#latozsanepidem co trzeba wiedzieć o czerniaku
07.07.2023
Czerniak to nowotwór złośliwy skóry. Pojawia się najczęściej na skórze, ale może wystąpić także w obrębie ust, nosa czy gałki ocznej.
W Polsce co roku odnotowuje się około 50 tys. przypadków nowych zachorowań na nowotwory skóry, w tym 3 tys. zachorowań na czerniaki. Czerniak stanowi tylko 6% wszystkich nowotworów skóry, ale aż 80% chorych na czerniaki umiera z tego powodu. Liczba zachorowań na czerniaka w Polsce podwaja się co 10 lat. Wpływ na tę sytuację ma między innymi zmiana zachowań Polaków, w tym nadmierne opalanie, oddawanie się kąpielom słonecznym bez właściwej ochrony, a także korzystanie z solariów, szczególnie przez osoby w młodym wieku. W Polsce czerniaki są nowotworami o największej dynamice wzrostu zachorowań.
Profilaktyka czerniaka
Czerniak złośliwy jest bardzo niebezpiecznym nowotworem skóry. Jednym z czynników ryzyka powstania takiego nowotworu jest promieniowanie ultrafioletowe. Chociaż objawy czerniaka łatwo rozpoznać, to często jednak bywają bagatelizowane. Zawsze kiedy widzisz nowe znamiona, narośla, przebarwienia lub zmiany w już istniejących pieprzykach, jest to sygnał, aby jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Wystarczy zapamiętać kryteria ABCDE, które mogą uratować życie.
Kryteria ABCDE czerniaka czyli jak badać pieprzyki i znamiona:
A - asymetria np. znamię "wylewające się" na jedną stronę;
B - brzegi nieregularne, nierównomierne, poszarpane, posiadające zgrubienia,
C - czerwony lub czarny i niejednolity kolor;
D - duży rozmiar, wielkość zmiany powyżej 6mm;
E - ewolucja, czyli postępujące zmiany zachodzące w znamieniu.
Znamiona które kwalifikują się do jednego z punktów ABCDE lub budzą niepokój powinny zostać zbadane przez lekarza dermatologa lub chirurga-onkologa. Badanie przeprowadzane u specjalisty jest szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne. Lekarz ogląda skórę za pomocą dermatoskopu, który wychwytuje wszelkie atypowe zmiany.
Zasady ochrony przed czerniakiem:
- Raz w miesiącu dokładnie oglądaj swoją skórę – sprawdź, czy Twoje znamiona nie zmieniają się lub czy nie pojawiły się nowe,
- Jeśli zauważysz, że coś podejrzanego dzieje się z Twoim znamieniem, niezwłocznie udaj się do dermatologa lub chirurga-onkologa,
- Unikaj słońca w godzinach 11.00-16.00,
- Nie opalaj się w solarium!
- Jeśli chcesz się opalać, rób to z głową – pamiętaj o stosowaniu filtrów UV, noszeniu czapki i okularów przeciwsłonecznych.
Źródło:
GIS, Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami korzystania z solarium, prace naukowe Instytutu Elektrotechniki (Słoneczne promieniowanie UV, a zdrowie człowieka), Akademia Czerniaka
Poradnik metodyczny profilaktyki czerniaka przeznaczony dla nauczycieli realizujących program ,,Znamię! Znam je?”
Grafika:
Obraz autorstwa <a href=https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie/mlodzi-ludzie-z-czerniakiem-widok-z tylu_25128883.htm#query=melanoma&position=44&from_view=search&track=sph>Freepik</a>