Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Jaworznie

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp pomieszczeniami higieniczno-sanitarnymi są:
    • szatnie
    • umywalnie, ustępy, pomieszczenia z natryskami, pomieszczenia higieny osobistej kobiet
    • jadalnie (z wyjątkiem stołówek)
    • pomieszczenia służące do schronienia się przed zimnem
    • pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia, odpylania odzieży roboczej, ochronnej i środków ochrony indywidualnej.

Obowiązki pracodawcy
    • Pracodawca zapewnia pracownikom pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne, których rodzaj, liczba i wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych technologii, rodzajów pracy i warunków wykonywania pracy.
    • Pracodawca jest obowiązany utrzymywać pomieszczenia higieniczno-sanitarne oraz znajdujące się w nich urządzenia w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne korzystanie z nich.
    • Pomieszczenia higieniczno-sanitarne powinny znajdować się w tym samym budynku, w którym odbywa się praca lub w budynku połączonym obudowanym przejściem, które w przypadku przechodzenia z ogrzewanych pomieszczeń pracy powinno być również ogrzewane. Nie dotyczy to ustępów zaopatrzonych w szczelne zbiorniki nieczystości oraz pomieszczeń do ogrzewania się pracowników zatrudnionych na otwartej przestrzeni.
    • Pomieszczenia higieniczno-sanitarne należy tak lokalizować, aby pracownicy korzystając z nich, nie przechodzili przez pomieszczenia, w których są stosowane substancje trujące lub materiały zakaźne albo są wykonywane prace szczególnie brudzące, chyba że są to pracownicy pracujący
 w kontakcie z tymi czynnikami.
    • Pomieszczenia higieniczno-sanitarne powinny być ogrzewane, oświetlane i wentylowane zgodnie
z przepisami techniczno-budowlanymi i polskimi normami.
    • Podłoga i ściany pomieszczeń higieniczno-sanitarnych powinny być łatwe do utrzymania
w czystości.
    • Wysokość pomieszczeń higieniczno-sanitarnych nie powinna być w świetle mniejsza niż 2,5 m
(z wyjątkiem łaźni ogólnie dostępnej, której wysokość powinna wynosić co najmniej 3,0 m). Dopuszcza się zmniejszenie wysokości pomieszczeń do 2,2 m w świetle, gdy są usytuowane w suterenie, piwnicy lub na poddaszu (z wyjątkiem ogólnie dostępnych ustępów i łaźni).
    • Jeżeli w zakładzie pracy nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia i prace brudzące lub nie występują szczególne wymagania sanitarne, miejsca do spożywania posiłków, przechowywania odzieży oraz umywalki mogą znajdować się w jednym pomieszczeniu.
    • Pracodawca zatrudniający pracowników niepełnosprawnych dostosowuje urządzenia higieniczno-sanitarne oraz dojścia do potrzeb i możliwości tych pracowników zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.
    • Pracodawca zatrudniający do 20 pracowników zapewnia im co najmniej ustępy i umywalki, a także warunki higienicznego przechowywania odzieży własnej (domowej), roboczej i ochronnej oraz spożywania posiłków.
.
Wymagania dotyczące umywalni
    • W umywalni należy zapewnić co najmniej dwukrotną (2x) wymianę powietrza w ciągu godziny, natomiast w pomieszczeniach z natryskami nie mniej niż pięciokrotną (5x) w ciągu godziny.
    • Na każdych ośmioro pracowników najliczniejszej zmiany, wykonujących prace powodujące zabrudzenie ich ciała, powinna przypadać co najmniej jedna kabina natryskowa.
    • Przy pracach związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się substancji trujących, zakaźnych, promieniotwórczych, drażniących lub uczulających oraz innych substancji o nieprzyjemnym zapachu, a także przy pracach pylących w wilgotnym i gorącym mikroklimacie lub powodujących intensywne brudzenie należy zapewnić co najmniej jedną kabinę natryskową na każdych pięcioro pracowników i co najmniej jedną przy mniejszej liczbie zatrudnionych.
    • Temperatura wody ciepłej przy stosowaniu centralnej regulacji lub zbiorowego mieszania wody powinna wynosić od 35°C do 40°C, a w przypadku indywidualnego mieszania wody – od 50°C do 60°C.

Wymagania dotyczące ustępów
    • Powinny być zlokalizowane w odległości nie większej niż 75 m od stanowiska pracy. Odległość może być większa dla pracowników pracujących stale na otwartej przestrzeni, lecz nie przekraczać 125 m od najdalszego stanowiska pracy.
    • Powinny mieć wejściowe pomieszczenie izolujące, wyposażone w umywalki z dopływem ciepłej
i zimnej wody (co najmniej jedna umywalka na trzy miski ustępowe lub pisuary, nie mniej niż jedna przy mniejszej liczbie).
    • W budynkach ustępy powinny być urządzone na każdej kondygnacji. Jeżeli na kondygnacji pracuje mniej niż 10 osób, ustępy mogą znajdować się nie dalej niż na sąsiedniej kondygnacji.
    • Zainstalowane w toaletach miski ustępowe i pisuary powinny być spłukiwane bieżącą wodą
i podłączone do kanalizacji.

Wymagania dotyczące szatni

W skład zespołu szatni powinny wchodzić umywalnie łatwo dostępne i zapewniające bezkolizyjny ruch pracowników już umytych i przebranych w odzież własną. Szatnia kobiet powinna być osobna, chyba że zatrudniono mniej niż 5 osób na jednej zmianie, wtedy może być wspólna. Kobiety powinny mieć zapewnione kabiny do przebierania się. W szatni powinny być zapewnione miejsca siedzące dla co najmniej 50% zatrudnionych na najliczniejszej zmianie.

Typy szatni:
    • szatnie odzieży własnej pracowników do przechowywania ubrań należących do pracowników (odzież ta nie powinna się stykać z odzieżą roboczą i środkami ochrony indywidualnej)
    • szatnie odzieży roboczej i ochronnej do przechowywania odzieży i obuwia roboczego i środków ochrony indywidualnej
    • szatnie podstawowe przeznaczone do przechowywania odzieży własnej pracowników oraz odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej
    • szatnie przepustowe, składające się z części przeznaczonej na odzież własną pracowników, części na odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej oraz przepustowego zespołu sanitarnego z natryskami, łączącego obie te części.
Szatnie powinny:
    • być urządzone w oddzielnych lub wydzielonych pomieszczeniach, suchych i w miarę możliwości oświetlonych światłem dziennym
    • mieć miejsca siedzące dla co najmniej połowy zatrudnionych na najliczniejszej zmianie
    • mieć zapewnioną czterokrotną (4x) wymianę powietrza na godzinę, a w pomieszczeniach wyposażonych w okna otwierane przeznaczonych dla nie więcej niż 10 pracowników – nie mniejszą niż dwukrotna (2x) wymiana powietrza na godzinę
    • do umywalek powinna być doprowadzona bieżąca woda ciepła i zimna.
Jadalnie, pralnia, pomieszczenia chroniące
Pracodawca zatrudniający powyżej 20 pracowników na jednej zmianie zapewnia pracownikom pomieszczenie do spożywania posiłków, zwane jadalnią. Jadalni nie trzeba organizować, jeśli w zakładzie pracy wykonywana jest wyłącznie praca biurowa.
Typy jadalni:
    • jadalnia do spożywania posiłków własnych (typ I)
    • jadalnia do spożywania posiłków własnych i wydawania napojów (typ II)
    • jadalnia z zapleczem do spożywania posiłków profilaktycznych (typ III)
Dopuszcza się łączenie jadalni typu II i III.

Pomieszczenia chroniące
Przy pracach wykonywanych na otwartej przestrzeni lub w nieogrzewanych pomieszczeniach należy zapewnić pracownikom w pobliżu miejsc pracy pomieszczenia umożliwiające im schronienie się przed opadami atmosferycznymi, ogrzanie się i zmianę odzieży. Pomieszczenia te powinny być zaopatrzone    w urządzenia do podgrzewania posiłków. Temperatura w pomieszczeniach powinna wynosić co najmniej 16°C.

Na mocy art. 232 Kodeksu pracy, pracownikom przysługują napoje i posiłki profilaktyczne. Jednak nie każdy pracodawca jest zobowiązany do ich zapewnienia. Tylko osobom pracującym w warunkach szczególnie uciążliwych przysługują nieodpłatne napoje i posiłki profilaktyczne. Szczegółowe uregulowania w tym zakresie znajdują się w rozporządzeniu Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Obowiązek zapewnienia pracownikowi posiłków profilaktycznych jest uzależniony od wysiłku fizycznego powodującego konkretny wydatek energetyczny u kobiet                           i mężczyzn, natomiast zapewnienie napojów profilaktycznych uzależnione jest od wysokości temperatur                   w miejscu pracy.