Pokrzywdzony
Pokrzywdzony – to osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo (art. 49 § 1 kpk).
Ofiara – osoba fizyczna (lub jej następcy prawni), która na skutek przestępstwa umyślnego, popełnionego z użyciem przemocy, poniosła śmierć albo doznała naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia określonych w art. 156 § 1 (ciężkie uszkodzenie ciała) i art. 157 § 1 kodeksu karnego (naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia na okres powyżej 7 dni).
Obowiązki i uprawnienia pokrzywdzonego
I. Podstawowe prawa pokrzywdzonego
- Pokrzywdzony w postępowaniu przygotowawczym jest stroną uprawnioną do działania we własnym imieniu i zgodnie z własnym interesem (art. 299 § 1 k.p.k.).
- Jeżeli pokrzywdzonym jest małoletni albo ubezwłasnowolniony całkowicie lub częściowo prawa jego wykonuje przedstawiciel ustawowy albo osoba, pod której stałą pieczą pokrzywdzony pozostaje (art. 51 § 2 k.p.k.).
- Jeżeli pokrzywdzonym jest osoba nieporadna, w szczególności ze względu na wiek lub stan zdrowia, jego prawa może wykonywać osoba, pod której pieczą pokrzywdzony pozostaje (art. 51 § 3 k.p.k.).
- W razie śmierci pokrzywdzonego prawa, które by mu przysługiwały, mogą wykonywać najbliższe osoby, a w wypadku ich braku lub nieujawnienia – prokurator działając z urzędu (art. 52 k.p.k.).
- Za pokrzywdzonego, który nie jest osobą fizyczną czynności procesowych dokonuje organ uprawniony do działania w jego imieniu (art. 51 § 1 k.p.k.). Pokrzywdzony może w toku postępowania karnego ustanowić swojego pełnomocnika (art. 87 § 1 k.p.k.).
- Pokrzywdzony może złożyć wniosek o wyłączenie sędziego, prokuratora, innych osób prowadzących postępowanie przygotowawcze oraz innych oskarżycieli publicznych, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość, co do jego bezstronności w danej sprawie (art. 42 § 1 k.p.k., art. 47 k.p.k.).
- Pokrzywdzony może złożyć do prokuratora (w postępowaniu przygotowawczym) lub do sądu (w postępowaniu sądowym) wniosek o wyznaczenie mu pełnomocnika z urzędu, jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów związanych z pełnomocnictwem bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny (art. 87 § 1 i 88 § 1 k.p.k.).
- Pokrzywdzonemu oraz instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie przysługuje zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia, a stronom – na postanowienie o jego umorzeniu. Uprawnionym do złożenia zażalenia przysługuje prawo przejrzenia akt (art. 306 § 1, 325a k.p.k.).
- Osobie lub instytucji, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie przysługuje zażalenie do prokuratora nadrzędnego albo do prokuratora powołanego do nadzoru nad organem, któremu złożono zawiadomienie, jeżeli nie zostanie w ciągu 6 tygodni powiadomiona o wszczęciu albo odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia (art. 306 § 3, 325a k.p.k.).
- W razie złożenia przez pokrzywdzonego wniosku o ściganie niektórych sprawców, obowiązek ścigania obejmuje również inne osoby, których czyny pozostają w ścisłym związku z czynem osoby wskazanej we wniosku. Przepis ten nie dotyczy najbliższych osoby składającej wniosek (art. 12 § 2 k.p.k.). Wniosek może być cofnięty w postępowaniu przygotowawczym za zgodą prokuratora, a w postępowaniu sądowym za zgodą sądu – do rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej; nie dotyczy to przestępstwa określonego w art. 197 k.k. (art. 12 § 3 k.p.k.).
- Jeżeli pokrzywdzony nie ukończył 15 lat, czynności z jego udziałem powinny być, w miarę możliwości, przeprowadzone w obecności przedstawiciela ustawowego lub faktycznego opiekuna, chyba że dobro postępowania stoi temu na przeszkodzie (art. 171 § 3 k.p.k.).
- W sprawach o przestępstwa określone w rozdziale XXV Kodeksu karnego (przeciwko wolności seksualnej i obyczajności) pokrzywdzonego, który w chwili czynu nie ukończył 15 lat, powinno się przesłuchiwać w charakterze świadka tylko raz, chyba że wyjdą na jaw istotne okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania, lub zażąda tego podejrzany, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego (art. 185a § 1 k.p.k.).
- Jeżeli zachodzi uzasadniona obawa użycia wobec pokrzywdzonego, występującego w sprawie w charakterze świadka, przemocy lub groźby bezprawnej może on zastrzec dane dotyczące miejsca zamieszkania do wyłącznej wiadomości sądu lub prokuratora. W takim wypadku pisma procesowe doręcza się wówczas do instytucji, w której pokrzywdzony jest zatrudniony lub na inny wskazany przez niego adres (art. 191 § 3 k.p.k.).
- W razie okazania osoby podejrzewanej, pokrzywdzony może domagać się, aby czynność tę przeprowadzono w sposób wyłączający możliwość jego rozpoznania przez osobę rozpoznawaną (art. 173 § 2 k.p.k.).
- Przesłuchanie pokrzywdzonego w charakterze świadka może nastąpić przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość (art. 177 § 1a k.p.k.).
- Pokrzywdzonego, który nie może się stawić na wezwanie z powodu choroby, kalectwa lub innej nie dającej się pokonać przeszkody, można przesłuchać w miejscu jego pobytu (art. 177 § 2 k.p.k.).
- Pokrzywdzony może składać wnioski o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia (art. 315 § 1, 325a k.p.k.).
- Jeżeli czynności śledztwa lub dochodzenia nie będzie można powtórzyć na rozprawie, pokrzywdzony i jego przedstawiciel ustawowy mogą być dopuszczeni do tej czynności, chyba że w razie zwłoki, zachodzi niebezpieczeństwo utraty lub zniekształcenia dowodu. Organ prowadzący postępowanie przygotowawcze może także dopuścić pokrzywdzonego do udziału w innych czynnościach śledztwa lub dochodzenia (art. 316 § 1, 317, 325a k.p.k.).
- Pokrzywdzony w toku śledztwa lub dochodzenia może zwrócić się do sądu z żądaniem przesłuchania świadka, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo, że nie będzie można go przesłuchać na rozprawie (art. 316 § 3 k.p.k.).
- Organ prowadzący postępowanie przygotowawcze ma obowiązek doręczenia pokrzywdzonemu odpisu postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłych albo instytucji naukowej lub specjalistycznej oraz zezwala na wzięcie udziału w przesłuchaniu biegłego i zapoznanie się z opinią, jeżeli została złożona na piśmie (art. 318 k.p.k.).
- Pokrzywdzony uczestniczący w czynnościach podpisując protokół może zgłosić zarzuty, co do jego treści (art. 150 § 2 k.p.k.).
- Pokrzywdzony ma prawo do sporządzenia odpisu protokołu czynności, w której uczestniczył lub miał prawo uczestniczyć, jak również dokumentu pochodzącego od niego lub sporządzonego z jego udziałem (art. 157 § 3 k.p.k.).
- Pokrzywdzony ma prawo otrzymać na swój koszt po jednej kopii zapisu dźwięku lub obrazu utrwalonej w ten sposób czynności procesowej (art. 147 § 4 k.p.k.).
- Pokrzywdzony, za zgodą prowadzącego postępowanie, może w toku postępowania przygotowawczego przeglądać akta i sporządzać z nich odpisy, a także złożyć zażalenie na odmowę udostępnienia akt (art. 156 § 1, 159 k.p.k.).
- Pokrzywdzony może złożyć wniosek o wydanie odpłatnie kserokopii dokumentów z akt sprawy, a za zgodą prowadzącego postępowanie przygotowawcze może on otrzymać odpłatnie uwierzytelnione odpisy lub kserokopie (art. 156 § 2 i 5 k.p.k.).
- Pokrzywdzonemu przysługuje zażalenie na czynności inne niż postanowienia i zarządzenia naruszające jego prawa (art. 302 § 2 k.p.k.).
- Pokrzywdzony może złożyć wniosek lub wyrazić zgodę na wniosek oskarżonego o skierowanie sprawy do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia między nimi postępowania mediacyjnego (art. 23a § 1 k.p.k.).
- Pokrzywdzony może wnieść do sądu akt oskarżenia o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego w razie powtórnego wydania przez prokuratora postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania. Termin do wniesienia aktu oskarżenia wynosi miesiąc od doręczenia pokrzywdzonemu zawiadomienia o postanowieniu. Akt oskarżenia powinien być sporządzony i podpisany przez adwokata (art. 55 § 1 i 2 k.p.k.).
- Pokrzywdzony po wniesieniu aktu oskarżenia przez oskarżyciela publicznego może aż do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego złożyć oświadczenie, że chce działać w charakterze oskarżyciela posiłkowego (art. 53 i 54 k.p.k.) lub powoda cywilnego (art. 62 k.p.k.). Jeżeli wystąpi z powództwem cywilnym w toku postępowania przygotowawczego, może żądać jego zabezpieczenia. Na postanowienie, co do zabezpieczenia roszczenia przysługuje zażalenie do sądu (art. 69 § 2 i 3 k.p.k.).
- W razie umorzenia lub zawieszenia postępowania przygotowawczego, w którym zgłoszone było powództwo cywilne, pokrzywdzony w terminie 30 dni od daty doręczenia postanowienia może żądać przekazania sprawy sądowi właściwemu do rozpoznawania spraw cywilnych (art. 69 § 4 k.p.k.).
- Pokrzywdzony jako oskarżyciel posiłkowy, ma prawo składać wnioski dowodowe, być obecnym na całej rozprawie, zadawać pytania przesłuchiwanym osobom oraz złożyć apelację od wyroku. Jeżeli wyrok został wydany przez sąd okręgowy – apelacja musi być sporządzona i podpisana przez adwokata (art. 446 k.p.k.).
- Jeżeli nie wytoczono powództwa cywilnego, pokrzywdzony może aż do zakończenia pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego na rozprawie głównej złożyć wniosek o orzeczenie obowiązku naprawienia wyrządzonej szkody w całości lub części. Z takim samym wnioskiem pokrzywdzony (lub inna uprawniona osoba) ma prawo wystąpić do sądu w razie skazania sprawcy za czyn określony w art. 46 § 1 k.k. (art. 49a k.p.k.).
II. Podstawowe obowiązki pokrzywdzonego:
- Pokrzywdzony ma obowiązek stawić się na każde wezwanie organu prowadzącego postępowanie (art. 177 § 1 k.p.k.). Na pokrzywdzonego, który bez usprawiedliwienia nie stawił się na wezwanie organu prowadzącego postępowanie albo bez zezwolenia tego organu wydalił się z miejsca czynności przed jej zakończeniem, można nałożyć karę pieniężną w wysokości do 3000 złotych, a ponadto zarządzić jego zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie (art. 285 § 1 i 2 k.p.k.).
- Jeżeli karalność czynu zależy od stanu zdrowia pokrzywdzonego nie może on sprzeciwić się oględzinom i badaniom nie połączonym z zabiegiem chirurgicznym lub obserwacją w zakładzie leczniczym (art. 192 § 1 i 3 k.p.k.). W przypadku zaistnienia wątpliwości, co do stanu psychicznego pokrzywdzonego jego stanu rozwoju umysłowego, zdolności postrzegania lub odtwarzania przez niego spostrzeżeń, sąd lub prokurator może zarządzić jego przesłuchanie z udziałem biegłego lekarza lub biegłego psychologa (art. 192 § 2 k.p.k.).
- W celu ograniczenia kręgu osób podejrzanych lub ustalenia wartości dowodowej ujawnionych śladów od pokrzywdzonego można pobrać odciski daktyloskopijne, wymaz ze śluzówki policzków, włosy, ślinę, próby pisma, zapach, wykonać fotografię osoby lub dokonać utrwalenia głosu (art. 192a § 1 k.p.k.).
- Pokrzywdzony przebywający za granicą, ma obowiązek wskazać adresata dla doręczeń w kraju; w razie nieuczynienia tego pismo wysłane na ostatnio znany adres w kraju albo, jeżeli adresu tego nie ma, załączone do akt sprawy uważa się za doręczone (art. 138 k.p.k.).
- Jeżeli pokrzywdzony, nie podając nowego adresu, zmienia miejsce zamieszkania lub pobytu pod wskazanym przez siebie adresem, pismo wysłane pod tym adresem uważa się za doręczone (art. 139 § 1 k.p.k.).
Podstawowe uprawnienia pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym
Jako ofiara przestępstwa – czyli pokrzywdzony – masz prawo złożenia zawiadomienia o przestępstwie do prokuratora lub Policji.
Jesteś stroną dochodzenia (śledztwa), które dotyczy przestępstwa popełnionego na Twoją szkodę. Oznacza to, że możesz brać aktywny udział w postępowaniu i masz między innymi następujące uprawnienia:
• Jeżeli ściganie sprawcy przestępstwa uzależnione jest od złożenia wniosku o ściganie, możesz taki wniosek złożyć, jak również cofnąć go za zgodą prokuratora.
• Możesz wyznaczyć pełnomocnika (adwokata lub radcę prawnego), który będzie Cię reprezentował w toku dochodzenia (śledztwa). Jeżeli nie stać Cię na opłacenie pełnomocnika, możesz zażądać wyznaczenia adwokata lub radcy prawnego z urzędu.
• Możesz żądać przeprowadzenia dowodów, które wydają Ci się istotne (np. przesłuchania świadka lub powołania biegłego).
• Możesz żądać, aby przesłuchano Cię w miejscu Twojego pobytu lub przy pomocy urządzenia do przesłuchiwania na odległość.
• Możesz żądać dopuszczenia Cię do udziału w przeprowadzaniu dowodów oraz udostępnienia akt dochodzenia (śledztwa).
• Jeżeli czujesz się zagrożony, możesz żądać utajnienia miejsca Twojego zamieszkania. Możesz też żądać, aby uniemożliwiono rozpoznanie Cię przez osobę, która jest Ci okazywana.
• Możesz żądać zobowiązania sprawcy przestępstwa do naprawienia szkody.
• Jeżeli na skutek przestępstwa doznałeś uszkodzenia ciała lub zachorowałeś, a nie uzyskałeś naprawienia szkody od sprawcy przestępstwa, możesz żądać świadczenia pieniężnego (kompensaty) od Państwa.
• Jeżeli widzisz możliwość pojednania się ze sprawcą przestępstwa, np. w celu uzyskania od niego naprawienia szkody, możesz żądać przeprowadzenia mediacji.
• Masz prawo do składania zażalenia na postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia (śledztwa) i na postanowienie o umorzeniu dochodzenia (śledztwa).
PAMIĘTAJ:
Twoje prawa zostały szczegółowo wymienione w załączonym pouczeniu pisemnym.
Jeżeli pouczenia pisemne wydają Ci się niejasne lub niepełne, masz prawo żądać od prokuratora lub policjanta szczegółowych informacji o przysługujących Ci uprawnieniach.
Naprawienie szkody
Pokrzywdzony może aż do zakończenia pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego na rozprawie głównej złożyć wniosek o naprawienie szkody w całości albo w części (ustnie do protokołu lub na piśmie) w razie skazania za przestępstwo (art. 49a kpk, art. 46§1 kk);
– spowodowania śmierci,
– ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
– naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia,
– przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji,
– przestępstwo przeciwko środowisku,
– przestępstwo przeciwko mieniu lub obrotowi gospodarczemu.
Złożenie przez pokrzywdzonego wniosku o naprawienie szkody na podstawie art.46§1 kk nie stoi na przeszkodzie wytoczeniu procesu cywilnego o naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
Ofiara przestępstwa może wystąpić z wnioskiem o przyznanie kompensaty do kwoty 12.000 zł, pokrywającej:
– utracone zarobki lub inne środki utrzymania,
– koszty leczenia,
– koszty pogrzebu
Tekst ustawy z dnia 07 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych oraz formularz wniosku o przyznanie kompensaty dostępne są pod adresem:
Gdzie szukać pomocy?
Ośrodki Pomocy Rodzinie i Ośrodki Pomocy Społecznej- ich misją jest wspieranie ludzi, którzy znaleźli się w ciężkiej sytuacji życiowej. Ośrodki pomagają potrzebującym w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w godnych warunkach Zapobiegają także trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do usamodzielnienia się osób i rodzin.
Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Ostrołęce
ul. J.Hallera 12
07-410 Ostrołęka
tel.: 029 7644130
fax.: 029 7643628
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrołęce
ul. Szpitalna 2
07-410 Ostrołęka
tel. 029 7646233
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Przasnyszu
ul. św. Kostki 5
06 – 300 Przasnysz
Tel.: 029 752 25 14 wew. 118
Fax.: 029 752 22 70
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wyszkowie
ul. Komisji Edukacji Narodowej 2
07 – 200 Wyszków
Tel.: 029 742 50 52
Fax.: 029 742 50 52
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pułtusku
ul. Daszyńskiego 19
06 – 100 Pułtusk
Tel.: 023 692 54 83
Fax.: 023 692 00 99
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrowi Mazowieckiej
ul. Warchalskiego 3
07 – 300 Ostrów Mazowiecka
Tel.: 029 745 29 61
Fax.: 029 745 29 61
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Makowie Mazowieckim
ul. Rynek 1
06 – 200 Maków Mazowiecki
Tel.: 029 717 25 62
Fax.: 029 717 26 71
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Ostrołęce
ul. Mazowiecka 2
07-400 Ostrołęka
Tel.: 029 764-41-30
Ośrodek Pomocy Społecznej w Wyszkowie
ul .3 Maja 16
07-200 Wyszków
tel. (029) 7424097
fax. (029) 7424902
Ośrodek Pomocy Społecznej w Myszyńcu
pl. Wolności 60
07-430 Myszyniec
tel. (029) 7721398
fax. (029) 7721398
Ośrodek Pomocy Społecznej w Chorzelach
ul .Ogrodowa 7
06-330 Chorzele
tel. (029) 7515471
fax. (029) 7515471
Ośrodek Pomocy Społecznej w Krasnosielcu
ul .Rynek 39
06-212 Krasnosielc
tel. (029) 7175072
Ośrodki leczenia uzależnień:
MEDICUS – Poradnia Leczenia Uzależnień w Ostrołęce
ul. Gorbatowa 7B/27
07-400 Ostrołęka
Tel.: 029 764 67 74
Ośrodek Rehabilitacji MONAR w Ostrołęce
ul. Inwalidów Wojennych 21
07-400 Ostrołęka
Tel. 029 764 39 70
Fax 029 764 39 70
Ośrodki Interwencji Kryzysowej – ich misją jest podejmowanie różnych form pomocy w stosunku do osób (rodzin) będących w sytuacjach problemowych lub kryzysowych. W OIK można otrzymać pomoc o charakterze terapeutycznym, informacyjno-edukacyjnym, konsultacyjnym lub poprzez interwencję w środowisku.
Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Ostrołęce
ul. Kościuszki 24/26
07-410 Ostrołęka
tel: 0-29 767-61-94
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
Aleja Solidarności 77
00 – 090 Warszawa
telefon ( 48 22) 55 17 700
fax. ( 48 22) 827 64 53
Strona internetowa: www.rpo.gov.pl
Biuro Rzecznika Praw Dziecka
ul. Śniadeckich 10
00-656 Warszawa
telefon: 0 22 696 55 45
fax: 0 22 629 60 79
Strona internetowa: www.brpd.gov.pl
Fundacja Dzieci Niczyje jej celem jest ochrona dzieci przed krzywdzeniem oraz pomoc dzieciom krzywdzonym, ich rodzinom i opiekunom. W placówkach prowadzonych przez Fundację udzielana jest pomoc psychologiczna, medyczna i prawna ofiarom krzywdzenia i ich opiekunom.
Strona internetowa: www.fdn.pl
Fundacja La Strada- jej celem jest kierowanie ofiar do organizacji pomocowych, informowanie kobiet i dziewcząt o potencjalnych zagrożeniach związanych z handlem ludźmi. Polska fundacja jest częścią składową międzynarodowej sieci: La Strada Program Prewencji Handlu Kobietami z Europy Środkowej i Wschodniej działającą w dziewięciu krajach, które współpracują ze sobą dzieląc się doświadczeniami i wykorzystując swoje metody i techniki pracy. Współpracują również przy konkretnych przypadkach powrotu i reintegracji ofiar handlu kobietami.
Strona internetowa: www.strada.org.pl
Fundacja Itaka – jej celem jest poszukiwanie ludzi zaginionych oraz niesienie wszelkiej pomocy ich rodzinom oraz osobom zagrożonym zaginięciem.
Strona internetowa: www.zaginieni.pl
Wsparcia i pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem, osobom im najbliższym oraz świadkom udzielają Ośrodki Pomocy Pokrzywdzonym Przestępstwem prowadzone przez Caritas Diecezji Siedleckiej:
Ośrodek Pomocy Pokrzywdzonym Przestępstwem w Siedlcach
ul. Budowlana 1
08 – 110 Siedlce
telefon: 500 566 881
e-mail: siedlce.oppp@caritas.pl
Ośrodek Pomocy Pokrzywdzonym Przestępstwem w Łosicach
ul. Narutowicza 2B
08 – 200 Łosice
telefon: 500 566 924
e-mail: losice.oppp@caritas.pl
Ośrodek Pomocy Pokrzywdzonym Przestępstwem w Pilawie
ul. Wojska Polskiego 16
08 – 440 Pilawa
telefon: 500 566 876
e-mail: pilawa.oppp@caritas.pl
Strona internetowa: www.siedlce.caritas.pl
Bezpłatna pomoc obejmuje:
- pomoc prawną
- pomoc tłumacza w celu uzyskania pomocy prawnej
- pomoc psychologiczną/psychiatryczną
- pokrywanie kosztów świadczeń zdrowotnych
- pokrywanie kosztów związanych z kształceniem w szkołach publicznych
- organizowanie i finansowanie szkoleń i kursów podnoszących kwalifikacje zawodowe
- pokrywanie kosztów czasowego zakwaterowania
- udzielenie schronienia
- finansowanie okresowych dopłat do bieżących zobowiązań czynszowych
- finansowanie przejazdów środkami komunikacji publicznej
- pokrywanie kosztów żywności lub bonów żywnościowych
- pokrywanie kosztów zakupu odzieży, bielizny, obuwia, środków czystości
- pokrywanie kosztów związanych z opieką nad dziećmi w żłobkach i klubach dziecięcych
- pokrywanie kosztów zakupu urządzeń i wyposażenia
- finansowanie kosztów zorganizowanego wyjazdu uprawnionego małoletniego
- w szczególnych przypadkach osobie pokrzywdzonej przydzielany jest opiekun-wolontariusz
Trybunał Europejski
Wnoszenie pism procesowych
Pisma procesowe i inne dokumenty powinny być wnoszone przez strony na adres pocztowy TS w Luksemburgu
Sekretariat Trybunału Sprawiedliwości
Wspólnot Europejskich
Bd Konrad Adenauer
L-2925 Luxembourg
Muszą one być przedłożone w taki sposób, aby możliwe było ich elektroniczne przetwarzanie przez Trybunał, a zwłaszcza skanowanie dokumentów i stosowanie techniki rozpoznawania pisma. Odpis podpisanego oryginału pisma procesowego może być przesłany do sekretariatu TS faksem lub pocztą elektroniczną.
Schemat budowy pisma wszczynającego postępowanie (skargi)
Zgodnie z art. 38 § 1 regulaminu TS skarga powinna zawierać:
a) nazwisko albo nazwę oraz miejsce zamieszkania albo siedzibę skarżącego;
b) oznaczenie strony, przeciwko której wnoszona jest skarga;
c) przedmiot sporu oraz zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów;
d) żądania skarżącego;
e) w stosownym przypadku, wnioski dowodowe.
Ogólny opis niezbędnych elementów skargi precyzowany jest we wskazówkach TS, zgodnie z którymi pismo procesowe powinno zawierać:
a) wskazanie rodzaju sporu poprzez określenie rodzaju wnioskowanego orzeczenia (np. skarga o stwierdzenie nieważności, wniosek o zastosowanie środka tymczasowego itd.);
b) przedstawienie stanu faktycznego – należy zwrócić uwagę, by ze skargi w sposób jasny i zrozumiały wynikał związek pomiędzy przytoczonymi w skardze elementami faktycznymi i prawnymi sporu;
c) przedstawienie przedmiotu sporu oraz wszystkich zarzutów, na których została oparta skarga – przedstawienie to musi być wystarczająco jasne, dokładne i spójne, tak aby strona pozwana mogła przygotować odpowiedź na pozew, a Trybunał mógł dokonać oceny prawnej sporu; należy pamiętać, iż zgodnie z art. 42 § 2 regulaminu TS w fazie ustnej postępowania nie można zgłaszać nowych żądań lub zarzutów, gdyż zostaną one pominięte (chyba że zarzuty zostaną uznane za rozwinięcie zarzutów przedstawionych w pismach procesowych lub ich podstawą są okoliczności, które zostały ujawnione dopiero w toku postępowania), tak więc obowiązuje tutaj swoista prekluzja dowodowa;
d) przedstawienie argumentów na poparcie każdego zarzutu (wraz z odesłaniem do odpowiednich przepisów lub do odpowiedniego orzecznictwa Trybunału);
e) przedstawienie żądań strony jako podsumowanie powołanych zarzutów i przytoczonych na ich poparcie argumentów.
Najważniejszym elementem skargi jest przedstawienie żądania. Powinno ono zostać sformułowane w taki sposób, aby odpowiadało sentencji orzeczenia, jakiej domaga się strona skarżąca. Żądanie powinno zostać przedstawione w sposób jednoznaczny, tak aby granice skargi zostały jasno określone. Sądy wspólnotowe nie mogą orzekać ultra petita i zasadniczo nie jest dopuszczalna modyfikacja żądania w toku postępowania. Skarżący nie może uczynić tego nawet wówczas, gdy w toku postępowania wyjdą na jaw nowe okoliczności, które pozwalałyby na podniesienie nowych zarzutów. Niemniej skarżący – i to zarówno na etapie procedury pisemnej, jak i ustnej – może „doprecyzować żądanie” lub ograniczyć jego zakres (np. przy skardze o stwierdzenie nieważności). Oczywiście skarżący może cofnąć skargę aż do wydania wyroku.
Na pierwszej stronie pisma procesowego muszą się znajdować następujące informacje:
a) tytuł pisma procesowego (skarga, odwołanie, odpowiedź na skargę, odpowiedź na odwołanie, replika, duplika, wniosek o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta, interwencja, uwagi w przedmiocie interwencji, zarzut niedopuszczalności skargi itd.);
b) numer sprawy (C-/; T-/; F-/), jeżeli został on już podany przez sekretariat;
c) oznaczenie strony skarżącej i pozwanej, a w odwołaniach – wskazanie zaskarżonego orzeczenia i stron przed SPI;
d) oznaczenie strony, w imieniu której pismo procesowe jest wnoszone wraz z danymi pełnomocnika, adwokata lub radcy prawnego wnoszącego pismo;
Główne elementy pisma procesowego
Każda wniesiona do TS skarga powinna zawierać zarzuty skarżącego, poparte argumentami, składającymi się na uzasadnienie faktyczne i prawne skargi, oraz precyzować (z reguły na końcu pisma) żądania skarżącego.
W odpowiedzi na skargę pozwany przytacza argumenty w celu odrzucenia bądź oddalenia skargi i precyzuje (również na końcu pisma) swoje żądania.
Zamiast odpowiedzi na skargę pozwany może również zgłosić w odrębnym piśmie zarzut niedopuszczalności skargi (zarzut formalny), wyszczególniając w swoim wniosku, obok żądania odrzucenia skargi jako niedopuszczalnej, argumenty przemawiające za jej odrzuceniem (uzasadnienie faktyczne i prawne wniosku).
Odpowiedź skarżącego na wniosek o odrzucenie skargi zawiera, obok żądania odrzucenia wniosku, argumenty przemawiające za odrzuceniem wniosku (uzasadnienie faktyczne i prawne).
Infolinie i telefony zaufania:
801 199 990 – Antynarkotykowy telefon zaufania
800 120 289 – Infolinia Stowarzyszenia KARAN
800 120 226 – Policyjny Telefon Zaufania
800 120 148 – Zatrzymać Przemoc
22 988 – Młodzieżowy Telefon Zaufania
800 121 212 – Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka
22 654 40 41 – Antydepresyjny Telefon Zaufania Fundacji Itaka