Ekshumacje

Ekshumacje

Ekshumacja polega na wydobyciu zwłok lub szczątków ludzkich z grobu.

Ekshumacja zwłok i szczątków jest dopuszczalna w okresie od 16 października do 15 kwietnia we wczesnych godzinach rannych. O terminie ekshumacji należy zawiadomić właściwego terenowo Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, który wykonuje nadzór nad ekshumacją.

Właściwy państwowy powiatowy lub graniczny inspektor sanitarny może dopuścić wykonanie ekshumacji w innym czasie niż określony powyżej przy zachowaniu ustalonych przez niego środków ostrożności.

Ekshumacja zwłok i szczątków może być dokonana:

na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok za zezwoleniem właściwego państwowego inspektora sanitarnego,
na zarządzenie prokuratora lub sądu,
na podstawie decyzji właściwego państwowego inspektora sanitarnego w razie zajęcia terenu cmentarza na inny cel,
na podstawie decyzji wojewody właściwego ze względu na miejsce położenia grobu, wydanej na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej — Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Do złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na ekshumację uprawniona jest najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej a mianowicie:

pozostały małżonek (małżonka) osoby zmarłej,
krewni zstępni (potomek w linii prostej: dziecko, wnuk, prawnuk, itd.),
krewni wstępni (przodek w linii prostej: rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, itd.),
krewny boczny do czwartego stopnia pokrewieństwa, powinowaty w linii prostej do pierwszego stopnia pokrewieństwa,
osoba dobrowolnie do tego zobowiązująca się.

Jeżeli pomiędzy członkami rodziny powstaje spór dotyczący ekshumacji osobą uprawnioną do złożenia wniosku o ekshumację będzie osoba wskazana prawomocnym wyrokiem sądu.

Zwłoki osób zmarłych na choroby zakaźne (wykaz ustala minister właściwy do spraw zdrowia) nie mogą być ekshumowane, przed upływem 2 lat od dnia zgonu.

Decyzję w sprawie wydania zezwolenia na ekshumację, przeniesienie i ponowne pochowanie zwłok wydaje, po rozpatrzeniu złożonego wniosku właściwy terenowo dla miejsca ekshumacji Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny.

O planowanej ekshumacji należy też zawiadomić zarząd cmentarza. Wniosek w sprawie wydania zgody na ekshumację należy kierować do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego, właściwego ze względu na lokalizację miejsca planowanej ekshumacji.

Prawidłowo wypełniony wniosek o wydanie zezwolenia na ekshumację zwłok lub szczątków
ludzkich winien zawierać:

Dane dotyczące osoby zmarłej
Dane dotyczące firmy wykonującej usługę
Dane dotyczące wnioskodawcy
Uzasadnienie wniosku o zezwolenie na ekshumację
Wykaz członków rodziny uprawnionych do współdecydowania w sprawie będącej przedmiotem wniosku (imię/imiona, nazwisko, adres zamieszkania, stopień pokrewieństwa w stosunku do osoby zmarłej)
Oświadczenie wnioskodawcy, że we wniosku wymienione zostały wszystkie osoby, którym przysługuje prawo do pochówku, a tym samym ekshumacji zwłok. Wnioskodawca oświadcza również, że wszystkie dane zawarte we wniosku są prawdziwe i bierze za nie pełną odpowiedzialność, natomiast oświadczenie niniejsze składa po pouczeniu o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania (art. 233 Kodeksu Karnego). Pod niniejszym oświadczeniem wnioskodawca winien podać datę i złożyć czytelny podpis.

Do wniosku należy dołączyć:

Odpis aktu zgonu
Oświadczenia osób uprawnionych
Zgoda Właściciela/Zarządcy Cmentarza na przyjęcie ekshumowanych szczątków
Zgoda Właściciela/Zarządcy Cmentarza na przeprowadzenie ekshumacji szczątków
Zaświadczenie o przyczynie zgonu (w przypadku jeśli od daty zgonu nie minęły 2 lata)
Prawomocny wyrok sądu (jeżeli między osobami uprawnionymi pozostaje spór dotyczący ekshumacji- wówczas osobą uprawnioną będzie osoba wskazana prawomocnym wyrokiem).

Podstawy prawne:

Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych (tekst jednolity: 2023 r., poz. 887 z późn.zm.)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 roku w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (tekst jednolity: Dz. U. 2021 r, poz. 1910).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 marca 2011 r. w sprawie sposobu przechowywania zwłok i szczątków (Dz.U. z 2011 r., Nr 75, poz. 405).
Rozporządzenie z dnia 6 grudnia 2001r. Ministra Zdrowia w sprawie wykazu chorób zakaźnych, w przypadku, których stwierdzenie zgonu wymaga szczególnego postępowania ze zwłokami osób zmarłych na te choroby (Dz. U. Nr 152, poz. 1742),