Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Jarocinie

Czerniak jest jednym z kilkudziesięciu nowotworów złośliwych skóry o bardzo dynamicznym wzroście. Najczęściej pojawia się na skórze (nogach, plecach, karku), może także rozwijać się na skórze głowy, między włosami, ale także w obrębie ust, nosa oraz gałki ocznej.

Czerniak może być nowym znamieniem na skórze, ale też może powstać z już istniejącego zdrowego znamienia pod wpływem słońca lub światła UV stosowanego
w solariach. Charakteryzuje się bardzo agresywnym wzrostem oraz wczesnymi i licznymi przerzutami, które są trudne w leczeniu farmakologicznym. Czerniak szybko przechodzi
z choroby miejscowej w postać rozsianą tzw. uogólnioną. Nie tylko rozrasta się na powierzchni skóry, ale co groźniejsze wrasta w głąb skóry i dostaje się do naczyń krwionośnych, a następnie za ich pomocą przedostaje się do całego organizmu. Czasem wystarczą 3 miesiące, aby czerniak zaatakował cały organizm.

Kluczem wczesnego rozpoznania czerniaka jest dobra znajomość własnego ciała
i skóry. Samoocena skóry powinna być wykonywana raz w miesiącu zarówno przez osoby starsze jak i młodzież. Wszystkie znamiona, narośla, pieprzyki powinny zostać zbadane przez lekarza dermatologa lub chirurga - onkologa.

 

W grupie ryzyka znajdują się osoby:

• o jasnej karnacji, rudych i blond włosach, niebieskich oczach, z piegami

• posiadające dużą liczbę znamion barwnikowych

• łatwo ulegające poparzeniom lub doznałeś poparzeń słonecznych w dzieciństwie

• źle tolerujesz słońce i opalasz się z dużym trudem

• korzystające z solarium

• w rodzinie występowały przypadki czerniaka lub innych nowotworów skóry.

 

Czerniak na wiele charakterystycznych cech, które pomagają w ich rozpoznaniu, tzw. ABCDE Czerniaka

A – asymetria np. znamię „wylewające się” na jedną stronę

B – brzegi poszarpane, nierównomierne, posiadające zgrubienia

C – czerwony, czarny, niejednolity kolor

D – duży rozmiar, wielkość zmiany powyżej 6 mm

E – ewolucja, czyli postępujące zmiany w znamieniu

Złote zasady profilaktyki czerniaka:

1. Nie opalaj się w solarium! – w przypadku młodych ludzi jest to najważniejszy czynnik wywołujący czerniaki.

2. Unikaj przebywania w pełnym słońcu w godzinach 11.00-16.00

3. Jeśli to możliwe, korzystaj z miejsc osłoniętych i zacienionych

4. Chroń skórę: stosuj filtry UV, noś czapkę i okulary przeciwsłonecznych – latem nawet podczas pochmurnych dni należy stosować ochronę. Pamiętaj ochronie także podczas uprawiania sportu na świeżym powietrzu!

5. Raz w miesiącu oglądaj swoją skórę – sprawdź, czy Twoje znamiona nie zmieniają się lub czy nie pojawiły się nowe.

6. Jeśli zauważysz, że coś podejrzanego dzieje się z Twoim znamieniem, udaj się do dermatologa lub chirurga-onkologa.

Zachęcamy  do odwiedzenia stron:

1. Materiały ze szkoleń – Realizacja Programu Profilaktyki Nowotworów Skóry i Edukacji Społeczeństwa w Makroregionie Zachodnim (wco.pl)

2. 12 sposobów na zdrowie (12sposobownazdrowie.pl)