Prokuratura Okręgowa
w Bydgoszczy

Prokuratura Okręgowa w Bydgoszczy skierowała w sprawie o sygn. VI Ds 21/12 w dniu 31 grudnia 2021r. do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy akt oskarżenia przeciwko 21 osobom -  podejrzanym o czyny z art. 258 § 1 kk, art. 299 § 1 i 5 kk, art. 286 § 1 kk, art. 271 § 1 i § 3 kk, art. 270 § 1 kk, art. 76 § 1 kks, art. 62 § 1 i § 2 kks i art. 56 § 1 kks, z art. 282 kk w zb. z art. 157 § 2 kk i inne.

Śledztwo – prowadzone pod nadzorem Prokuratury Okręgowej w Bydgoszczy przez bydgoski Zarząd Centralnego Biura Śledczego Policji -  obejmowało trwającą przez kilka lat przestępczą działalność,  współdziałających pod nadzorem i kierownictwem Marcina W. w ramach zorganizowanej grupy przestępczej,  kilkunastu osób, które w okresie nie krótszym niż od połowy grudnia 2010 roku do czerwca 2014 roku w Bydgoszczy i innych miejscowościach  na terenie kraju dopuszczały się szeregu przestępstw przeciwko mieniu, dokumentom, a także wyłudzeniami wielomilionowych kwot z tytułu nadużyć podatkowych związanych z rzekomym obrotem węglem oraz praniem pieniędzy pochodzących z przestępczej działalności.

O skali zebranych w sprawie dowodów świadczy objętość przekazanych do Sądu  akt (łącznie ponad 700 tomów) oraz okoliczność, że sporządzony na ich podstawie przez prokuratora akt oskarżenia liczy  niespełna 700 stron.

Dziesięć, spośród objętych aktem oskarżenia osób, stoi pod  zarzutami udziału w zorganizowanej grupie przestępczej. W efekcie drobiazgowego śledztwa ujawniono, że ustalone podmioty gospodarcze, powiązane ze sobą osobowo i kapitałowo, były wykorzystywane przez oskarżonych do popełniania przestępstw przeciwko mieniu, dokumentom i obrotowi gospodarczemu, bezpieczeństwu powszechnemu oraz przestępstw karnoskarbowych.

Kolejne dziesięć osób to kierownicy punktów sprzedaży węgla, którym zarzucono oszukiwanie  nabywców, tj. klientów indywidualnych, przy zakupie węgla w tzw. składach.

Z ustalonego w sprawie stanu faktycznego wynika, że wiodąca w ujawnionym procederze spółka M.G., w celu kreowania nieprawdziwych wyników finansowych wykorzystywała powiązane osobowo i kapitałowo podmioty gospodarcze (w większości utworzone w tym celu w latach 2010-2014) w postaci siedmiu spółek, w tym znane w ówczesnym czasie na rynku spółki zajmujące się obrotem węglem. Do działań przestępczych Marcin W. wykorzystywał też współpracujące z tym podmiotami inne  firmy.

     Oskarżeni zajmowali się wystawianiem poświadczających nieprawdę faktur VAT z tytułu sprzedaży węgla, pozorowaniem wzajemnych dostaw węgla i poświadczeniem nieprawdy w zakresie rzekomego obrotu towarowego w dokumentacji księgowej i podatkowej.

Działalność ich była ukierunkowana na wprowadzanie w błąd organów podatkowych co do okoliczności wystąpienia czynności podlegających opodatkowaniu i ich wysokości - celem uszczuplenia należności publicznoprawnych i zmierzała do doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem Skarbu Państwa z tytułu należności publicznoprawych w postaci podatków, w szczególności podatku od towarów i usług. Finalnie dochodziło do zaniżania podatku oraz do uzyskiwania nienależnego zwrotu. Ustalenia w tym zakresie potwierdziły wyniki kontroli podatkowych i wydane w ich następstwie ostateczne dziś decyzje podatkowe.   

W efekcie przestępczej działalności grupy  łączne straty Skarbu Państwa przekroczyły 122 mln zł. 

Oskarżeni podejmowali  nadto  szereg działań mających na celu legalizację środków finansowych pochodzących bezpośrednio lub pośrednio z działalności przestępczej. Ich celem było  udaremnienie lub znaczne utrudnienie stwierdzenia ich przestępnego pochodzenia.

Ofiarami przestępczej działalności grupy padali także indywidualni nabywcy węgla. Z inicjatywy i na polecenie kierującego grupą Marcina W. - prowadzona przez wiodącą spółkę sieć sprzedaży węgla kamiennego została wykorzystana do stworzenia procederu tzw. nadstanów. Mechanizm polegał na systemowym wprowadzaniu zasady oszukiwania odbiorców poprzez niedoważanie sprzedawanego węgla oraz wprowadzanie ich w błąd  - m.in. zapewnianie w rozmowach z klientami, że węgiel jest z polskich kopalń, co było niezgodne z prawdą (w rzeczywistości pochodził z Rosji), a także, że towar jest pełnowartościowy (tymczasem dodawano do niego rozdrobnione kamienie, muł węglowy, czy dolewano wody). Mechanizm był wdrażany w życie dzięki zaangażowaniu kierowników poszczególnych punktów sprzedaży. W 2013r. zmodyfikowano metodę oszustwa, zmieniając parametry techniczne zainstalowanych w składach wag, które wykazywały większą wagę towaru niż rzeczywista.

Dla realizacji opisywanych wyżej działań przestępczych istotne było tworzenie fikcyjnej dokumentacji w postaci faktur oraz odpowiadających im dokumentów księgowych i magazynowych, a także dokumentów mających potwierdzić prawne podstawy i przyczyny dokonywanych transakcji sprzedaży i zakupu węgla w postaci umów, porozumień, aneksów, oświadczeń, protokołów, a nawet fikcyjnej korespondencji pomiędzy spółkami. Dokumentacja ta służyła w szczególności do uwiarygodniania fikcyjnych transakcji, czy zdarzeń mających skutki gospodarcze, albo do ich zatajenia.

"Tworzono" także nierzetelne  dokumenty na potrzeby prowadzonych postępowań sądowych, podatkowych, administracyjnych, czy skarbowych, a następnie posługiwano się nimi jako autentycznymi. Członkowie rozbitej przez organa ścigania grupy, dla zapewnienia sobie korzystnych rozstrzygnięć tworzyli fałszywe i poświadczające nieprawdę dokumenty i posługiwali się nimi  - celem wprowadzenia Sądów i innych organów w błąd i wyłudzania poświadczenia nieprawdy.

 Członków grupy, skoncentrowanej na popełnianiu opisanych wyżej występków  o charakterze gospodarczym, dopuszczali się także – niejako „na marginesie”  - także  przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu. Ich inicjatorem i głównym wykonawcą był sam Marcin W., który groźbami pobicia oraz stosując przemoc zmuszał zwalnianych pracowników do zrzeczenia się przysługującego wynagrodzenia i innych roszczeń wynikających ze stosunku zatrudnienia. Korzystał przy tym z pomocy pracowników działu kontroli w firmie M.G.  

Wcześniej w toku postępowania wobec 4 podejrzanych, należących do zorganizowanej grupy przestępczej, materiały wyłączono do odrębnego postępowania i skierowano wobec nich wnioski o konsensualne zakończenie postępowania. Podobną decyzję podjęto w stosunku do 12 kierowników składów węglowych, wobec których skierowano wnioski o warunkowe umorzenie postępowania.

W trakcie trwania śledztwa, na różnych jego etapach, wobec poszczególnych podejrzanych stosowano środki zapobiegawcze, m.in. w postaci tymczasowego aresztowania, poręczeń majątkowych (w kwotach sięgających od kilku do 500 000 zł.), czy zakazów opuszczania kraju.

Celem zapewnienia skutecznego wykonania przyszłych kar oraz środków o charakterze majątkowym prokurator zabezpieczył na mieniu podejrzanych istotne składniki majątkowe. Faktyczna łączna wartość zabezpieczonego w toku śledztwa mienia  wyniosła ponad 9 500 000 zł.

Za zarzucone oskarżonym przestępstwa grożą surowe kary pozbawienia wolności.