Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Aleksandrowie Kujawskim

W Polsce Ogólnopolski Dzień Tornistra przypada co roku 1 października i ma na celu zwrócenie uwagi na problem wad postawy u dzieci, które mogą być spowodowane nieprawidłowo dobranym tornistrem. Temat ten jest szczególnie ważny w kontekście rosnącej liczby dzieci z wadami kręgosłupa, które często wynikają z nieodpowiedniego obciążenia pleców i złej postawy podczas noszenia tornistra.

Wady postawy u dzieci

Wady postawy to zaburzenia w ułożeniu ciała, które mogą negatywnie wpływać na rozwój dziecka i prowadzić do problemów zdrowotnych w przyszłości. Najczęściej spotykane wady postawy to:

• Skolioza – boczne skrzywienie kręgosłupa.
• Pogłębiona kifoza piersiowa – nadmierne zaokrąglenie pleców (tzw. plecy okrągłe).
• Pogłębiona lordoza  lędźwiowa – nadmierne wygięcie kręgosłupa do przodu (tzw. plecy wklęsłe).
• Plecy płaskie - spłaszczenie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa.

Przyczyny wad postawy

Wady postawy u dzieci mogą mieć różnorodne przyczyny, a do najczęstszych należą:

1. Nieprawidłowe obciążenie kręgosłupa – zbyt ciężki lub źle dobrany tornister może prowadzić do przeciążeń i deformacji kręgosłupa.
2. Siedzący tryb życia – brak aktywności fizycznej i długotrwałe siedzenie w jednej pozycji (np. przed komputerem) osłabiają mięśnie posturalne.
3. Niewłaściwe nawyki – noszenie tornistra na jednym ramieniu, złe ustawienie ciała podczas siedzenia.
4. Czynniki genetyczne – w niektórych przypadkach wady postawy mogą być dziedziczone.
5. Niedobory ruchu i ćwiczeń – dzieci, które spędzają dużo czasu w pozycji siedzącej, mogą mieć słabsze mięśnie, które nie są w stanie prawidłowo podtrzymywać kręgosłupa.

Zasady właściwego doboru tornistra

Aby zminimalizować ryzyko wad postawy, bardzo ważny jest odpowiedni wybór tornistra. Oto kluczowe zasady, którymi należy się kierować:

1. Waga tornistra – tornister wraz z zawartością nie powinien ważyć więcej niż
   10–15% masy ciała dziecka.
2. Szerokie i regulowane szelki – szelki powinny być szerokie, miękkie i regulowane, aby dopasować tornister do wzrostu dziecka.
3. Usztywniane plecy – tornister powinien mieć usztywniane, anatomicznie wyprofilowane plecy, co pozwoli na równomierne rozłożenie ciężaru.
4. Pas biodrowy – pomaga odciążyć kręgosłup i przenosi część ciężaru na biodra.
5. Odpowiedni rozmiar – tornister nie powinien być zbyt duży, aby nie obciążał za bardzo kręgosłupa i nie powodował pochylania się dziecka do przodu.

Jak korygować wady postawy?

Jeśli zauważysz u dziecka nieprawidłowości w postawie, kluczowe jest podjęcie odpowiednich kroków jak najwcześniej, aby zapobiec pogłębianiu się wad. Oto kilka skutecznych metod:

1. Ćwiczenia korekcyjne – specjalistyczne ćwiczenia, które wzmacniają mięśnie posturalne i pomagają poprawić ułożenie kręgosłupa.
2. Rehabilitacja – w przypadku poważniejszych wad postawy rehabilitacja pod okiem fizjoterapeuty może być niezbędna.
3. Pilates i joga – te formy aktywności pomagają w rozwijaniu świadomości ciała, wzmacniają mięśnie głębokie i poprawiają elastyczność.
4. Noszenie gorsetu ortopedycznego – w przypadkach zaawansowanych deformacji kręgosłupa, lekarz może zalecić noszenie gorsetu.
5. Zajęcia sportowe – regularne uprawianie sportu, zwłaszcza pływanie, może zapobiegać wadom postawy, wzmacniając mięśnie kręgosłupa.

Gdzie zgłosić się, jeśli podejrzewasz wadę postawy?

Jeśli masz podejrzenia, że twoje dziecko może mieć wadę postawy, warto jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą. Możliwości są następujące:

1. Pediatra – lekarz pierwszego kontaktu, który może skierować dziecko na dalsze badania.
2. Fizjoterapeuta – specjalista, który przeprowadzi ocenę postawy i dobierze odpowiednie ćwiczenia korekcyjne.
3. Ortopeda – lekarz zajmujący się leczeniem schorzeń kręgosłupa i innych układów kostno-mięśniowych.
4. Centra rehabilitacyjne – placówki oferujące specjalistyczną rehabilitację i terapie dla dzieci z wadami postawy.

Odpowiedni tornister, zdrowe nawyki oraz regularna aktywność fizyczna to kluczowe elementy zapobiegania wadom postawy u dzieci. Jeśli jednak zauważysz jakiekolwiek niepokojące objawy, ważne jest, aby szybko podjąć kroki diagnostyczne i korekcyjne, by zapobiec poważniejszym problemom zdrowotnym w przyszłości.