#latozsanepidem Co trzeba wiedzieć o czerniaku?
07.07.2023
Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry. Wywodzi się z melanocytów, czyli komórek pigmentowych wytwarzających barwnik zwany melaniną, który sprawia, że skóra ciemnieje w kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowym. Czerniaki najczęściej pojawiają się na skórze, ale także w obrębie ust, nosa oraz gałki ocznej. Czerniak skóry może rozwinąć się u każdego. Polacy z powodu jasnej karnacji w dużym stopniu narażeni na czerniaki. Stały i znaczący wzrost (300% w ciągu ostatnich 20 lat) liczby zachorowań potwierdza, iż nasz naród znajduje się w grupie wysokiego ryzyka.
Osoby najbardziej narażone na rozwój czerniaka to osoby:
- o jasnych i rudych włosach,
- o jasnych oczach,
- o jasnej lub bardzo jasnej cerze,
- z pigmentami i/lub znamionami,
- które łatwo ulegają poparzeniom słonecznym,
- które słabo tolerują słońce,
- które opalają się dużym trudem lub w ogóle,
- u których w rodzinie wystąpił czerniak.
Osoby te bezwzględnie powinny unikać słańca oraz całkowicie zrezygnować z solarium.
W Polsce co roku odnotowuje się kilkadziesiąt przypadków nowych zachorowań na nowotwory skóry. W tym oko 3 500 – 4 000 stanowią zachorowania na czerniaki, liczba ta podwaja się co 10 lat.
Czerniak rozrasta się nie tylko na powierzchni skóry, ale co gorsza w głąb skóry (ma wtedy ok. 1 mm głębokości) dostaje się do naczyń krwionośnych a następnie za ich pomocą przedostaje się do całego organizmu.
ABCDE Czerniaka:
Czerniaki mają wiele cech charakterystycznych, które pomagają w ich rozpoznaniu.
Cechy te określane są za pomocą ABCDE.
- SYMETRIA NP. ZNAMIĘ „WYLEWAJĄCE” SIĘ NA JEDNĄ STRONĘ
- BRZEGI POSZARPANE, NIERÓWNOMIERNE, POSIADAJĄCE ZGRUBIENIA
- CZERWONY, CZARNY NIEJEDNOLITY KOLOR
- DUŻY ROZMIAR WIELKOŚCI ZMIANY POWYŻEJ 6MM
- EWOLUCJA, CZYLI POSTĘPUJĄCE ZMINY ZACHODZĄCE W ZNAMIENIU
Wszystkie znamiona, narośla, pieprzyki, które kwalifikują się do jednego z punktów ABCDE lub budzą Twój niepokój, powinny zostać zbadane przez lekarza dermatologa lub chirurga onkologa w razie jakichkolwiek wątpliwości wycięte.
Złote zasady ochrony przed czerniakiem:
- raz w miesiącu dokładnie oglądaj skórę- sprawdź, czy Twoje znamiona nie zmieniają się lub czy nie pojawiły się nowe,
- jeśli zauważysz, że coś podejrzanego dzieje się z Twoim znamieniem, niezwłocznie udaj się do dermatologa lub chirurga-onkologa,
- unikaj słońca w godzinach 11.00-16.00,
- nie opalaj się w solarium! Od 2018 stosowanie solarium przez osoby poniżej 18 r.ż. jest zabronione,
- Najlepiej raz na rok odwiedzaj kontrolnie dermatologa lub chirurga-onkologa,
- Jeśli chcesz się opalać, rób to z głową – pamiętaj o stosowaniu filtrów UV, noszeniu czapki
i okularów przeciwsłonecznych.
Czerniaki są najłatwiejszymi do zdiagnozowania nowotworami, ponieważ rozwijają się na powierzchni skóry. Codziennie widzimy się w lustrze, dlatego warto przy okazji troskliwie obejrzeć wszelkie podejrzane zmiany na swoim ciele.
Źródło:
Poradnik metodyczny profilaktyki czerniaka przeznaczony dla nauczycieli realizujących program ,,Znamię! Znam je?”
Grafika:
Obraz autorstwa <a href=https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie/mlodzi-ludzie-z-czerniakiem-widok-z tylu_25128883.htm#query=melanoma&position=44&from_view=search&track=sph>Freepik</a>