Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Jaworze

Hasłem przewodnim tegorocznych obchodów jest „Zdrowie dla wszystkich”  #HealthForAll   #WHO75. Rok jubileuszu 75-lecia WHO jest okazją do spojrzenia wstecz na sukcesy w dziedzinie zdrowia publicznego, które poprawiły jakość życia w ciągu ostatnich siedmiu dekad. To również motywacja  do działania, aby sprostać wyzwaniom zdrowotnym dziś i w przyszłości.

Prawo do zdrowia jest podstawowym prawem człowieka. Każdy powinien mieć dostęp do usług zdrowotnych, których potrzebuje, kiedy i gdzie ich potrzebuje, bez bariery finansowej.
Idea #HealthForAll przewiduje, że wszyscy ludzie będą mogli prowadzić satysfakcjonujące życie w pełni zdrowia, zarówno w wymiarze fizycznym, psychicznym i społecznym, w zrównoważonym świecie.

1. Zdrowie dla wszystkich: cel nadrzędny
Przez dziesięciolecia Światowa Organizacja Zdrowia podejmowała kluczowe wyzwania związane ze swoją misją: przewodzenie wysiłkom na rzecz poprawy warunków społecznych, aby ludzie rodzili się, rozwijali, pracowali, żyli i starzeli się w dobrym zdrowiu. To ogromne wyzwanie w świecie nadal utrzymujących się nierówności w zdrowiu. Cel, jakim jest osiągnięcie zdrowia dla wszystkich, pozostaje równie ważny dziś, jak 75 lat temu.

2. Zwalczanie chorób śmiertelnych/prowadzących do trwałych, nieodwracalnych szkód zdrowotnych.
Jedną z kluczowych misji Światowej Organizacji Zdrowia jest zapobieganie, łagodzenie i eliminowanie rozprzestrzeniania się śmiertelnych infekcji. W wyniku bezprecedensowego globalnego partnerstwa, w 1980 roku WHO ogłosiła eradykację ospy prawdziwej. Ospa była wysoce zakaźną i śmiertelną chorobą, która w samym tylko XX wieku pochłonęła około 300 milionów istnień ludzkich.

3. Ochrona ludności przed pandemiami.
W ostatnich dziesięcioleciach Światowa Organizacja Zdrowia była na pierwszej linii frontu wszystkich poważnych sytuacji kryzysowych dotyczących zdrowia: od cholery i eboli po ptasią grypę (H5N1), SARS i pandemię COVID-19. Specjalistyczna wiedza, partnerstwo, wymiana danych, próbek badawczych, wzajemne informowanie o postępach prac naukowych są wykorzystywane do szybkiego reagowania na pojawiające się zagrożenia zdrowia i życia ludności świata.
WHO ustanowiła Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne (IHR) w 1969 r. i zrewidowała je w 2005 r., jako porozumienie między państwami członkowskimi w celu współpracy w zakresie zapobiegania i reagowania na zagrożenia zdrowia publicznego, które mogą przekraczać granice i zagrażać ludziom na całym świecie.

4. Pokój dla zdrowia, zdrowie dla pokoju.
WHO odgrywa często niewidoczną, a kluczową rolę w negocjowaniu usług humanitarnych i zdrowotnych podczas wojen i konfliktów. Od lat 80. WHO realizuje projekty "Zdrowie jako most dla pokoju" w Afryce, Azji, Europie i Ameryce Łacińskiej, prowadząc interwencje humanitarne w warunkach konfliktu. Z pomocą WHO w latach 90. walczące regiony Bośni zgodziły się na swobodne przemieszczanie się karetek pogotowia i opieki medycznej w nagłych wypadkach, kontynuując szczepienia przeciwko polio oraz kampanie dotyczące gruźlicy i HIV.
Personel WHO nadal podejmuje się niebezpiecznych obowiązków w strefach konfliktów od Iraku po Libię i od Sudanu po Ukrainę.

5. Kreowanie polityki zdrowotnej i tworzenie standardów/wytycznych dotyczących ochrony zdrowia.
WHO jest światowym autorytetem w zakresie tworzenia strategii i wytycznych mających na celu poprawę zdrowia ludzi. Gromadzenie i rygorystyczne ocenianie dowodów naukowych, konsultacje z sieciami ekspertów w danej dziedzinie zdrowia pozwalają na tworzenie standardów dla ochrony i poprawy kondycji zdrowotnej społeczeństw. W 2003 r. państwa członkowskie przyjęły pierwszy na świecie traktat dotyczący zdrowia publicznego - Ramową konwencję o ograniczeniu użycia tytoniu (FCTC). Traktat, którego prawo obowiązuje obecnie w 181 krajach, chroni obecne i przyszłe pokolenia przed niszczącymi skutkami używania tytoniu. Polska ratyfikowała Konwencję w 2006 r.

6. Zapobieganie chorobom poprzez szczepienia.
W 1974 r. Światowa Organizacja Zdrowia ustanowiła Rozszerzony Program Szczepień Ochronnych, aby wspierać powszechne szczepienia dzieci na całym świecie, zmniejszając liczbę powikłań i zgonów z powodu chorób zakaźnych. Szczepienia zapobiegają obecnie 3,5-5 milionom zgonów rocznie z powodu chorób takich jak tężec, krztusiec, grypa i odra. W 2021 roku wprowadzono nową szczepionkę przeciwko malarii - pierwszą przeciwko pasożytowi - z obietnicą uratowania tysięcy młodych istnień każdego roku. Ponadto WHO współpracuje z krajami w celu wdrożenia Agendy Immunizacyjnej 2030, aby zbudować świat, w którym każdy, wszędzie w pełni korzysta ze szczepionek dla życia w zdrowiu.

7. Podejmowanie wyzwań zdrowotnych związanych ze zmieniającym się klimatem.
Zmiana klimatu jest największym zagrożeniem dla zdrowia, przed którym stoi dziś ludzkość. Wpływa na jakość powietrza, wodę pitną, zaopatrzenie w żywność, warunki sanitarne, schronienie i środowisko jako całość. WHO promuje rozwiązania oparte na dowodach naukowych, różnorodne strategie w celu lepszego zarządzania zagrożeniami dla zdrowia środowiskowego i przeciwdziałania ich negatywnym skutkom. Już w latach 90. ubiegłego stulecia tworzono programy wspierające kraje członkowskie w opracowywaniu kompleksowych rozwiązań w celu przeciwdziałania skutkom zdrowotnym zmiany klimatu, budując bardziej odporne, wolne od węgla i zrównoważone systemy i placówki opieki zdrowotnej. W 2021 r., WHO uruchomiła Sojusz na rzecz działań transformacyjnych w zakresie klimatu i zdrowia (ATACH).

(+1) Na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci jednym z osiągnięć w dziedzinie zdrowia publicznego jest spadek umieralności dzieci i kobiet w okresie okołoporodowym. Dzięki zwiększeniu liczby wykwalifikowanego personelu świadczącego opiekę okołoporodową, a także szczepieniom dzieci więcej matek i dzieci przeżywa dziś, niż kiedykolwiek wcześniej. Od 2020 roku do chwili obecnej śmiertelność wśród dzieci poniżej 5. r.ż. i matek w okresie okołoporodowym spadła o połowę.

(+2) Dbanie o tych, którzy dbają o nas, czyli docenienie i promowanie pracowników ochrony zdrowia.
 Globalna strategia WHO dotycząca zasobów ludzkich dla zdrowia przyczyniła się do prawie 30% wzrostu liczby pracowników ochrony zdrowia w świecie w latach 2016-2020. Bez odpowiedniej liczby wykwalifikowanego personelu medycznego osiągnięcie celu podstawowego „Zdrowie dla wszystkich, wszędzie, zawsze” będzie niemożliwe.

(+3) Przeciwdziałanie chorobom niezakaźnym i wzmacnianie kondycji zdrowia psychicznego.
Cieszenie się dobrym zdrowiem oznacza nie tylko życie bez choroby, ale także osiągnięcie stanu pełnego fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu. WHO pracuje nad ochroną ludzi przed kluczowymi zagrożeniami, które prowadzą do chorób przewlekłych, takimi jak używanie tytoniu, brak aktywności fizycznej, szkodliwe używanie alkoholu i niezdrowe odżywianie. Zagrożenia te prowadzą do chorób i schorzeń takich jak cukrzyca, rak, udar mózgu oraz związanych z nimi urazów i cierpienia, odpowiadając za 74% wszystkich zgonów na świecie.
Pionierskie prace WHO, w tym pierwsza globalna strategia zapobiegania i kontroli chorób niezakaźnych w 2000 r., pierwszy raport Światowego Zdrowia na temat zdrowia psychicznego w 2001 r. "New Understandings, New Hope", Globalny Program Działań na rzecz Zdrowia Psychicznego (mhGAP) w 2008 r. oraz Inicjatywa Eliminacji Raka Szyjki Macicy w 2018 r. dostarczają krajom wytycznych dla poprawy jakości życia i kondycji zdrowotnej ludności świata.

(+4) Przeciwdziałanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.
WHO opracowała w 2015 roku globalny plan działania, alarmując świat o oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i mobilizując kraje do wykrywania, zapobiegania i zarządzania tym kryzysem. Wraz z Organizacją Narodów Zjednoczonych (ONZ) do spraw Wyżywienia i Rolnictwa, Programem Środowiskowym ONZ oraz Światową Organizacją Zdrowia Zwierząt, WHO utworzyła sojusz "One Health", zaangażowany w walkę z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe na całym świecie. Agencje podpisały w 2022 r. przełomowe porozumienie w celu wzmocnienia współpracy na rzecz trwałej równowagi i optymalizacji zdrowia ludzi, zwierząt, roślin i środowiska. Porozumienie zapewnia ramy prawne, aby stawić czoła wyzwaniom dotyczącym ludzi, zwierząt, roślin i ekosystemów w krajach i na arenie międzynarodowej, przyczyniając się do globalnego bezpieczeństwa zdrowotnego.

(+5) Nauka i innowacyjność.
Sukcesy zdrowotne ostatnich dziesięcioleci nie byłyby możliwe bez koncentracji i zaangażowania WHO w naukę i innowacje. W 1972 roku WHO ustanowiła Specjalny Program Badań i Szkoleń w zakresie Ludzkiej Reprodukcji "HRP" poświęcony badaniom nad zdrowiem, prawami seksualnymi i reprodukcyjnymi. W 1975 roku WHO założyła i rozpoczęła prowadzenie Specjalnego Programu Badań i Szkoleń w zakresie Chorób Tropikalnych "TDR", globalnego programu współpracy naukowej, który ułatwia i wspiera wysiłki na rzecz zwalczania chorób społeczeństw ubogich. W napędzanym przez technologię XXI wieku WHO zapewnia, że nauka pozostaje ostatecznym przewodnikiem w jej pracy. W ramach swojego programu transformacji w 2019 roku WHO ustanowiła nowy Dział Naukowy pracujący w różnych obszarach zdrowia publicznego. Taka inicjatywa pomogła min. w walce z pandemią COVID-19, w szczególności w szybkim reagowaniu za pomocą zweryfikowanych danych naukowych i pomocy w koordynowaniu rozwoju i dystrybucji szczepionek przeciwko chorobie, uwzględniając sprawiedliwy dostęp do preparatów również krajom rozwijającym się. Ponadto w 2021 r. WHO ustanowiła Radę Naukową, aby zapewnić doradztwo w zakresie pojawiających się, priorytetowych obszarów, w których nowe technologie, nowatorskie rozwiązania mogłyby bezpośrednio wpłynąć na zdrowie globalne. Dzięki takim inicjatywom WHO upewnia się, że pozostaje w czołówce nauki, zapewniając, że nowe narzędzia i produkty mogą przynieść korzyści wszystkim ludziom, którzy ich potrzebują.

Źródło:
https://www.who.int/campaigns/75-years-of-improving-public-health
https://www.who.int/campaigns/75-years-of-improving-public-health/stories

 

 

Z tej okazji, zapraszamy do zapoznania się z trzema kluczowymi obszarami profilaktyki onkologicznej, w których podjęcie działań – przede wszystkim przez nas samych – w dużym stopniu przybliży nas do realizacji tegorocznego hasła Światowego Dnia Zdrowia – „Zdrowie dla wszystkich”.