Radon
Radon jest bezwonnym, bezsmakowym i niewidocznym gazem promieniotwórczym występującym w środowisku naturalnym, znajduje się w glebie, z której przedostaje się do wody i powietrza. Dobrze rozpuszcza się w wodzie i innych cieczach. Został odkryty w 1900 roku przez Friedricha Ernsta Dorna. Symbol chemiczny radonu to Rn, a liczba atomowa - 86.
Radon powstaje w wyniku radioaktywnego rozpadu radu, który z kolei tworzy się w wyniku rozpadu uranu. W otwartej przestrzeni jego stężenie jest niewielkie i nie zagraża zdrowiu, problem pojawia się jednak w zamkniętych, niewłaściwie wyizolowanych lub źle wietrzonych pomieszczeniach do których przedostaje się z podłoża gruntowego. Wysokie stężenie radonu w pomieszczeniach, w których przebywamy dłuższy czas (mieszkania, miejsca pracy) może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych. Radon i jego pochodne wdychane z powietrzem atmosferycznym są drugim po paleniu tytoniu czynnikiem decydującym o zapadalności na nowotwór złośliwy płuc. Radon rozpada się na szereg innych pierwiastków, które są ciałami stałymi i mogą osadzać się w pęcherzykach płucnych.
Radon do pomieszczeń dostaje się poprzez pęknięcia fundamentów, szczeliny i pęknięcia w wylewkach, studzienki kanalizacyjne do odwadniania piwnic, czy nieszczelności wokół rur kanalizacyjnych. Istotny wpływ na obecność radonu w pomieszczeniach ma także technologia budowy domu. Na wyższych kondygnacjach na stężenie radonu wpływ mają produkty, z jakich wykonano ściany i strop oraz użyte materiały wykończeniowe. Najprostszą metodą obniżenia stężenia radonu w domu jest częste otwieranie okien. Pomocna może być również intensywna wentylacja pomieszczeń, a także uszczelnienie fundamentów i zastosowanie odpowiednich pokryć ścian.
Aby móc obniżyć podwyższone stężenie radonu w domach, istotne jest ustalenie skąd i którędy wnika on do wnętrza różnych pomieszczeń. Dzięki wyposażeniu w przyrządy pomiarowe można określać zarówno średnią wartość z ostatnich trzech miesięcy, jak i krótkoterminową z ostatnich siedmiu dni w wybranych pomieszczeniach.
Stężenie radonu mierzy się jako ilość promieniotwórczości radonu na każdy metr sześcienny powietrza (w bekerelach na metr sześcienny; Bq/m3). Zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi poziom radonu powinien zostać obniżony, jeżeli przekracza 100–300 Bq/m3.
Największą grupą zawodową w Polsce narażoną na podwyższoną ekspozycję radonową są górnicy. Narażenie radiacyjne powodowane przez radon występuje przede wszystkim w zamkniętych przestrzeniach o słabej wentylacji. Tak więc miejscami szczególnie zagrożonymi podwyższonym promieniowaniem jonizującym, wywołanymi promieniotwórczością naturalną są kopalnie, głównie rud uranowych i metali, ale również węgla kamiennego.
Żródło:
https://www.gov.pl/web/paa/europejski-dzien-radonu
https://www.gov.pl/web/gis/radon--podstawowe-informacje