sądowych znajdziesz na stronie internetowej najbliższego sądu okręgowego. Wpisz www.nazwa miasta bez polskich znaków.so.gov.pl, na przykład: www.warszawa.so.gov.pl.

Ile zapłacisz

• obdukcja jest bezpłatna, jeżeli zleci ją policja albo prokurator,
• od 100 do 200 zł – jeżeli robisz ją prywatnie.

Jeżeli uciekasz przed sprawcą przemocy, możesz znaleźć schronienie w specjalnych ośrodkach, na przykład w:

• Specjalistycznym Ośrodku Wspracia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie (w skrócie: Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia),
• Ośrodku Interwencji Kryzysowej.

Ośrodki zapewniają schronienie i specjalistyczną pomoc, między innymi psychologiczną, prawną, socjalną. Możesz tam zostać do trzech miesięcy.

Możesz zgłosić się do ośrodka razem z dziećmi.

Kiedy możesz skorzystać ze schronienia

W dowolnym momencie.

Co musisz przygotować

• dokument, który potwierdza twoją tożsamość, na przykład dowód osobisty, paszport, legitymacja,
• numer PESEL,
• dokumenty, które potwierdzają, że jesteś osobą dotkniętą przemocą – jeżeli je masz (nie są obowiązkowe). Może to być na przykład Niebieska Karta czy zaświadczenie lekarskie o przyczynach i rodzaju obrażeń.

Jeżeli twoja sytuacja na to pozwala, przed wizytą skontaktuj się telefonicznie z danym ośrodkiem. Dzięki temu dowiesz się, jakie inne dokumenty mogą być przydatne w twojej sprawie.

Co musisz zrobić

Idź do najbliższego Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia lub Ośrodka Interwencji Kryzysowej:

• Sprawdź listę Specjalistycznych Ośrodków Wsparcia.
• Ośrodek Interwencji Kryzysowej znajdziesz na stronie internetowej twojego urzędu wojewódzkiego. Najczęściej znajduje się w zakładce Wydziału Polityki Społecznej w wykazie jednostek specjalistycznego poradnictwa. Sprawdź listę urzędów wojewódzkich.

Jeżeli masz problem z samodzielnym znalezieniem ośrodka w swojej okolicy, skontaktuj się z „Niebieską Linią” pod numerem 800 120 002. Niebieska linia jest bezpłatna i czynna całą dobę.

Ile zapłacisz

Skorzystanie z pomocy ośrodków jest bezpłatne.

Skontaktuj się z „Niebieską Linią”

Konsultanci odpowiedzą na twoje pytania, poradzą, co zrobić w twojej sytuacji, powiedzą o miejscach i formach pomocy w twojej najbliższej okolicy.

Co musisz zrobić

Masz 3 możliwości:

1. Zadzwoń:

   Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie
   800 120 002 – numer bezpłatny, czynny całą dobę

   Dyżury:

   • w językach obcych:
     • angielskim – poniedziałki od 18.00 do 22.00,
     • rosyjskim – wtorki od 18.00 do 22.00,
   • prawny – środy od 18.00 do 22.00.
    

   Dodatkowo dyżury prawników pod numerem 22 666 28 50 w poniedziałki i wtorki od 17.00 do 21.00.

2. Napisz e-mail: niebieskalinia@niebieskalinia.info
3. Połącz się przez SKYPE – jeśli chcesz porozmawiać w języku migowym:

   pogotowie.niebieska.linia
   poniedziałki w godzinach 13.00-15.00

Skorzystaj z pomocy specjalistycznych ośrodków

Specjaliści w ośrodkach odpowiedzą na twoje pytania, pomogą poradzić sobie z twoimi problemami oraz powiedzą, jakie kroki prawne można albo trzeba wykonać. Ośrodki oferują różne formy wsparcia psychologicznego, na przykład terapie indywidualne lub grupowe. Porozmawiaj z pracownikiem danej placówki, aby dowiedzieć się, z jakiej pomocy możesz skorzystać.

W jakich ośrodkach uzyskasz pomoc

• Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia,
• Ośrodku Interwencji Kryzysowej,
• podmiotach, które pomagają ofiarom przestępstw w ramach Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Kiedy możesz skorzystać z pomocy ośrodków

W dowolnym momencie.

Co musisz przygotować

• dokument, który potwierdza twoją tożsamość, na przykład dowód osobisty, paszport, legitymacja,
• jeżeli chcesz skorzystać z pomocy prawnej – dokumenty z sądu, policji, prokuratury – jeśli je masz. W szczególności dokumenty, które określają terminy w postępowaniu sądowym.

Przed wizytą skontaktuj się telefonicznie z danym ośrodkiem. Dzięki temu dowiesz się, jakie inne dokumenty mogą być przydatne w twojej sprawie.

Co musisz zrobić

Idź lub zadzwoń do któregoś z najbliższych ośrodków pomocy:

• Sprawdź listę Specjalistycznych Ośrodków Wsparcia.
• Ośrodek Interwencji Kryzysowej znajdziesz na stronie internetowej twojego urzędu wojewódzkiego. Najczęściej znajdują się w zakładce Wydziału Polityki Społecznej w wykazie jednostek specjalistycznego poradnictwa. Sprawdź listę urzędów wojewódzkich.
• Wykaz podmiotów, które pomagają ofiarom przestępstw w ramach Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej znajdziesz na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Sprawdź listę placówek.

Ile zapłacisz

Korzystanie z pomocy we wszystkich wymienionych ośrodkach jest bezpłatne.

Z Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej

Pomoc materialną możesz uzyskać w podmiotach, które świadczą pomoc w ramach Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Najczęściej są to organizacje pozarządowe.

W zależności od sytuacji pomoc może polegać na przykład na:

• zapłaceniu za opiekę medyczną, leki, sprzęt medyczny – na przykład wózek inwalidzki, kule,
• pokryciu kosztów tymczasowego zakwaterowania,
• dopłaceniu do twojego czynszu,
• dostarczeniu Ci bonów żywnościowych lub zapłaceniu za jedzenie,
• zapłaceniu za odzież, bieliznę, środki czystości,
• zapłaceniu za bilety lub transport specjalny,
• sfinansowaniu szkoleń i kursów, które podnoszą kwalifikacje zawodowe.

O dokładnych zasadach i limitach finansowania dowiesz się od pracowników konkretnego podmiotu.

Kiedy możesz skorzystać z pomocy

W dowolnym momencie.

Co musisz przygotować

• dokument, który potwierdza twoją tożsamość, na przykład dowód osobisty, paszport, legitymację,
• numer PESEL,
• dokumenty, które potwierdzają, że jesteś osobą dotkniętą przemocą – jeżeli je masz (nie są obowiązkowe). Może to być na przykład Niebieska Karta, zaświadczenie lekarskie o przyczynach i rodzaju obrażeń, dokumenty z sądu, policji, prokuratury.

Przed wizytą skontaktuj się telefonicznie z danym ośrodkiem. Dzięki temu dowiesz się, jakie inne dokumenty mogą być przydatne w twojej sprawie.

Co musisz zrobić

Zgłoś się do najbliższego podmiotu, który pomaga ofiarom przestępstw w ramach dotacji z Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Wykaz podmiotów znajdziesz na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Sprawdź listę podmiotów.

 

W Ośrodku Pomocy Społecznej

Jeśli jesteś w trudnej sytuacji finansowej, zgłoś się do Ośrodka Pomocy Społecznej. Ośrodek Pomocy Społecznej może przyznać ci prawo do różnego rodzaju zasiłków lub świadczeń.

Porozmawiaj z pracownikiem ośrodka – dowiesz się, czy możesz uzyskać świadczenia lub zasiłek.

Kiedy możesz skorzystać z pomocy

W dowolnym momencie.

Co musisz zrobić

Zgłoś się do Ośrodka Pomocy Społecznej w twojej gminie. Znajdziesz go na stronie urzędu miasta w twojej gminie. Możesz również wpisać w wyszukiwarkę internetową słowa „Ośrodek Pomocy Społecznej + nazwa miasta”, na przykład: Ośrodek Pomocy Społecznej Stargard Szczeciński.

• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tekst jednolity Dz.U z 2015 r., poz. 1390);
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (tekst jednolity Dz.U z 2016 r., poz. 1137 ze zm.);
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 Kodeks postępowania karnego (tekst jednolity Dz.U z 2016 r., poz. 1749 ze zm.);
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jednolity Dz.U z 2016 r., poz. 1822 ze zm.);  
• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jednolity Dz.U z 2015 r., poz. 2082 ze zm.);
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity tj. Dz.U z 2016 r., poz. 930 ze zm.).