Światowy Dzień Walki z Chorobą Alzheimera

Kogo dotyka choroba Alzheimera?

Choroba Alzheimera jest najczęstszą formą demencji, przewlekłą i postępującą chorobą neurodegeneracyjną, która prowadzi do stopniowego zaniku funkcji mózgu. Najczęściej dotyka osoby w podeszłym wieku, jednak nie jest wyłącznie związana z procesem starzenia. Zazwyczaj występuje u osób powyżej 65. roku życia, choć zdarzają się przypadki jej wczesnej odmiany, która może pojawić się nawet przed 60. rokiem życia.

Według statystyk, ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera wzrasta z wiekiem: po 65. roku życia dotyka około 5% populacji, a po 85. roku życia aż 20-40%. Choroba częściej dotyka kobiety niż mężczyzn, co może być związane z ich dłuższą średnią długością życia.

Wiek i czynniki ryzyka

Chociaż wiek jest najważniejszym czynnikiem ryzyka, istnieje wiele innych czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju choroby Alzheimera. Wśród nich wyróżnia się:

Czynniki genetyczne: Osoby z rodzinnym występowaniem tej choroby są bardziej narażone na jej rozwój. Mutacje genów, takie jak APOE-e4, mogą zwiększać ryzyko.
Styl życia: Czynniki takie jak brak aktywności fizycznej, niezdrowa dieta, palenie papierosów, nadmierne spożycie alkoholu oraz brak stymulacji umysłowej mogą zwiększać ryzyko.
Choroby przewlekłe: Nadciśnienie, cukrzyca typu 2, otyłość oraz zaburzenia lipidowe mogą przyczyniać się do uszkodzeń naczyń krwionośnych mózgu, co zwiększa ryzyko zachorowania na Alzheimera.

Objawy choroby Alzheimera

Choroba Alzheimera rozwija się stopniowo, a jej objawy nasilają się wraz z postępem choroby. Można wyróżnić kilka głównych etapów choroby, które charakteryzują się różnymi objawami:

Wczesny etap: Na początku objawy są subtelne i często ignorowane. Obejmuje to trudności w przypominaniu sobie nowych informacji, zapominanie imion bliskich osób, trudności z koncentracją oraz dezorientację w miejscach dobrze znanych.
Etap umiarkowany: W miarę postępu choroby, objawy stają się bardziej zauważalne. Chorzy mają trudności w komunikacji, mogą powtarzać te same pytania, gubić się nawet w znajomym otoczeniu, zapominać o codziennych obowiązkach oraz wykazywać zmiany w nastroju (np. apatia, depresja, lęk).
Zaawansowany etap: W ostatnich stadiach choroby pacjenci tracą zdolność do samodzielnego funkcjonowania. Mogą nie rozpoznawać bliskich osób, tracą zdolność do mówienia i poruszania się, a także mogą występować problemy z kontrolowaniem funkcji fizjologicznych.

Rokowania

Choroba Alzheimera jest nieuleczalna, a jej przebieg jest indywidualny dla każdej osoby. Średnia długość życia po zdiagnozowaniu choroby wynosi od 3 do 10 lat, chociaż niektórzy pacjenci mogą żyć dłużej, szczególnie jeśli opieka i leczenie są prowadzone na wysokim poziomie.

Leczenie ma na celu spowolnienie postępu choroby oraz łagodzenie objawów. Stosuje się leki, które mogą poprawić funkcje poznawcze, a także terapie wspomagające, takie jak rehabilitacja, terapie zajęciowe, psychoterapia czy stymulacja umysłowa.

Wspomaganie osób chorych na Alzheimera

Opieka nad osobami chorymi na Alzheimera jest wyzwaniem zarówno dla profesjonalnych opiekunów, jak i członków rodziny. Oto kilka kluczowych zasad, które pomagają w codziennej opiece:

Zapewnienie rutyny: Osoby z Alzheimera lepiej funkcjonują w przewidywalnym środowisku. Codzienna rutyna pomaga im czuć się bezpiecznie i zmniejsza dezorientację.
Wspieranie niezależności: Należy zachęcać chorych do samodzielnego wykonywania prostych czynności, aby utrzymywali swoje zdolności jak najdłużej.
Komunikacja: Należy mówić do osoby chorej spokojnym tonem, unikać skomplikowanych zdań i zadawać proste pytania.
Bezpieczeństwo: Dom pacjenta powinien być dostosowany, aby minimalizować ryzyko upadków i wypadków. Należy np. zamontować specjalne poręcze, usunąć dywany, a także zablokować dostęp do niebezpiecznych miejsc (np. kuchni).
Wsparcie emocjonalne: Chorzy często czują lęk, zagubienie i frustrację. Wsparcie emocjonalne, cierpliwość oraz okazywanie empatii są kluczowe w budowaniu relacji z osobą chorą.

Jak zmniejszyć ryzyko choroby Alzheimera?

Choć nie można całkowicie wyeliminować ryzyka zachorowania na Alzheimera, istnieje wiele działań, które mogą pomóc w jego redukcji:

Aktywność fizyczna: Regularny ruch (np. spacery, pływanie, jazda na rowerze) sprzyja zdrowiu układu krążenia i może zmniejszać ryzyko demencji.
Zdrowa dieta: Dieta bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty, ryby, orzechy oraz zdrowe tłuszcze (np. dieta śródziemnomorska) może chronić przed chorobami neurodegeneracyjnymi.
Stymulacja umysłowa: Regularne angażowanie mózgu w aktywności intelektualne, takie jak czytanie, rozwiązywanie krzyżówek, nauka nowych umiejętności, może opóźniać rozwój choroby.
Zdrowie psychiczne: Unikanie stresu, leczenie depresji i dbanie o jakość snu mają pozytywny wpływ na zdrowie mózgu.
Kontrola zdrowia ogólnego: Regularne badania lekarskie, utrzymywanie prawidłowego ciśnienia krwi, poziomu cukru we krwi oraz cholesterolu są kluczowe dla zmniejszenia ryzyka chorób neurodegeneracyjnych.

Choroba Alzheimera jest poważnym problemem zdrowotnym dotykającym coraz większą liczbę osób, zwłaszcza w starzejącym się społeczeństwie. Choć nie ma na nią lekarstwa, odpowiednie leczenie, wsparcie oraz profilaktyka mogą poprawić jakość życia pacjentów i ich bliskich. Zmiana stylu życia, dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne oraz stymulacja umysłowa to działania, które mogą zmniejszyć ryzyko zachorowania na tę wyniszczającą chorobę.