Horyzontalny Punkt
Kontaktowy
Polska Południowo-Zachodnia

Komercjalizacja wyników B+R to coraz częściej spotykany wymóg, element projektów finansowanych ze środków prywatnych, publicznych, krajowych, jak również europejskich. 

Wychodząc od podstawowej definicji komercjalizacji - komercjalizacja to działania/proces, dzięki którym dane aktywo zyskuje wartość, zdolność do przynoszenia zysków/korzyści, może ono zostać np. sprzedane lub udostępnione. Komercjalizacja to również oparcie działalności na zasadach rynkowych.

Przekładając ww. definicję komercjalizacji na płaszczyznę sfery naukowej (projektów B+R), w tym jednostek naukowych, jak i działów R&D podmiotów gospodarczych można w uproszczeniu przyjąć, iż:

1) Aktywo to wynik prac B+R – wiedza, wyniki działalności naukowej, badawczo-rozwojowej opracowane w ramach projektu,

2) Komercjalizacja dzieli się na dwa typy:

a) komercjalizację bezpośrednią polegającą na sprzedaży wyników prac B+R albo oddawaniu ich do używania, w szczególności na podstawie umowy licencyjnej,

b) komercjalizację pośrednią polegającą na obejmowaniu lub nabywaniu udziałów lub akcji w spółkach w celu wdrożenia lub przygotowania do wdrożenia wyników działalności B+R.

 

W znacznej większości polskich uczelni utworzone zostały ustawowe jednostki ogólnouczelniane, tj. centra transferu technologii (CTT) zajmujące się komercjalizacją bezpośrednią oraz odrębne podmioty - spółki celowe (SC), którym powierzane są zadania związane z komercjalizacją pośrednią. Odpowiedniki tych jednostek znajdziemy także w innych typach jednostek naukowych.

Jednostki te to niejako „okno” jednostek naukowych otwierające się na gospodarkę/biznes, przyczyniające się do realizacji trzeciej misji jednostek naukowych, w którą wpisuje się wkład jednostek naukowych w rozwój społeczny i ekonomiczny kraju.

Należy podkreślić, iż przed komercjalizacją, transferem technologii stoi obecnie wiele wyzwań i to zarówno w skali naszego kraju, jak i całej UE:

1. Zwiększenie i lepsze wykorzystanie wyników badań naukowych w gospodarce, to wyzwanie dla Unii Europejskiej, szczególnie uwypuklone w obecnej perspektywie finansowej 2021-2027.
2. Zwiększenie intensywności i jakości współpracy (poprzez komercjalizację) sektora naukowego z gospodarką to priorytet wyrażony w Funduszach Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki - FENG. W FENG zawarto m.in. cele - „Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa dzięki wspieraniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej oraz regionalnej łączności cyfrowej” jak i „Rozwijanie i wzmacnianie zdolności badawczych i innowacyjnych oraz wykorzystywanie zaawansowanych technologii”.
3. Potrzeba realizacji projektów nastawianych na komercjalizację wyników B+R jest także silnie uwidoczniona w projektach programu Horyzont Europa (HE), który ma na celu walkę ze zmianą klimatu, pomoc w osiągnięciu celów zrównoważonego rozwoju ONZ oraz wzrost gospodarczy Unii Europejskiej.
   W ramach Horyzontu Europa uruchomiono nawet platformę Horizon Results Booster, oferującą bezpłatne usługi ekspertów, aby zwiększyć potencjał komercjalizacji wyników B+R opracowywanych w projektach współfinansowanych ze środków 7 Programu Ramowego, H2020 oraz Horyzontu Europa (HE). Dodatkowo w Polsce funkcjonuje Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE, który koordynuje pracę lokalnych Horyzontalnych Punktów Kontaktowych (HPK). Biura HPK świadczą pomoc (wszystkim potencjalnym beneficjantom programu HE) już na etapie planowania i następnie realizacji projektów finansowanych z H2020, Horyzontu Europa, w tym także pod kątem komercjalizacji wyników B+R tych projektów. Horyzontalny Punkt Kontaktowy Polska Południowo-Zachodnia (HPK PPZ) we Wrocławiu doradza m.in. właśnie jak takie wyniki projektów komercjalizować. Jest to jeden z obszarów, w którym specjalizuje się HPK PPZ.

 

Zespoły naukowe (wnioskodawcy, beneficjenci) mogą zatem uzyskać pomoc ze strony HPK, jak i CTT/SC, co pozwala na efektywne zaplanowanie i realizację projektu, by
w większym stopniu mogli się oni skupić na badaniach naukowych i procesie komercjalizacji wyników B+R.

Powyższa publikacja rozpoczyna cykl artykułów dotyczących komercjalizacji wyników badań naukowych (zasad, strategii komercjalizacji) w projektach horyzontalnych.

 

 

Autor: dr inż. Tomasz Marciniszyn,

Zespół WCTT,

Wrocławskie Centrum Transferu Technologii Politechniki Wrocławskiej