Rodzice biologiczni, adopcyjni, przyszli rodzice adopcyjni – jeśli są pracownikami, czyli są zatrudnieni na podstawie:

• umowy o pracę,
• powołania,
• wyboru,
• mianowania,
• spółdzielczej umowy o pracę.

Wyjątkowo, na przykład jeśli matka jest w szpitalu, część jej urlopu macierzyńskiego może wykorzystać ojciec, dziadkowie albo rodzeństwo dziecka – jeśli są pracownikami.

Jeśli jesteś na jednym z urlopów rodzicielskich (na przykład na macierzyńskim) – pracodawca nie może cię zwolnić (nie może dać ci wypowiedzenia ani rozwiązać z tobą umowy). Jeśli ogłosi upadłość lub likwidację miejsca pracy – wyjątkowo może to zrobić.

Rodzice, którzy mają dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, na przykład prowadzą własną działalność gospodarczą albo pracują na umowę zlecenie, mogą dzielić się opieką nad dzieckiem. 

• wniosek o urlop. Nie ma wzoru takiego wniosku. Zapytaj pracodawcę, jak ma wyglądać wniosek o urlop,
• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka – oryginał albo kopia (oryginał weź wtedy do wglądu),
• zagraniczny akt urodzenia dziecka – jeśli dziecko urodziło się za granicą – oryginał albo kopia (oryginał weź wtedy do wglądu).

Jeśli jesteś matką i bierzesz urlop macierzyński – nie pisz wniosku.

Jeśli dotyczy cię jedna z poniższych sytuacji – przygotuj dodatkowe dokumenty.

Urlop rodzicielski

Sytuacja	Co przygotować
Matka nie może opiekować się dzieckiem przez swój stan zdrowia (na przykład jest w szpitalu)	Oświadczenie matki o dacie przerwania urlopu macierzyńskiego Zaświadczenie o terminie przyjęcia matki do szpitala
Matka dziecka zmarła	Oświadczenie o dacie śmierci
Matka porzuciła dziecko	Oświadczenie o dacie porzucenia dziecka
Adoptujesz dziecko	Oświadczenie, że przyjmujesz dziecko na wychowanie Kopię wniosku o wszczęcie postępowania w sądzie w sprawie przysposobienia dziecka
Tworzysz rodzinę zastępczą	Kopię prawomocnego wyroku sądu opiekuńczego Kopię umowy cywilnoprawnej zawartej ze starostą

 

Urlop macierzyński

Sytuacja	Co przygotować
Drugi rodzic nie będzie korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie	Oświadczenie, że drugi rodzic nie będzie korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie
Drugi rodzic będzie korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie	Oświadczenie, że drugi rodzic będzie korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie

Jeśli składasz kolejny wniosek u tego samego pracodawcy – nie dołączaj dokumentów, które są w twoich aktach osobowych.

1. Zastanówcie się, jak skorzystacie z urlopów.
2. Skontaktujcie się z waszymi pracodawcami i poinformujcie ich o tym, że chcecie wziąć urlop.
3. Zbierzcie wszystkie potrzebne dokumenty. Szczegóły znajdziecie w sekcji Co musisz przygotować.
4. Złóżcie wnioski o urlopy odpowiednio wcześniej. Szczegóły znajdziecie w sekcji Kiedy składasz wniosek.

Zależy, który urlop chcesz wykorzystać.

Rodzaj urlopu	Kiedy złożyć wniosek
Urlop macierzyński	Jeśli jesteś: matką – nie składaj wniosku. Zanieś tylko skrócony odpis aktu urodzenia dziecka do swojego pracodawcy. Jeśli masz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – zanieś go do ZUS, ojcem – kiedy przejmujesz urlop od matki.
Urlop rodzicielski	Co najmniej 21 dni przed jego rozpoczęciem. Jeśli chcesz zrezygnować z całości lub z części tego urlopu – poproś pracodawcę o zgodę na wcześniejszy powrót do pracy.
Urlop ojcowski	Co najmniej 7 dni przed jego rozpoczęciem
Urlop wychowawczy	Co najmniej 21 dni przed jego rozpoczęciem

Wniosek i wszystkie potrzebne dokumenty złóż u swojego pracodawcy.

1. Urlop macierzyński jest obowiązkowy.
2. Urlop rodzicielski. Możecie go wykorzystać po urlopie macierzyńskim.
3. Urlop ojcowski. Może go wykorzystać tylko ojciec dziecka.
4. Urlop wychowawczy jest bezpłatny. Możecie go wziąć zanim dziecko skończy 6 lat.

Urlop macierzyński jest obowiązkowy.

• Trwa 20 tygodni.
• Po porodzie matka musi wykorzystać 14 tygodni. Nie może zrezygnować z tego urlopu.
• Jeśli pozostałe 6 tygodni weźmie ubezpieczony ojciec dziecka – matka może wrócić do pracy.
• Przed porodem matka może wykorzystać do 6 tygodni urlopu macierzyńskiego.

 

Urlop macierzyński jest płatny. W trakcie urlopu dostaniesz zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Podstawa wymiaru zasiłku

• Jeśli jesteś pracownikiem – to twoje przeciętne miesięczne wynagrodzenie (brutto) z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Od tej kwoty odejmij składki na ubezpieczenia społeczne w części, którą opłacasz.
• Jeśli nie jesteś pracownikiem — to twój przeciętny miesięczny przychód z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Od tej kwoty odejmij jeszcze jej 13,71%.

Jeśli masz ubezpieczenie chorobowe krócej niż 12 miesięcy – wtedy podstawę wymiaru zasiłku wylicza się na podstawie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą pozarolniczą lub współpracujesz z taką osobą albo jesteś osobą duchowną, dotyczą cię inne szczególne zasady. Szczegóły znajdziesz na stronie ZUS.

 

Ojciec dziecka musi być pracownikiem.

Jeśli matka była pracownikiem lub miała dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – ojciec przejmuje urlop, kiedy matka:

• wymaga opieki szpitalnej lub ma orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji i nie może sama opiekować się dzieckiem,
• umrze,
• porzuci dziecko.

Jeśli matka nie pracowała i nie jest ubezpieczona – ojciec ma prawo do urlopu macierzyńskiego (zasiłku macierzyńskiego), kiedy matka:

• ma orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji i nie może sama opiekować się dzieckiem,
• umrze,
• porzuci dziecko,
• zacznie pracować przynajmniej na pół etatu w czasie, kiedy mogłaby korzystać z urlopu macierzyńskiego.

Trwa do 32 tygodni.

Możecie go wykorzystać:

• w całości – tylko jedno z was,
• równocześnie – oboje. Wtedy jesteście na nim wspólnie do 16 tygodni. W tym samym czasie wykorzystujecie (ojciec i matka) po 16 tygodni urlopu rodzicielskiego, czyli łącznie cały jego wymiar – 32 tygodnie,
• na zmianę – oboje. Wtedy dzielicie się 32 tygodniami. Na przykład najpierw matka korzysta z 6 tygodni, ojciec z 8 tygodni, potem matka z 10 tygodni i ojciec z 8 tygodni.  

Urlop rodzicielski jest płatny. Za pierwsze 6 tygodni dostaniecie zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku, a za następne — 60%.

Podstawa wymiaru zasiłku

• Jeśli jesteś pracownikiem – to twoje przeciętne miesięczne wynagrodzenie (brutto) z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Od tej kwoty odejmij składki na ubezpieczenia społeczne w części, którą opłacasz.
• Jeśli nie jesteś pracownikiem – to twój przeciętny miesięczny przychód z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Od tej kwoty odejmij jeszcze jej 13,71%.

Jeśli masz ubezpieczenie chorobowe krócej niż 12 miesięcy – wtedy podstawę wymiaru zasiłku wylicza się na podstawie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą pozarolniczą lub współpracujesz z taką osobą albo jesteś osobą duchowną, dotyczą cię inne szczególne zasady. Szczegóły znajdziesz na stronie ZUS.

Jeśli matka zadeklaruje, że będzie korzystała z urlopów przez rok bez przerwy (najpierw na urlopie macierzyńskim, potem na urlopie rodzicielskim) — dostanie zasiłek macierzyński w wysokości 80% za cały ten czas. Może to zgłosić do 21 dni po porodzie.

Jest 5 zasad, jak możecie podzielić taki urlop.

1. Możecie go podzielić na maksymalnie 4 części.
2. Każda z części nie powinna być krótsza niż 8 tygodni.
3. Części urlopu muszą być wielokrotnością tygodnia.
4. Możecie wykorzystać od razu cały urlop bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.
5. Możecie część urlopu (do 16 tygodni) zostawić na później i wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym wasze dzieci skończą 6 lat. Tę część możecie podzielić na dwie części, 2 × 8 tygodni.

Jeśli zostawicie połowę urlopu rodzicielskiego (16 tygodni) na później – wpłynie to na to, w ilu częściach będziecie mogli korzystać z urlopu wychowawczego. Jeśli 16 tygodni wykorzystacie w całości – urlop wychowawczy będziecie mogli wykorzystać w 4, a nie w 5 częściach. Jeśli 16 tygodni podzielicie na pół – pozostaną wam jedynie 3 części urlopu wychowawczego.

Urlop rodzicielski możecie łączyć z pracą maksymalnie na pół etatu u pracodawcy, który wam go dał. Dzięki temu wasz urlop się wydłuży. Na przykład: bierzesz 8 tygodni urlopu i równocześnie pracujesz na pół etatu. Dzięki temu twój urlop jest dłuższy o 4 tygodnie, czyli masz 12 tygodni urlopu. W czasie 4 dodatkowych tygodni urlopu możesz pracować na pół etatu albo nie pracować w ogóle.

W dowolnym czasie możecie zrezygnować z urlopu rodzicielskiego i wrócić do dotychczasowej pracy – jeśli wasz pracodawca się na to zgodzi.

Matka, która ma dobrowolne ubezpieczenie chorobowe (na przykład prowadzi działalność gospodarczą), po urodzeniu dziecka może zadeklarować, że chce dostawać zasiłek macierzyński przez cały urlop macierzyński (20 tygodni) i urlop rodzicielski (32 tygodnie). Wtedy przez cały ten czas będzie dostawać zasiłek macierzyński w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Może też dzielić się opieką nad dzieckiem z ojcem.

Trwa do 2 tygodni.

Ojciec może skorzystać z tego urlopu w ciągu dwóch lat od urodzenia dziecka. Może go wykorzystać w całości albo podzielić na dwie części. Nieważne, w jakiej sytuacji zawodowej jest matka i czy wasz związek jest sformalizowany.

Urlop ojcowski jest płatny w 100%. Ojciec dostanie zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Podstawa wymiaru zasiłku

• Jeśli jesteś pracownikiem – to twoje przeciętne miesięczne wynagrodzenie (brutto) z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Od tej kwoty odejmij składki na ubezpieczenia społeczne w części, którą opłacasz.
• Jeśli nie jesteś pracownikiem – to twój przeciętny miesięczny przychód z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Od tej kwoty odejmij jeszcze jej 13,71%.

Jeśli masz ubezpieczenie chorobowe krócej niż 12 miesięcy – wtedy podstawę wymiaru zasiłku wylicza się na podstawie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą pozarolniczą lub współpracujesz z taką osobą albo jesteś osobą duchowną, dotyczą cię inne szczególne zasady. Szczegóły znajdziesz na stronie ZUS.

Ojciec może też wykorzystać 2 dni urlopu okolicznościowego w związku z urodzeniem dziecka.

Dodatkowo możecie skorzystać z:

• urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego albo rodzicielskiego,
• urlopu wychowawczego – do 36 miesięcy. Możecie go podzielić maksymalnie na 5 części i wykorzystać do ukończenia przez dziecko 6 lat. Złóżcie wniosek do pracodawcy do 21 dni przedrozpoczęciem tego urlopu. Urlop jest bezpłatny. Jeśli dostajecie zasiłek rodzinny – możecie też dostać dodatek na opiekę nad dzieckiem w czasie, kiedy jesteście na urlopie wychowawczym. Dodatek wynosi 400 zł,

• płatnego zwolnienia od pracy, czyli opieki nad dzieckiem – do ukończenia przez wasze dziecko 14 lat. W każdym roku możecie wykorzystać do 2 dni wolnego albo 16 godzin wolnego.

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity — Dz.U. z 2019 r. poz. 1040)
• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity — Dz.U. z 2019 r. poz. 645)
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (Dz.U. z 2017 r. poz. 87)
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. z 2015 r. poz. 2243)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (tekst jednolity — Dz.U. z 2014 r. poz. 1632)

Rodzice biologiczni, adopcyjni, przyszli rodzice adopcyjni – jeśli są pracownikami, czyli są zatrudnieni na podstawie:

• umowy o pracę,
• powołania,
• wyboru,
• mianowania,
• spółdzielczej umowy o pracę.

Wyjątkowo, na przykład jeśli matka jest w szpitalu, część jej urlopu macierzyńskiego może wykorzystać na przykład ojciec, dziadkowie albo rodzeństwo dzieci – jeśli są pracownikami.

Jeśli jesteś na jednym z urlopów rodzicielskich (na przykład na macierzyńskim) – pracodawca nie może cię zwolnić (nie może dać ci wypowiedzenia ani rozwiązać z tobą umowy). Jeśli ogłosi upadłość lub likwidację miejsca pracy – wyjątkowo może to zrobić.

Rodzice, którzy mają dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, na przykład prowadzą własną działalność gospodarczą albo pracują na umowę zlecenie, mogą dzielić się opieką nad dziećmi.

• wniosek o urlop. Nie ma wzoru takiego wniosku. Zapytaj pracodawcę, jak ma wyglądać wniosek o urlop,
• skrócone odpisy aktów urodzenia dzieci – oryginały albo kopie (oryginały weź wtedy do wglądu),
• zagraniczne akty urodzenia dzieci – jeśli dzieci urodziły się za granicą – oryginały albo kopie (oryginały weź wtedy do wglądu).

Jeśli jesteś matką i bierzesz urlop macierzyński – nie pisz wniosku.

Jeśli dotyczy cię jedna z poniższych sytuacji – przygotuj dodatkowe dokumenty.

Urlop macierzyński

Sytuacja	Co przygotować
Matka nie może opiekować się dziećmi przez swój stan zdrowia (na przykład jest w szpitalu)	Oświadczenie matki o dacie przerwania urlopu macierzyńskiego Zaświadczenie o terminie przyjęcia matki do szpitala
Matka dzieci zmarła	Oświadczenie o dacie śmierci
Matka porzuciła dzieci	Oświadczenie o dacie porzucenia dzieci
Adoptujesz dzieci	Oświadczenie, że przyjmujesz dzieci na wychowanie Kopię wniosku o wszczęcie postępowania w sądzie w sprawie przysposobienia dzieci
Tworzysz rodzinę zastępczą	Kopię prawomocnego wyroku sądu opiekuńczego Kopię umowy cywilnoprawnej zawartej ze starostą

 

Urlop rodzicielski

Sytuacja	Co przygotować
Drugi rodzic nie będzie korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie	Oświadczenie, że drugi rodzic nie będzie korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie
Drugi rodzic będzie korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie	Oświadczenie, że drugi rodzic będzie korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie

Jeśli składasz kolejny wniosek u tego samego pracodawcy – nie dołączaj dokumentów, które są w twoich aktach osobowych.

1. Zastanówcie się, jak skorzystacie z urlopów.
2. Skontaktujcie się z waszymi pracodawcami i poinformujcie ich o tym, że chcecie wziąć urlop.
3. Zbierzcie wszystkie potrzebne dokumenty. Szczegóły znajdziecie w sekcji Co musisz przygotować.
4. Złóżcie wnioski o urlopy odpowiednio wcześniej. Szczegóły znajdziecie w sekcji Kiedy składasz wniosek.

Rodzaj urlopu	Kiedy złożyć wniosek
Urlop macierzyński	Jeśli jesteś: matką – nie składaj wniosku. Zanieś tylko skrócone odpisy aktów urodzenia dzieci do swojego pracodawcy. Jeśli masz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – zanieś je do ZUS, ojcem – kiedy przejmujesz urlop od matki.
Urlop rodzicielski	Co najmniej 21 dni przed jego rozpoczęciem. Jeśli chcesz zrezygnować z całości lub z części tego urlopu – poproś pracodawcę o zgodę na wcześniejszy powrót do pracy.
Urlop ojcowski	Co najmniej 7 dni przed jego rozpoczęciem
Urlop wychowawczy	Co najmniej 21 dni przed jego rozpoczęciem

Wniosek i wszystkie potrzebne dokumenty złóż u swojego pracodawcy.

1. Urlop macierzyński jest obowiązkowy.
2. Urlop rodzicielski. Możecie go wykorzystać po urlopie macierzyńskim.
3. Urlop ojcowski. Może go wykorzystać tylko ojciec dzieci.
4. Urlop wychowawczy jest bezpłatny. Możecie go wziąć zanim dzieci skończą 6 lat.

Urlop macierzyński jest obowiązkowy.

Ile dzieci się urodziło	Ile trwa urlop
2	31 tygodni
3	33 tygodnie
4	35 tygodni
5 i więcej	37 tygodni

Po porodzie matka musi wykorzystać 14 tygodni. Nie może zrezygnować z tego urlopu.

Jeśli pozostałe tygodnie weźmie ubezpieczony ojciec dzieci – matka może wrócić do pracy.

Przed porodem matka może wykorzystać do 6 tygodni tego urlopu. Powinna wtedy złożyć u pracodawcy wniosek i zaświadczenie od lekarza o przewidywanej dacie porodu.

Urlop macierzyński jest płatny. W trakcie urlopu dostaniesz zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Podstawa wymiaru zasiłku

• Jeśli jesteś pracownikiem – to twoje przeciętne miesięczne wynagrodzenie (brutto) z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Od tej kwoty odejmij składki na ubezpieczenia społeczne w części, którą opłacasz.
• Jeśli nie jesteś pracownikiem – to twój przeciętny miesięczny przychód z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Od tej kwoty odejmij jeszcze jej 13,71%.

Jeśli masz ubezpieczenie chorobowe krócej niż 12 miesięcy – wtedy podstawę wymiaru zasiłku wylicza się na podstawie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą pozarolniczą lub współpracujesz z taką osobą albo jesteś osobą duchowną, dotyczą cię inne szczególne zasady. Szczegóły znajdziesz na stronie ZUS.

Ojciec dzieci musi być pracownikiem.

Jeśli matka była pracownikiem lub miała dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – ojciec przejmuje urlop, kiedy matka:

• wymaga opieki szpitalnej lub ma orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji i nie może sama opiekować się dziećmi,
• umrze,
• porzuci dzieci.

Jeśli matka nie pracowała i nie jest ubezpieczona – ojciec ma prawo do urlopu macierzyńskiego (zasiłku macierzyńskiego), kiedy matka:

• ma orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji i nie może sama opiekować się dziećmi,
• umrze,
• porzuci dzieci,
• zacznie pracować przynajmniej na pół etatu w czasie, kiedy mogłaby korzystać z urlopu macierzyńskiego.

Trwa do 34 tygodni.

Możecie go wykorzystać:

• w całości – tylko jedno z was,
• równocześnie – oboje. Wtedy jesteście na nim wspólnie do 17 tygodni. W tym samym czasie wykorzystujecie (ojciec i matka) po 17 tygodni urlopu rodzicielskiego, czyli łącznie cały jego wymiar – 34 tygodnie,
• na zmianę – oboje. Wtedy dzielicie się 34 tygodniami. Na przykład najpierw matka korzysta z 8 tygodni, ojciec z 8 tygodni, potem matka z 10 tygodni i ojciec z 8 tygodni.

Urlop rodzicielski jest płatny. Za pierwsze 8 tygodni dostaniecie zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku, a za następne – 60%.

Podstawa wymiaru zasiłku

• Jeśli jesteś pracownikiem – to twoje przeciętne miesięczne wynagrodzenie (brutto) z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Od tej kwoty odejmij składki na ubezpieczenia społeczne w części, którą opłacasz.
• Jeśli nie jesteś pracownikiem – to twój przeciętny miesięczny przychód z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Od tej kwoty odejmij jeszcze jej 13,71%.

Jeśli masz ubezpieczenie chorobowe krócej niż 12 miesięcy – wtedy podstawę wymiaru zasiłku wylicza się na podstawie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą pozarolniczą lub współpracujesz z taką osobą albo jesteś osobą duchowną, dotyczą cię inne szczególne zasady. Szczegóły znajdziesz na stronie ZUS.

Jeśli matka zadeklaruje, że będzie korzystała z urlopów bez przerwy (najpierw na urlopie macierzyńskim, potem na urlopie rodzicielskim) — dostanie zasiłek macierzyński za cały ten czas w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Może to zgłosić do 21 dni po porodzie. Jeśli tego nie zadeklaruje — dostanie 100% zasiłku w trakcie urlopu macierzyńskiego i przez pierwsze 8 tygodni urlopu rodzicielskiego. Za następne tygodnie urlopu rodzicielskiego dostanie 60% zasiłku macierzyńskiego.

Jest 5 zasad, jak możecie podzielić taki urlop.

1. Możecie go podzielić na maksymalnie 4 części.
2. Każda z części nie powinna być krótsza niż 8 tygodni.
3. Części urlopu muszą być wielokrotnością tygodnia.
4. Możecie wykorzystać od razu cały urlop bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.
5. Możecie część urlopu (do 16 tygodni) zostawić na później i wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym wasze dzieci skończą 6 lat. Tę część możecie podzielić na dwie części, 2 × 8 tygodni.

Jeśli zostawicie drugą część (16 tygodni) urlopu rodzicielskiego na później – wpłynie to na to, w ilu częściach będziecie mogli korzystać z urlopu wychowawczego. Jeśli wykorzystacie w całości – urlop wychowawczy będziecie mogli wykorzystać w 4, a nie w 5 częściach. Jeśli podzielicie na dwie części — pozostaną wam jedynie 3 części urlopu wychowawczego.

Urlop możecie łączyć z pracą na pół etatu u pracodawcy, który wam go dał. Dzięki temu wasz urlop się wydłuży. Na przykład: bierzesz 8 tygodni urlopu i równocześnie pracujesz na pół etatu. Dzięki temu twój urlop jest dłuższy o 4 tygodnie, czyli masz 12 tygodni urlopu. W czasie 4 dodatkowych tygodni urlopu możesz pracować na pół etatu albo nie pracować w ogóle.

W dowolnym czasie możecie zrezygnować z urlopu rodzicielskiego i wrócić do dotychczasowej pracy – jeśli wasz pracodawca się na to zgodzi.

Matka, która ma dobrowolne ubezpieczenie chorobowe (na przykład prowadzi działalność gospodarczą), po urodzeniu dzieci może zadeklarować, że chce dostawać zasiłek macierzyński przez cały urlop macierzyński i urlop rodzicielski. Wtedy przez cały ten czas będzie dostawać zasiłek macierzyński w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Może też dzielić się opieką nad dziećmi z ojcem.

Trwa do 2 tygodni.

Ojciec może skorzystać z tego urlopu w ciągu dwóch lat od urodzenia dzieci (bez względu na to, ile dzieci urodzi się przy porodzie). Może go wykorzystać w jednej lub w dwóch częściach. Możesz z niego skorzystać niezależnie od sytuacji zawodowej matki oraz tego, czy wasz związek jest sformalizowany.

Urlop ojcowski jest płatny w 100%. Ojciec dostanie zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Podstawa wymiaru zasiłku

• Jeśli jesteś pracownikiem – to twoje przeciętne miesięczne wynagrodzenie (brutto) z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Od tej kwoty odejmij składki na ubezpieczenia społeczne w części, którą opłacasz.
• Jeśli nie jesteś pracownikiem – to twój przeciętny miesięczny przychód z ostatnich 12 miesięcy przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Od tej kwoty odejmij jeszcze jej 13,71%.

Jeśli masz ubezpieczenie chorobowe krócej niż 12 miesięcy – wtedy podstawę wymiaru zasiłku wylicza się na podstawie pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia przed miesiącem, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą pozarolniczą lub współpracujesz z taką osobą albo jesteś osobą duchowną, dotyczą cię inne szczególne zasady. Szczegóły znajdziesz na stronie ZUS.

Ojciec może też wykorzystać 2 dni urlopu okolicznościowego w związku z urodzeniem dzieci.

Dodatkowo możecie skorzystać z:

• urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego albo rodzicielskiego,

• urlopu wychowawczego – do 36 miesięcy. Możecie go podzielić maksymalnie na 5 części i wykorzystać do ukończenia przez dziecko 6 lat. Złóżcie wniosek do pracodawcy do 21 dni przedrozpoczęciem tego urlopu. Urlop jest bezpłatny. Jeśli dostajecie zasiłek rodzinny – możecie też dostać dodatek na opiekę nad dziećmi w czasie, kiedy jesteście na urlopie wychowawczym. Dodatek wynosi 400 zł,

• płatnego zwolnienia od pracy, czyli opieki nad dzieckiem – do ukończenia przez wasze dzieci 14 lat. W każdym roku możecie wykorzystać do 2 dni wolnego albo 16 godzin wolnego.

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity — Dz.U. z 2019 r. poz. 1040)
• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity — Dz.U. z 2019 r. poz. 645)
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (Dz.U. z 2017 r. poz. 87)
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz.U. z 2015 r. poz. 2243)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (tekst jednolity — Dz.U. z 2014 r. poz. 1632)