Tragiczny los urzędnika celnego Jana Moszyńskiego i jego rodziny
- W Archiwum Raczkowskim w Gminnym Ośrodku Kultury w Raczkach można odnaleźć dokumenty, z których poznajemy tragiczną historię Jana Moszyńskiego i jego rodziny.
- To historia nie tylko urzędnika celnego z Raczek, ale przede wszystkim bohatera wojny polsko-bolszewickiej i ofiary niemieckich represji podczas II wojny światowej.
- Życiorys Jana Moszyńskiego to kolejny rozdział dziejów podlaskiej skarbowości opisywanych w ramach cyklu „Jak to dawniej bywało – z kart historii podlaskiej KAS".
W Raczkach w okresie międzywojennym istniało kolejowe przejście graniczne z Prusami Wschodnimi. Istniał tam także urząd celny, który w początkowym okresie funkcjonował jako urząd celny kolejowy II klasy uzyskując pod koniec lat 20-tych XX w. uprawnienia urzędu klasy I. W pobliskiej Lipówce na drodze do Olecka funkcjonował natomiast posterunek celny z czasem przemianowany na ekspozyturę urzędu celnego w Raczkach z uprawnieniami urzędu II klasy.
W Urzędzie Celnym w Raczkach pełnił służbę w stopniu podkomisarza skarbowego Jan Moszyński. Jego losy i kariera w sposób szczególny związane są z losami II Rzeczypospolitej, a dowiadujemy się o nich w szczególności z zachowanej relacji syna Tadeusza oraz licznych zachowanych dokumentów.
Jan Moszyński urodził się 10 czerwca 1898 r. w Wągrowcu w Wielkopolsce. Podczas walk w Powstaniu Wielkopolskim został wzięty do niewoli, z której udało mu się zbiec. Raniony w trakcie walk powstańczych, po rekonwalescencji został przydzielony do 58 pułku Piechoty Wielkopolskiej, z którym walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Za swoją postawę w czasie służby wojskowej został odznaczony Krzyżem Walecznych i Krzyżem Niepodległości. Służbę wojskową zakończył w stopniu podporucznika.
W 1922 r. rozpoczął służbę w Straży Celnej, którą pełnił na śląskim odcinku granicy z Niemcami nad rzeką Prosną w placówce w Strokrzepicach. W tym okresie zawarł też związek małżeński z Heleną-Feliksą, z którą miał czwórkę dzieci.
Pod koniec lat 20-tych XX w. przeszedł do administracji celnej. Początkowo służbę pełnił w Urzędzie Celnym w Turmońcie na granicy z Łotwą, a następnie w Urzędzie Celnym w Raczkach, gdzie pracował jako inspektor celny do czasu wybuchu II wojny światowej.
W kwietniu 1940 r. został aresztowany przez Niemców w ramach akcji Inteligencja (Intelligenzaktion). Osadzono go w obozie koncentracyjnym Mauthausen/Gusen z numerem obozowym 24938. Zginął 27 listopada 1940 r., a jego najbliższą rodzinę wysiedlono do Generalnego Gubernatorstwa po wcieleniu Suwalszczyzny do III Rzeszy.
Zobacz inne historie w ramach wystawy Jak to dawniej bywało – z kart historii podlaskiej KAS
#HistoriaPodlaskiejKAS
