„Czad i Ogień. Obudź czujność.”
Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Łasku realizując zadania ogólnopolskiej kampanii edukacyjno-informacyjnej „Czad i Ogień. Obudź czujność.” przypomina, że w okresie jesienno-zimowym, w mieszkaniach i domach jednorodzinnych wzrasta ryzyko powstania pożarów. Najczęściej dochodzi do nich w wyniku wad, albo niewłaściwej eksploatacji urządzeń grzewczych, elektrycznych i gazowych. W tym samym okresie odnotowywany jest także wzrost liczby zatruć tlenkiem węgla, zwanym „cichym zabójcą”.
Tlenek węgla (CO, nazwa zwyczajowa: czad) powstaje podczas procesu niepełnego spalania materiałów palnych – gazu, paliw płynnych i stałych – spowodowanego brakiem odpowiedniej ilości tlenu, niezbędnej do całkowitego spalania. Tlenek węgla może być również produktem spalania gazu ziemnego. Czad jest gazem bardzo niebezpiecznym ponieważ jest niewyczuwalny zmysłami człowieka (bezwonny, bezbarwny i pozbawiony smaku). Skutecznym sposobem na wykrycie tego niebezpiecznego gazu jest wyposażenie mieszkań i domów w czujki tlenku węgla, które w razie zagrożenia w porę poinformują o nim mieszkańców.
Czad blokuje dostęp tlenu do organizmu, ponieważ łatwiej niż tlen łączy się z hemoglobiną. Tworzy połączenie zwane karboksyhemoglobiną, które jest trwalsze niż służąca do transportu tlenu z płuc do tkanek oksyhemoglobina (połączenie tlenu z hemoglobiną). Dochodzi więc do niedotlenienia tkanek, co w wielu przypadkach prowadzi do śmierci. Już wdychanie powietrza ze stężeniem 0,16% objętościowego CO, powoduje po dwóch godzinach zgon.
Z danych Państwowej Straży Pożarnej wynika, iż corocznie w Polsce z powodu zatrucia tlenkiem węgla, potocznie zwanego czadem, umiera ponad sto osób a blisko dwa tysiące ulega podtruciu.
Objawy zatrucia tlenkiem węgla zależne są od stężenia CO we wdychanym powietrzu oraz od stężenia karboksyhemoglobiny we krwi. Do najważniejszych objawów, które mogą mieć różne natężenie, należą: ból głowy; zaburzenia koncentracji; zawroty głowy; osłabienie; wymioty; konwulsje, drgawki; utrata przytomności; śpiączka; zaburzenia tętna; zwolniony oddech.
Zagrożenie zatruciami tlenkiem węgla nasila się w okresie jesiennozimowym, gdy następuje sezon ogrzewania mieszkań i innych pomieszczeń. Przyczyną zatrucia czadem w większości przypadków są: wadliwe lub niesprawne urządzenia grzewcze; niewłaściwa eksploatacja urządzeń grzewczych; niesprawne przewody kominowe w budynków; niedrożna wentylacja pomieszczeń; pożary.
Jak się uchronić przed zatruciem tlenkiem węgla: przeprowadzać kontrole techniczne, w tym sprawdzać szczelności przewodów kominowych i systematycznie je czyścić; systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. przez przykładanie kartki papieru do kratki wentylacyjnej – jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do kratki; nie zaklejać i nie zasłaniać kratek wentylacyjnych; upewnić się, że użytkowane piecyki, kuchenki czy termy gazowe są sprawne; używać ich zgodnie
z instrukcją producenta; w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania systemów wentylacji pomieszczeń, ponieważ okna wykonane w nowych technologiach zapewniają dużą szczelność; często wietrzyć pomieszczenie, których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien; zainstalować czujniki alarmowe wykrywające tlenek węgla w pomieszczeniach, w których odbywa się proces spalania; w wypadku zaobserwowania objawów takich jak duszności, ból i zawroty głowy, nudności, a istnieją przesłanki, że mogą być one wynikiem zatrucia czadem, natychmiast przewietrzyć pomieszczenie i zasięgnąć porady lekarskiej.
Dodatkowo w myśl przepisów przeciwpożarowych w obiektach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych
i spalinowych:
1) od palenisk opalanych paliwem stałym – co najmniej cztery razy w roku;
2) od palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym – co najmniej dwa razy w roku;
3) od palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych – co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej.
W wymienionych obiektach usuwa się zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych co najmniej raz w roku, jeżeli większa częstotliwość nie wynika z warunków użytkowych.
Od stosowania się do powyższych rad może zależeć nasze zdrowie i życie oraz zdrowie
i życie naszych bliskich. Więcej informacji na temat prowadzonej przez Państwową Straż Pożarną akcji „Czujka na straży Twojego bezpieczeństwa!” dostępne jest na stronie www.straz.gov.pl.
Opracowanie: st. kpt. Kamil Perliński, KP PSP w Łasku