Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Gdańsku

4 marca obchodzony jest Światowy Dzień Otyłości. Celem tego dnia jest zwrócenie uwagi na problem nadwagi i otyłości oraz zwiększenie świadomości społecznej w kwestii prawidłowego odżywiania i jego wpływu na zdrowie.

Otyłość to nieprawidłowe i nadmierne zgromadzenie się tkanki tłuszczowej w organizmie powstające najczęściej w wyniku nadmiernego spożycia produktów wysoko energetycznych. Obecnie zaliczana jest do chorób przewlekłych i cywilizacyjnych. Nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko zachorowalności na cukrzycę typu 2, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, chorobę niedokrwienną serca, obturacyjny bezdech senny, chorobę zwyrodnieniową stawów, depresję oraz sprzyja rozwojowi niektórych typów nowotworów i podwyższa ryzyko zgonu.

Nadwaga i otyłość mogą również spowodować trudności z koncentracją, brak energii, spadek nastroju, a nawet depresję. To schorzenie dotyka nawet 50% osób cierpiących z powodu otyłości. Najważniejsze, by pamiętać, że otyłość to poważna choroba, której nie można lekceważyć. Nieleczona może prowadzić do negatywnych konsekwencji zdrowotnych, a nawet do śmierci. Dlatego od najmłodszych lat należy zadbać o właściwe nawyki żywieniowe i dobrą sprawność fizyczną.

Problem otyłości i nadwagi dotyczy 10 proc. dzieci i młodzieży na świecie. Szacuje się, że do 2025 r. będzie 177 milionów 5 – 17 latków z nadwagą oraz 91 milionów z otyłością.

Według Światowej Organizacji Zdrowia, w Europie otyłość dotyka przeciętnie jednego na trzech chłopców i jedną na pięć dziewczynek w wieku od sześciu do dziewięciu lat. Tak szybkie tępo wiąże się ze wzrostem liczby zachorowań na choroby związane z otyłością. Odnosząc się do tempa wzrostu otyłości przewiduje się, że w 2025 r. ok. 12 milionów dzieci będzie miało nieprawidłową tolerancję glukozy, 4 miliony zachoruje na cukrzycę typu 2, 27 milionów będzie miało nadciśnienie, a u 38 milionów dojdzie do stłuszczenia wątroby lub nagromadzenia tłuszczu w tym organie.

Wśród głównych przyczyn otyłości u nastolatków raport Światowej Organizacji Zdrowia wymienia:

• słodzone napoje oraz posiłki typu fast-food

Do spożywania słodzonych napojów każdego dnia przyznaje się 19 procent badanych. Codzienne wypijanie szklanki słodzonego napoju (330 ml) to dodatkowe spożycie w ciągu roku kilkunastu kilogramów cukru!

• zbyt małą ilość warzyw i owoców w codziennej diecie

W 2014 roku zaledwie 38 proc. badanych europejskich nastolatków jadło codziennie owoce, a 36 proc. warzywa. To właśnie warzywa i owoce stanowią nieocenione źródło witamin i minerałów tak potrzebnych do prawidłowego rozwoju.

• brak aktywności fizycznej

Tylko 15 proc. młodych Europejek jest aktywnych a wśród chłopców odsetek ten sięga 25 proc. Aktywność fizyczna dzieci i młodzieży spada z wiekiem.

Zgodnie z zaleceniami WHO właściwy poziom aktywności to 60 minut umiarkowanego wysiłku fizycznego każdego dnia.

• siedzący tryb życia

Młodzi ludzie spędzają około 60 proc. swojego dnia siedząc. Aż ponad 80 procent 15-letnich chłopców i 70 proc. dziewczynek spędza przed ekranem komputera czy tabletu ponad dwie godziny dziennie. Od 2002 roku odsetki te drastycznie poszybowały w górę, co wiąże się m.in. z rozpowszechnieniem internetu i komputerów, jak i ze spadkiem zainteresowania tradycyjną telewizją. Badania dowodzą, że większość młodych ludzi nie wyrasta z problemu otyłości a czterech na pięciu otyłych nastolatków będzie miało problemy z wagą w wieku dorosłym.

W walce z otyłością warto zwrócić uwagę na to, aby:

• spożywać posiłki w niewielkich objętościowo i mało kalorycznych porcjach, o regularnych porach (4-5 posiłków, co 3-4 godziny);
• śniadanie jeść maksymalnie godzinę po wstaniu, kolację 3-4 godziny przed snem;
• nie przejadać się i nie podjadać między wyznaczonymi porami posiłków;
• ograniczyć spożywanie tłuszczu i cukru w postaci tłustych mięs, pełnotłustych produktów mlecznych i słodyczy;
• zdrowy posiłek był bogaty w warzywa i owoce;
• tłuszcze spożywać w postaci surowej, jako np. dodatek do surówek, dobrym źródłem tłuszczu są oleje roślinne, orzechy, nasiona, pestki, awokado;
• wypijać minimum 1,5 litra płynów dziennie;
• pamiętać o codziennej aktywności fizycznej;
• spadek masy ciała powinien być stopniowy i łagodny, gdyż szybka utrata masy ciała może prowadzić do tzw. efektu jojo, czyli powrotu do tej samej lub większej wagi ciała.