Światowy Dzień Walki z Otyłością

Jest obchodzony corocznie 24 października. To inicjatywa mająca na celu podniesienie świadomości na temat narastającego problemu, jakim jest otyłość. W wielu krajach staje się ona jednym z głównych wyzwań zdrowotnych XXI wieku. Otyłość to nie tylko kwestia estetyczna, ale poważny problem zdrowia publicznego, który znacząco wpływa na długość i jakość życia. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) liczba osób zmagających się z nadwagą i otyłością rośnie w zastraszającym tempie, zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się.

Kogo najczęściej dotyka problem otyłości?

Otyłość dotyka coraz większej liczby ludzi, niezależnie od wieku, płci czy regionu świata:

Dzieci i młodzież: Z danych wynika, że coraz więcej dzieci i nastolatków cierpi na nadwagę lub otyłość, co prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych w dorosłym życiu. Otyłość w młodym wieku zwiększa ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2 oraz zaburzeń metabolicznych.
Osoby dorosłe: W wieku dorosłym otyłość najczęściej wynika z braku równowagi między ilością spożywanych kalorii a wydatkiem energetycznym. Czynniki genetyczne, środowiskowe oraz psychologiczne mają wpływ na ryzyko wystąpienia otyłości.
Osoby starsze: Wraz z wiekiem metabolizm spowalnia, a aktywność fizyczna często ulega zmniejszeniu, co sprzyja przybieraniu na wadze. Dodatkowo otyłość u osób starszych może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, w tym problemów z poruszaniem się i funkcjonowaniem układu krążenia.

Nadwaga a otyłość: czym się różnią?

Otyłość jest bardziej zaawansowanym stadium nadwagi, jednak obie te jednostki charakteryzują się nadmiarem tkanki tłuszczowej. Ich klasyfikacja opiera się głównie na wskaźniku masy ciała (BMI), który oblicza się, dzieląc masę ciała (w kilogramach) przez kwadrat wzrostu (w metrach).

Nadwaga: BMI w przedziale 25–29,9. Oznacza to, że osoba ma nadmiar tkanki tłuszczowej, który może prowadzić do zwiększonego ryzyka problemów zdrowotnych, ale nie stanowi jeszcze bezpośredniego zagrożenia dla życia.
Otyłość: BMI równe 30 i wyższe. W tym przypadku nadmiar tkanki tłuszczowej jest znaczny i bezpośrednio wpływa na zdrowie, zwiększając ryzyko wystąpienia chorób takich jak cukrzyca, choroby serca, nadciśnienie, nowotwory oraz problemy z oddychaniem (np. zespół bezdechu sennego).

Otyłość można podzielić na trzy stopnie:

Otyłość I stopnia: BMI 30–34,9
Otyłość II stopnia: BMI 35–39,9
Otyłość III stopnia (otyłość olbrzymia): BMI ≥ 40

Przyczyny otyłości

Niewłaściwe nawyki żywieniowe: Spożywanie nadmiaru kalorycznego, tłustych, przetworzonych produktów bogatych w cukry proste i tłuszcze nasycone.
Brak aktywności fizycznej: Siedzący tryb życia, zwłaszcza w erze cyfrowej, gdzie wiele osób spędza czas przed komputerami i telewizorami.
Czynniki genetyczne: Skłonność do otyłości może być dziedziczona, chociaż geny nie są jedynym czynnikiem decydującym.
Czynniki psychologiczne: Stres, depresja, zaburzenia emocjonalne często prowadzą do nadmiernego jedzenia, szczególnie żywności o wysokiej zawartości cukru i tłuszczu.
Brak snu: Niedobór snu wpływa na hormony regulujące apetyt, co może prowadzić do nadmiernego spożywania kalorii.
Zaburzenia hormonalne: Choroby takie jak niedoczynność tarczycy czy zespół Cushinga mogą prowadzić do przybierania na wadze.

Skutki zdrowotne otyłości

Otyłość ma poważne konsekwencje zdrowotne, które mogą prowadzić do przedwczesnej śmierci. Wśród nich najczęściej wymienia się:

Cukrzyca typu 2,
Nadciśnienie tętnicze,
Choroby serca (zawał, miażdżyca),
Zespół bezdechu sennego,
Problemy ortopedyczne, w tym zwyrodnienia stawów,
Zaburzenia hormonalne (problemy z płodnością),
Nowotwory (rak piersi, jelita grubego, wątroby),
Problemy psychiczne (depresja, niska samoocena).

Jak skutecznie walczyć z otyłością?

Zmiana nawyków żywieniowych: Kluczowa jest zbilansowana dieta, bogata w warzywa, owoce, białka o niskiej zawartości tłuszczu oraz produkty pełnoziarniste. Ważne jest także ograniczenie spożycia cukrów prostych, tłuszczów nasyconych oraz przetworzonych produktów spożywczych. Regularne posiłki w odpowiednich ilościach pomagają utrzymać stały poziom energii i zapobiegają napadom głodu.
Regularna aktywność fizyczna: Zalecana jest codzienna aktywność fizyczna, która może obejmować spacery, bieganie, pływanie, jazdę na rowerze lub inne formy ruchu. Ważne jest, aby w ciągu tygodnia poświęcać co najmniej 150 minut na umiarkowaną aktywność.
Wsparcie psychologiczne: Otyłość często wiąże się z problemami emocjonalnymi, takimi jak stres, depresja czy zaburzenia kompulsywnego jedzenia. Wsparcie terapeutyczne oraz techniki radzenia sobie ze stresem mogą pomóc w trwałej zmianie stylu życia.
Kontrola stanu zdrowia: Regularne badania medyczne pomagają monitorować wagę, ciśnienie krwi, poziom cholesterolu oraz inne wskaźniki zdrowia metabolicznego. Dzięki nim można wcześnie wykryć zagrożenia i zapobiec rozwojowi poważnych chorób.
Farmakoterapia i chirurgia bariatryczna: W niektórych przypadkach, gdy inne metody zawodzą, konieczne może być zastosowanie leków redukujących wagę lub operacji bariatrycznej, która pomaga w zmniejszeniu masy ciała.

Gdzie szukać pomocy?

Jeśli zmagasz się z nadwagą lub otyłością, warto skonsultować się z odpowiednimi specjalistami, którzy pomogą wypracować zdrowe strategie walki z problemem. Można szukać wsparcia u:

Lekarza rodzinnego: To pierwszy krok, aby ocenić ogólny stan zdrowia i uzyskać skierowanie na dalsze badania.
Dietetyka: Specjalista ds. żywienia pomoże opracować indywidualny plan diety, dostosowany do potrzeb i preferencji.
Psychologa lub terapeuty: Otyłość często jest związana z problemami emocjonalnymi. Pomoc psychologiczna może być kluczowa w walce z emocjonalnym jedzeniem.
Grup wsparcia: Wsparcie innych osób zmagających się z podobnym problemem może stanowić dodatkową motywację.

Światowy Dzień Walki z Otyłością przypomina, że otyłość to nie tylko problem jednostki, ale całych społeczeństw. Działania profilaktyczne, wsparcie specjalistyczne i promowanie zdrowego stylu życia to kluczowe elementy w walce z tym globalnym wyzwaniem.