Komenda Wojewódzka
Państwowej Straży Pożarnej
w Warszawie

W styczniu 2021 roku zakończyły się prace remontowe na kwaterach wojennych na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach.

Na wniosek mazowieckiego komendanta wojewódzkiego PSP skierowany do wojewody mazowieckiego Konstantego Radziwiłła miała miejsce renowacja kwatery wojennej  na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie B28 Strażacki Ruch Oporu „Skała” – Powstańcy Warszawscy.

Zgodę na prace remontowe wydał Wojewoda Mazowiecki, jako ustawowy opiekun wszystkich grobów i cmentarzy wojennych na terenie województwa. Prace były koordynowane przez Biuro Wojewody, które zatwierdzało zakresy robót, treści inskrypcji, zmiany i aktualizacje danych osobowych na tablicach epitafijnych. Prace były też na bieżąco kontrolowane na miejscu.

Renowacja obejmowała kwatery wojenne żołnierzy Wojska Polskiego 1939 r. i Armii Krajowej: D2 „Gurt”, C8, C10, D10 – Powstańcy Warszawscy; C12- żołnierze Września 1939 r.; A20 – Barykada Powstańcza na kwaterze Batalionu „Zośka”; A22 „Wigry”, A24 „Parasol”, A24 „Miotła”, A26 „Baszta”, A28 „Garłuch” i „Kuba”, A28 „Żywiciel”; B23 – Obrońcy Warszawy 1939 r.

Prace były sfinansowane przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, spółkę KGHM Polska Miedź S.A. oraz stowarzyszenia i fundacje w szacunkowej kwocie ponad 4 mln zł.

Strażacki Ruch Oporu „SKAŁA”

Na Cmentarzu Komunalnym Powązki w Warszawie znajduje się kwatera żołnierzy Organizacji Wojskowej – Korpus Bezpieczeństwa , w skład której wchodził Strażacki Ruch Oporu „Skała”.

Kwatera mieści się w sektorze B-28 i przydzielona została przez władze wojskowe w 1956 roku na wniosek byłych oficerów Organizacji Wojskowej – Korpus Bezpieczeństwa.

W 1957 roku rozpoczęto prace związane z nawiezieniem ziemi , wykonaniem betonowych krawężników  oraz powierzchni zielonych. Następnie wykonano betonowe podwyższenia, na których zamontowano 10 blaszanych tablic z nazwiskami 254 warszawskich strażaków , żołnierzy poległych w latach 1939-1945. Pomnik Strażacki Ruch Oporu „Skała” z emblematami strażackimi umieszczono na betonowej podstawie z dwoma pilastrami obok tablic z nazwiskami poległych strażaków.

Po dwóch latach metalowe tablice skorodowały, tak że nazwiska nie były czytelne. Wobec tego, wykonano 11 tablic betonowych oraz dodano 118 nazwisk poległych strażaków z jednostek Ochotniczych Straży pożarnych oraz Szkoły Oficerów Pożarnictwa w Warszawie. Prace kamieniarskie i elementy betonowe wykonała firma (za bardzo niska odpłatnością) byłego oficera konspiracyjnego OW-KB Teodora Murana, który  w latach 1958-1969 wykuł  372 nazwiska poległych strażaków-żołnierzy.

Prace konserwacyjne pomnika Strażackiego Ruch Oporu „Skała” wykonano w 2014 roku. Niestety nazwiska 372 poległych strażaków wyryte na 11 płytach z piaskowca były nieczytelne i zachodziła pilna potrzeba renowacji lub wymiany płyt na marmurowe.

Obecnie, dwa razy w roku,   jesienią z okazji uroczystości Wszystkich Świętych i Narodowego Święta Niepodległości oraz wiosną z okazji Dnia Strażaka delegacje strażaków Państwowej Straży Pożarnej i druhów Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP składają wiązanki kwiatów w kwaterze strażackiej upamiętniającej ruch oporu „Skała”, strażaków poległych w czasie II wojny światowej oraz na grobach zasłużonych pożarników, spoczywających w warszawskich nekropoliach – Cmentarzu Wojskowym oraz Cmentarzu Powązkowskim.

Przewodnik po mogiłach zasłużonych strażaków

Zasłużonym pożarnikom poświęcony jest przewodnik po warszawskich nekropoliach cmentarzu wojskowym oraz cmentarzu powązkowskim.

W publikacji znajdują się informacje m. in. na temat pionierów polskiego pożarnictwa takich jak Komendant Warszawskej Straży Ogniowej płk sztabu Urban Majewski, inż. Józef Tuliszkowski, dh Bolesław Chomicz czy wielki patriota oraz bohaterski komendant Warszawskiej Straży Ogniowej kpt. Józef Hłasko. W przewodniku ujętych jest kilkadziesiąt nazwisk związanych z ochroną przeciwpożarową,  w tym komendanci główni straży pożarnych, funkcjonariusze Komendy Głównej Straży Pożarnych, Komend Wojewódzkich Straży Pożarnych, Wyższej Oficerskiej Szkoły Pożarniczej oraz Szkoły Głównej Służby Pożarniczej oraz Stołecznej Komendy Straży Pożarnych i Komendy Miejskiej PSP m. st. Warszawy.

 

Opracowanie: mł. bryg. Karol Kierzkowski – Komenda Wojewódzka PSP w Warszawie,

Zdjęcia: sekc. Izabela Antczak – Komenda Wojewódzka PSP w Warszawie.