Horyzontalny Punkt
Kontaktowy
Polska Południowo-Wschodnia

Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS jest obecnie największym w Polsce urządzeniem umożliwiającym prowadzenie badań naukowych. Jest to również pierwsze i jedyne synchrotronowe źródło światła w Europie Środkowo-Wschodniej.

Promieniowanie synchrotronowe (zwane również światłem) jest wytwarzane w synchrotronie, do którego dołączane są linie badawcze ze stanowiskami pomiarowymi. Linie modyfikują światło w taki sposób, by najlepiej służyło badaniom, które są przy nich prowadzone.

Obecnie do synchrotronu SOLARIS dołączonych jest pięć linii badawczych (PHELIX, URANOS, PIRX, DEMETER oraz ASTRA), kolejne trzy linie są w fazie budowy - CIRI, SOLCRYS oraz POLYX (będą gotowe w 2023 r.), natomiast dwie są na etapie koncepcyjnym. W przyszłości na hali eksperymentalnej będzie funkcjonowało kilkanaście linii badawczych z około dwudziestoma stanowiskami pomiarowymi. Centrum SOLARIS to jednak nie tylko synchrotron. Pod dachem ośrodka znajdują się także dwa najnowszej generacji kriomikroskopy elektronowe: Titan Krios oraz Glacios.

Synchrotrony pozwalają zajrzeć w głąb materii i dokonać jej precyzyjnych analiz. Dzięki nim naukowcy mogą badać zarówno skład badanej substancji, jak i jej strukturę – światło synchrotronu może przenikać do wnętrza badanej materii. Może odwzorowywać z dowolną szczegółowością ukryte warstwy lub ich wybrane fragmenty, bez uszkadzania tych położonych na zewnątrz. Promieniowanie synchrotronowe stymuluje również procesy zachodzące w materii – wywołuje zmiany w badanych obiektach. Synchrotrony otwierają zupełnie nowe możliwości badawcze. Dzięki nim można przeprowadzić analizy, które dotychczas dla badaczy były niedostępne. Synchrotrony pozwalają również uzyskać w krótszym czasie lepsze wyniki tych badań, które wcześniej były realizowane zwykłymi metodami. To obecnie najwszechstronniejsze urządzenia, jakimi dysponują nauki przyrodnicze i techniczne, takie jak biologia, chemia, fizyka, inżynieria materiałowa, nanotechnologia, medycyna, farmakologia, geologia czy krystalografia.

Dla przykładu, badania podstawowe dały początek żarówkom LED oraz ekranom nowoczesnych telewizorów i telefonów komórkowych. Zdobyta dzięki synchrotronom wiedza jest wykorzystywana przy projektowaniu wydajniejszych urządzeń elektronicznych, np. coraz szybszych i zużywających mniej energii procesorów komputerowych. Pomiary synchrotronowe mogą również zaowocować szybszymi metodami zapisu informacji na pojemniejszych nośnikach danych, takich jak komputerowe twarde dyski.

Centrum SOLARIS działa przy Uniwersytecie Jagiellońskim. Zlokalizowane jest na terenie Kampusu 600-lecia Odnowienia UJ, w południowej części Krakowa. Projekt budowy Centrum był realizowany w latach 2010–2015. Inwestycję dofinansowała Unia Europejska ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007–2013.

Znakomite parametry synchrotronu SOLARIS stawiają go w czołówce urządzeń tego typu na świecie.

SOLARIS w sieci internetowej:

Strona internetowa: www.synchrotron.pl

Facebook – https://www.facebook.com/synchrotron.solaris.badania

LinkedIn - https://www.linkedin.com/company/synchrotron-solaris/

Instagram - https://www.instagram.com/synchrotronsolaris/

Twitter - https://twitter.com/SOLARIS_science

You Tube - https://www.youtube.com/@SynchrotronSolaris