Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Grójcu

Ekshumacja polega na wydobyciu zwłok lub szczątków z grobu lub miejsca tymczasowego pochówku, w celu przeniesienia ich i pochowania w innym miejscu albo przeprowadzenia oględzin lekarsko-sądowych. Za zwłoki uważa się ciała osób zmarłych i dzieci martwo urodzonych, bez względu na czas trwania ciąży. Natomiast za szczątki uważa się m. in. popioły powstałe w wyniku spopielenia zwłok. Zwłoki osób zmarłych na choroby zakaźne nie mogą być ekshumowane przed upływem 2 lat od dnia zgonu.

Wymagania dotyczące ekshumacji zwłok określa art. 15 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych  oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi. Do postępowania ze szczątkami ludzkimi stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące postępowania ze zwłokami.

Zgodnie z przepisami:

• ekshumacja zwłok i szczątków ludzkich może być dokonana:

- na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok,
- na zarządzenie prokuratora lub sądu,
- na podstawie decyzji właściwego inspektora sanitarnego w razie zajęcia terenu cmentarza na inny cel;

• ekshumacja zwłok jest dopuszczalna w okresie od 16 października do 15 kwietnia oraz przeprowadza się ją we wczesnych godzinach rannych;
• o zamierzonej ekshumacji należy zawiadomić pisemnie właściwego powiatowego inspektora sanitarnego, co najmniej na 7 dni roboczych przed terminem zamierzonej ekshumacji, który wykonuje nadzór nad nią oraz może dopuścić wykonanie ekshumacji w innym czasie niż termin określony powyżej przy zachowaniu ustalonych przez niego środków ostrożności.

Wniosek będący podstawą do wydania decyzji na przeprowadzenie ekshumacji, należy złożyć do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Grójcu przez osobę uprawnioną. Do wniosku należy dołączyć:

• akt zgonu lub jego odpis - kserokopia (oryginał do wglądu),
• karta zgonu (w przypadku zgonu przed upływem 2 lat od dnia zgonu),
• dokument stwierdzający tożsamość wnioskodawcy (do wglądu),
• świadectwo kremacji – kserokopia (oryginał do wglądu) / jeśli dotyczy,
• zgody zarządców/administratorów cmentarzy,
• oświadczenie firmy przeprowadzającej ekshumację.

Do złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na ekshumację uprawnieni są:

• pozostały małżonek(ka) osoby zmarłej,
• krewni zstępni (potomek w linii prostej: dzieci, wnuki, prawnuki itd.),
• krewni wstępni (przodek w linii prostej: rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itd.),
• krewni boczni do czwartego stopnia pokrewieństwa,
• powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia,
• osoba dobrowolnie do tego zobowiązująca się.

Złożenie wniosku nie jest równoznaczne z uzyskaniem zezwolenia na przeprowadzenie ekshumacji. Prawo osobiste do zmiany miejsca spoczywania zwłok jest prawem wspólnym wszystkich żyjących członków najbliższej rodziny zmarłego, zatem na przeprowadzenie ekshumacji wymagana jest zgoda wszystkich osób uprawnionych. Jeżeli między członkami rodziny powstaje spór dotyczący ekshumacji, osobą uprawnioną do złożenia wniosku o przeprowadzenie ekshumacji będzie osoba wskazana prawomocnym rozstrzygnięciem sądu.

Zezwolenie w formie decyzji na przeprowadzenie ekshumacji wydaje, po rozpatrzeniu złożonego wniosku i przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w tej sprawie, właściwy terenowo dla miejsca ekshumacji Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny. Ekshumacja zwłok/szczątków ludzkich nie może być dokonana przed uprawomocnieniem się decyzji zezwalającej na jej przeprowadzenie. O terminie przeprowadzenia ekshumacji należy zawiadomić pisemnie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Grójcu, który sprawuje nadzór nad nią.