Matka lub/i ojciec lub osoba, która przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie dziecka, w tym rodzic adopcyjny, jeśli jest to dziecko:

• drugie i kolejne w rodzinie,
• w wieku od 12 do 35 miesięcy, 
• które wspólnie zamieszkuje z tymi osobami i pozostaje na ich utrzymaniu.

Rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje zarówno rodzicom, którzy są w związku małżeńskim lub nieformalnym, jak i rodzicom, którzy samotnie wychowują dziecko.

Jeśli rodzice:

• są po rozwodzie – kapitał przysługuje rodzicowi, który opiekuje się dzieckiem.
• sprawują opiekę naprzemienną nad dzieckiem – każde z nich może złożyć wniosek i co miesiąc dostawać połowę świadczenia, które przysługuje na dziecko.

Nie otrzymasz rodzinnego kapitału opiekuńczego, jeśli:

• dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej,
• jesteś pozbawiony władzy rodzicielskiej,
• tobie lub członkowi twojej rodziny przysługuje podobne świadczenie na dziecko za granicą (chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego stanowią inaczej).

Rodzinny kapitał opiekuńczy otrzymasz w terminie od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko kończy 12. miesiąc życia do ostatniego dnia miesiąca, w którym dziecko kończy 35. miesiąc życia.

Jeśli przyjąłeś dziecko na wychowanie i wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o to, aby wszcząć postępowanie w sprawie przysposobienia dziecka − okres ten jest liczony od pierwszego dnia 12. miesiąca od dnia, w którym przyjąłeś dziecko i wystąpiłeś do sądu z wnioskiem, do końca 35. miesiąca, ale nie dłużej niż do miesiąca, w którym dziecko ukończy:

• 7 lat,
• 10 lat – jeśli dziecko ma decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.

• swoje dane,
• dane małżonka lub drugiego rodzica,
• dane dzieci, na które składasz wniosek,
• dane pierwszego dziecka,

• numer rachunku, na który ma być przekazywane świadczenie,
• dokumenty potrzebne, aby ustalić prawo do kapitału, zależnie od sytuacji:   
  • zaświadczenie sądu albo ośrodka adopcyjnego w sprawie adopcji dziecka – jeśli wystąpiłeś  do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka i przyjąłeś je na wychowanie,
  • orzeczenie sądu, w którym ustanawia on opiekę naprzemienną obojga rodziców nad dzieckiem – jeśli sąd wydał takie orzeczenie,
  • dokument, który uprawnia do pobytu i wykonywania pracy na terenie Rzeczpospolitej Polskiej (RP), np. kartę pobytu – jeśli jesteś cudzoziemcem.

Wybierz, jak złożysz wniosek.

1. Informacje znajdziesz w sekcji Gdzie składasz wniosek.
2. Wypełnij wniosek i dołącz niezbędne dokumenty. Informacje znajdziesz w sekcji Co musisz przygotować.
3. Wyślij wniosek.
4. Poczekaj na odpowiedź urzędu. Informacje znajdziesz w sekcji Ile będziesz czekać.

Wnioski można składać od 1 stycznia 2022 r.

• Jeśli jesteś rodzicem i chcesz otrzymać rodzinny kapitał opiekuńczy za cały okres, w najwyższej możliwej kwocie, czyli w wysokości 12 tys. zł – złóż wniosek między pierwszym dniem miesiąca, w którym dziecko kończy 9. miesiąc życia, a końcem miesiąca, w którym dziecko kończy 13. miesiąc. Jeśli złożysz wniosek później, otrzymasz niższą kwotę (500 zł mniej za każdy miesiąc, który upłynął od ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia).
• Jeśli przyjąłeś dziecko na wychowanie i wystąpiłeś do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka i chcesz otrzymać rodzinny kapitał opiekuńczy za cały okres, w najwyższej możliwej kwocie (12 tys. zł) – złóż wniosek od pierwszego dnia 9. miesiąca do końca 13. miesiąca, licząc od dnia, w którym wystąpiłeś do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka.

Jeśli jesteś:

• rodzicem i masz numer PESEL – możesz złożyć wniosek przez:
  • Platformę Usług Elektronicznych (PUE ZUS),
  • portal Emp@tia (portal Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej),
  • bankowość elektroniczną.
• rodzicem i nie masz numeru PESEL lub osobą, która przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka – możesz złożyć wniosek przez PUE ZUS. Aby to zrobić, musisz mieć profil na tym portalu. Załóż go samodzielnie przez internet lub z pomocą pracowników ZUS. Sprawdź, jak założyć konto na PUE ZUS.

Jeśli złożysz wniosek przez:

• portal Emp@tia lub
• bankowość elektroniczną

ZUS sprawdzi, czy masz profil na PUE ZUS. Jeśli nie masz takiego profilu – ZUS ci go założy. Potwierdzenie założenia profilu otrzymasz na adres e-mail, który podasz we wniosku. Na numer telefonu, który podasz we wniosku, otrzymasz SMS z jednorazowym hasłem. Powinieneś je zmienić, kiedy będziesz logować się do PUE ZUS po raz pierwszy.

• Do 2 miesięcy. Jeśli twój wniosek będzie niepełny −  będziesz musiał go uzupełnić, co może wydłużyć termin załatwienia sprawy.
• Jeśli twój wniosek będzie niepełny lub będą w nim błędy, na PUE ZUS dostaniesz wezwanie, aby uzupełnić lub poprawić wniosek. Jeśli tego nie zrobisz, twój wniosek nie zostanie rozpatrzony i nie otrzymasz rodzinnego kapitału opiekuńczego.

Informację o tym, że przyznano ci świadczenie, otrzymasz na adres skrzynki odbiorczej na PUE ZUS – także wtedy, gdy wniosek złożysz przez Emp@tię lub bankowość elektroniczną. Powiadomienie o przyznanym świadczeniu otrzymasz na adres e-mail, który podasz we wniosku.

Do 12 000 zł na drugie i każde kolejne dziecko − niezależnie od dochodu twojej rodziny.
Możesz wybrać, czy chcesz otrzymywać:

• 1000 zł miesięcznie przez rok,
• 500 zł miesięcznie przez dwa lata.

W czasie otrzymywania rodzinnego kapitału opiekuńczego możesz raz zmienić swoją decyzję w sprawie wysokości miesięcznej kwoty pobieranego kapitału. Jeśli sąd orzekł naprzemienną opiekę nad dzieckiem – każdy z rodziców może dostać połowę kwoty świadczenia za dany miesiąc (250 zł albo 500 zł).

Przykład
Jeśli rodzic złożył wniosek w styczniu 2022 r., na dziecko urodzone 12 marca 2019 r., rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje mu w łącznej wysokości 1000 zł. Świadczenie to przysługuje mu za okres od 1 stycznia 2022 r. do 28 lutego 2022 r., czyli za 2 miesiące, po 500 zł za każdy miesiąc. Rodzic samodzielnie zdecyduje, czy ZUS wypłaci mu tę kwotę:

• w częściach − po 500 zł,  
• w całości − 1000 zł (czyli albo 2 razy po 500 zł, albo raz – 1000 zł).

Rodzinny kapitał opiekuńczy otrzymasz na konto bankowe, które wskazałeś we wniosku.
Jeśli nie masz rachunku bankowego – możesz założyć podstawowy rachunek płatniczy. Nie płacisz za to. Sprawdź, jak założyć podstawowy rachunek płatniczy.

Wszystkie informacje na temat twojego wniosku znajdziesz na portalu PUE ZUS także wtedy, gdy wniosek złożysz przez Emp@tię lub bankowość elektroniczną. Aby uzyskać te informacje:

• zaloguj się na PUE ZUS,
• przejdź do zakładki: Ubezpieczony lub Świadczeniobiorca, a następnie do zakładki:
  • Rodzinny kapitał opiekuńczy/Szczegóły Twoich wniosków − w której znajdziesz informację o statusie wniosku,
  • Dokumenty i wiadomości/Skrzynka odbiorcza − w której znajdziesz korespondencję z ZUS.

Jeśli ZUS odmówi ci prawa do tego świadczenia, możesz się odwołać od tej decyzji do Prezesa ZUS. Nie płacisz za to. Na to, aby się odwołać, masz 14 dni od dnia, w którym otrzymasz decyzję.
Dodatkowe informacje na temat świadczenia uzyskasz:

• na stronie ZUS,
• we wszystkich placówkach ZUS i podczas e-wizyty w ZUS,
• na stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej.

Ustawa z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz. U. z 2021 r. poz. 2270 ze zm.)