Komenda Powiatowa
Państwowej Straży Pożarnej
w Ząbkowicach Śląskich

Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Ząbkowicach Śl., realizując swoje zadania z zakresu ochrony przeciwpożarowej co roku w okresie żniw odnotowuje zwiększoną ilość interwencji związanych z pracą na roli. Często zdarzenia te są przyczyną ogromnych strat materialnych. Dlatego też warto przypomnieć o podstawowych zasadach bezpieczeństwa podczas prac związanych ze zbiorem płodów.

Zgodnie z przepisami o ochronie przeciwpożarowej (Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych I Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109 poz. 719 z dnia 7 czerwca 2010 r. z późn. zm.) oraz Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. 2020 poz. 961 z późn. zm.)) podczas zbioru, transportu i składowania płodów rolnych należy:

• stosować wskazania podane w instrukcjach obsługi przy eksploatacji maszyn rolniczych i innych z napędem;
• stosować silniki elektryczne o odpowiednim do warunków pracy stopniu ochrony; minimalna odległość układu napędowego od stert, stogów i budynków o konstrukcji palnej powinna wynosić 5 m;
• ustawiać silniki spalinowe na podłożu niepalnym, w odległości co najmniej 10 m od stert, stogów lub budynków o konstrukcji palnej;
• zabezpieczać urządzenia wydechowe silników spalinowych przed wylotem iskier;
• zapewnić możliwość ewakuacji ludzi i sprzętu;
• przechowywać niezbędne materiały pędne, w ilości nieprzekraczającej dobowego zapotrzebowania, w zamkniętych nietłukących się naczyniach, w odległości co najmniej 10 m od punktu omłotowego i miejsc występowania palnych płodów rolnych;
• wyposażyć miejsca omłotów w gaśnice oraz w razie potrzeby w sprzęt służący do wykonywania pasów ograniczających rozprzestrzenianie się pożaru.

Zadbaj o maszyny i urządzenia używane podczas żniw:

• zamontuj brakujące osłony na ruchome części maszyn.
• pamiętaj o czynnościach konserwacyjnych,
• pracując maszynami pamiętaj, że przed przystąpieniem do napraw, regulacji, czyszczenia wyłącz napęd, zgaś silnik ciągnika i odczekaj aż obracające elementy zatrzymają się,
• nie przewoź osób na pomoście roboczym oraz zwracaj uwagę na osoby znajdujące się pobliżu.

Organizuj transport tak, aby przebiegał bezpiecznie:

• wyposaż pojazdy w sprawne układy sygnalizacyjno-oświetleniowe i trójkątne tablice wyróżniające pojazdy wolno poruszające się,
• przejazdy maszyn przeprowadzaj w pozycji transportowej,
• w czasie przewozu ładunków przestrzennych ładunek zabezpiecz przed zmianą położenia i pamiętaj, że jego wysokość może wynosić maksymalnie 4 m od podłoża,
• nie przewoź ludzi na błotnikach, pomostach, zaczepach.

Zadbaj o bezpieczeństwo pożarowe prowadzonych prac żniwnych:

• ciągniki i maszyny wyposaż w podręczny sprzęt gaśniczy,
• umieść go w dostępnym miejscu i zapoznaj się z instrukcją obsługi,
• nie pal tytoniu podczas prac związanych ze zbiorem płodów i ich transportem.

Zadbaj o bezpieczeństwo swoich dzieci:

• zapewnij opiekę i zorganizuj bezpieczne miejsce zabaw z dala od pracujących maszyn,
• każdorazowo ruszając sprzętem, upewnij się, czy w pobliżu nie ma dzieci,
• nie pozwalaj dzieciom na samodzielną obsługę maszyn rolniczych,
• środki ochrony roślin, detergenty i zapałki przechowuj w miejscu niedostępnym dla najmłodszych,
• zabezpiecz zbiorniki, studnie i szamba,
• nie angażuj dzieci do prac niebezpiecznych i szkodliwych.

PAMIĘTAJ!!!

Pracując rozważnie, przestrzegając zasad bhp chronisz nie tylko życie i zdrowie, ale uczysz tych zasad własne dzieci. One uważnie Cię obserwują i naśladują!!!

Wymagania dotyczące ustawiania stert, stogów i brogów – bezpieczne odległości:

1. od budynków wykonanych z materiałów:

• palnych - 30 m,
• niepalnych - 20 m,

2. od dróg publicznych i torów kolejowych - 30 m,

3. od lasów i terenów zadrzewnionych - 100 m,

4. od urządzeń i przewodów energetycznych wysokiego napięcia - 30 m,

5. między stertami, stogami stanowiącymi odrębne strefy pożarowe - 30 m,

6. od dróg wewnętrznych oraz granicy działki - 10 m.

" Należy pamiętać, że wokół stogów i stert powierzchnia o szerokości co najmniej 2 m w odległości 3 m od ich obrysu powinna być pozbawiona materiałów palnych. Strefa pożarowa sterty i stogu nie może przekroczyć 1000 m² / 5000 m³"

Jak zapobiegać pożarom kombajnów ?

Kombajn zbożowy jest maszyną złożoną, której pewne elementy należą do łatwo palnych. Pracuje w warunkach dużego zapylenia, szczególnie sprzyjającego powstawaniu pożarów, wymaga zatem niezwykłej ostrożności obsługującego i bezwzględnego przestrzegania przepisów przeciwpożarowych.

Źródłem pożaru podczas eksploatacji kombajnu mogą być:

• przedział silnikowy,
• instalacja elektryczna,
• instalacja hydrauliczna,
• ruchome elementy mechaniczne,
• układ paliwowy.

Przedział silnikowy wymaga szczególnej uwagi przy przeglądach codziennych. Zarówno silnik, jak i jego otoczenie powinny być dokładnie oczyszczone sprzężonym powietrzem z pyłu i innych zanieczyszczeń, a miejsca zaoliwione lub zabrudzone smarem, wytarte.

Przestrzeń pod silnikiem należy dodatkowo przemywać wodą pod ciśnieniem przy uprzednim zdemontowaniu pokrywek z podłogi silnikowej. Warstwa plew, zalanych wskutek przecieków olejem, stanowi łatwo zapalny materiał, trudny do ugaszenia.

Poważne zagrożenie pożarowe stanowi zapowietrzony odpowietrznik skrzyni korbowej. Szczegółowej uwagi wymaga kolektor wydechowy silnika, który należy czyścić nawet podczas przerw w pracy i sprawdzać stan jego szczelności. Instalacja elektryczna kombajnu jest bezpieczna, pod warunkiem utrzymania jej w należytym stanie.

Pracujące elementy mechaniczne kombajnu mogą stanowić zagrożenie pożarowe w przypadku niewłaściwej ich obsługi tj. nieprawidłowej regulacji, niedostatecznego smarowania, lub niewłaściwego sterowania. Przeprowadzone badania wykazały, że pożary wywołane przez zatarcie urządzeń mechanicznych stanowią  5.5 % wszystkich pożarów kombajnów.

Podczas codziennej obsługi konieczne jest sprawdzenie stanu prawidłowego napięcia pasów klinowych. Nieprawidłowości w tym względzie mogą być powodem ich poślizgu co prowadzi do nadmiernego wzrostu temperatury, a w efekcie do powstania pożaru. Każdorazowo przed rozpoczęciem pracy wskazane jest uruchomienie kombajnu w celu sprawdzenia poprawności pracy poszczególnych mechanizmów. Słyszalne ocieranie lub stuki wskazywać mogą na występowanie usterki, którą należy usunąć po wyłączeniu silnika. szczególną uwagę należy zwrócić na prawidłową pracę klawiszy wytrząsacza, podsiewacza i bębna młócącego. Po wyłączeniu silnika głównego należy sprawdzić oprawy łożysk przez dotknięcie ręką. Podwyższona temperatura oprawy wskazuje na zatarcie łożyska tocznego. Jego dalsza praca może być źródłem pożaru. Hamulce podstawowe powinny być właściwie wyregulowane i nie nagrzewać się podczas jazdy. Jazda przy zaciągniętym hamulcu ręcznym (sygnalizuje to lampka kontrolna) bywa także źródłem pożaru.

Kombajn zbożowy musi być wyposażony w 2 sprawne gaśnice przeciwpożarowe:

• gaśnica proszkowa (GP - 6 ABC ) przeznaczona do gaszenia źródła ognia w instalacji elektrycznej i silniku,
• gaśnica pianowa, do pozostałych mechanizmów kombajnu.

Gaśnice powinny być utrzymane w stałej sprawności technicznej i kontrolowane przez uprawnionego konserwatora. Praca obsługującego kombajn wymaga dużej dyscypliny:

• nie powinien w czasie pracy palić tytoniu i używać otwartego ognia,
• zwracać uwagę na to niebezpieczeństwo osobom zbliżającym się do kombajnu
• każde pozostawienie kombajnu i oddalenie się od niego wymaga odłączenia akumulatorów za pomocą wyłącznika.

Dobrą praktyką podczas żniw jest zabezpieczenie w postaci ciągnika rozlicznego z pługiem lub agregatem, dzięki któremu w przypadku wystąpienia pożaru płodów rolnych można wykonać pas przeciwpożarowy uniemożliwiający rozprzestrzenianie się ognia.