Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Jaworznie

HAŁAS to każdy niepożądany dźwięk, który może być uciążliwy albo szkodliwy dla zdrowia lub zwiększać ryzyko wypadku przy pracy.
Wpływ hałasu na słuch jest wieloaspektowy i może mieć poważne konsekwencje. Może powodować:
    • uszkodzenie komórek słuchowych – wewnętrzne ucho, zwłaszcza narząd Cortiego, zawiera komórki słuchowe odpowiedzialne za przekazywanie dźwięków do mózgu. Długotrwałe narażenie na głośny hałas może uszkodzić te komórki, prowadząc do trwałej utraty słuchu;
    • tymczasową utratę słuchu – narażenie na krótkotrwały, bardzo głośny hałas (np. wybuch czy koncert) może prowadzić do tymczasowej utraty słuchu. W większości przypadków słuch wraca do normy po kilku godzinach, ale powtarzające się narażenie może prowadzić do trwałych uszkodzeń;
    • dzwonienie lub szumienie w uszach – może być tymczasowe lub trwałe i często jest związane
z uszkodzeniem komórek słuchowych;
    • stres i inne skutki zdrowotne – hałas wpływa nie tylko na słuch, ale również na ogólne zdrowie. Chroniczne narażenie na hałas może prowadzić do stresu, problemów z koncentracją, zaburzeń snu i wysokiego ciśnienia krwi.
Szczególnym rodzajem hałasu jest HAŁAS IMPULSOWY. Posiada inny mechanizm oddziaływania na system słuchowy niż ma to miejsce w przypadku hałasu ustalonego. Ubytek słuchu nie jest związany
z wieloletnią ekspozycją na hałas. Do utraty słuchu może nastąpić nawet po jednym zdarzeniu, w którym wystąpi ekspozycja na silny impuls akustyczny. Hałas impulsowy to przykład hałasu krótkotrwałego, ale bardzo uciążliwego, np. podczas strzelania z broni palnej.
DRGANIA MECHANICZNE – drgania lub wstrząsy przekazywane do organizmu człowieka przez części ciała mające bezpośredni kontakt z drgającym obiektem; jako czynnik szkodliwy dla zdrowia
w środowisku pracy występują w postaci drgań miejscowych albo drgań ogólnych.
Jeżeli wyeliminowanie narażenia na ponadnormatywny hałas i drgania mechaniczne jest niemożliwe do osiągnięcia, PRACODAWCA, by dopuścić pracownika do pracy, musi SPEŁNIĆ WARUNKI określone  w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne, w tym m.in.:
    • NARAŻENIE INDYWIDUALNE pracownika NIE MOŻE PRZEKROCZYĆ NDN !!!!
(narażenie indywidualne - rzeczywisty poziom narażenia na hałas/drgania, po uwzględnieniu tłumienia w wyniku stosowania środków ochrony indywidualnej),
    • sporządzić i wprowadzić w życie PROGRAM DZIAŁAŃ ORGANIZACYJNO-TECHNICZNYCH zmierzających do ograniczenia narażenia na hałas lub drgania mechaniczne (po osiągnięciu lub przekroczeniu NDN hałasu i/lub wartości progów – dla drgań);
    • udostępnić środki ochrony indywidualnej słuchu oraz nadzorować prawidłowość ich stosowania.  
Wartości progów działania dla wielkości charakteryzujących hałas i drgania mechaniczne w środowisku pracy określono w załączniku nr 1 do ww. rozporządzenia.
Na stanowiskach pracy, na których mimo zastosowania możliwych rozwiązań technicznych
i organizacyjnych poziom hałasu przekracza dopuszczalne normy, pracodawca ma obowiązek zapewnić:
    • ustalenie przyczyn przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu oraz opracowanie i zastosowanie programu działań technicznych i organizacyjnych, mających na celu najskuteczniejsze zmniejszenie narażenia pracowników na hałas,
    • zaopatrzenie pracowników w indywidualne ochrony słuchu, dobrane do wielkości charakteryzujących hałas i do cech indywidualnych pracowników oraz nadzorować ich stosowanie,
    • ograniczenie czasu ekspozycji na hałas, w tym stosowanie przerw w pracy,
    • oznakowanie stref zagrożonych hałasem, a także ograniczenie dostępu do tych stref poprzez ich odgrodzenie, jeżeli jest to technicznie wykonalne i uzasadnione,
    • szkolenia m.in. dotyczące profilaktycznej opieki zdrowotnej, bezpiecznych sposobów wykonywania pracy, ograniczających do minimum narażenie na hałas/drgania
oraz przekazać informację na temat:
    • wyników pomiarów hałasu i zagrożenia dla zdrowia,
    • działań podjętych w związku z przekroczeniem na określonych stanowiskach dopuszczalnych wartości hałasu,
    • właściwego doboru i sposobu używania indywidualnych ochron słuchu,
    • wyników oceny ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy.
WYBÓR ODPOWIEDNIEGO RODZAJU OCHRONY SŁUCHU jako środka ochrony indywidualnej.
Podczas wyboru ochronników słuchu zwróć uwagę na:
    • kształt i rodzaj produktu - ochronniki słuchu występują w kilku wersjach: douszne (jednorazowe wkładki przeciwhałasowe) lub nauszne (słuchawki ochronne, zakładane na głowę). Główna różnica pomiędzy nimi to sposób ich noszenia. Wybór odpowiedniego kształtu jest ważny ponieważ często
ochronniki słuchu używane są z innymi produktami ochrony osobistej, np. z okularami lub kaskiem,
dlatego przed zakupem warto sprawdzić czy interesujące Cię produkty ochrony słuchu zaprojektowane zostały w sposób nieograniczający ich użytkowanie.
    • moc tłumienia -  właściwie dobrane ochronniki słuchu tak tłumią dźwięk, że wartości poziomu dźwięku A pod nimi są nie większe niż 80 dB i nie są niższe niż 65 dB;
  W wypadku hałasu ustalonego istnieją trzy podstawowe znormalizowane metody doboru ochronników:
*  metoda pasm oktawowych (dokładna)
*  metoda HML (przybliżona)
*  metoda SNR (szacunkowa).
    • rozmiar - odpowiedni rozmiar produktu ma wpływ na komfort użytkowania ochronników - zbyt małe nie będą dobrze tłumiły otoczenia, natomiast zbyt duże mogą spadać lub przeszkadzać podczas noszenia.
    • wagę produktu - zbyt ciężkie ochronniki słuchu po pewnym czasie powodują dyskomfort, produkty o niższej wadze będą więc lepszym rozwiązaniem w przypadku ciągłego i długotrwałego noszenia.
    • higienę i konserwację - o ile w przypadku jednorazowych zatyczek nie musimy zastanawiać się nad sposobem ich czyszczenia, o tyle wielorazowe wymagają odpowiedniego przechowywania
i czyszczenia. Dobrą praktyką jest wybór ochronników słuchu, które można czyścić wilgotną szmatką lub dezynfekować.
Stosowanie ochronników słuchu zarówno ogranicza hałas, który jest niepożądany, jak i wpływa na odbiór sygnałów użytecznych, np. takich jak mowa. Tak więc w wielu sytuacjach środowiska pracy podstawowe rozwiązania ochronników słuchu mogą być niewystarczające.
Pomocne są NOWO OPRACOWYWANE, ZAAWANSOWANE ROZWIĄZANIA tych ochron. Zalicza się do nich zarówno ochronniki słuchu wyposażone w różne rodzaje układów elektronicznych,
jak i w filtry akustyczne. Do ochronników słuchu zawierających układy elektroniczne należą zarówno rozwiązania z aktywną redukcją hałasu, regulowanym tłumieniem (transmisją sygnału mowy) oraz oparte na komunikacji radiowej lub przewodowej.
Różnica pomiędzy ochronnikami pasywnymi, a aktywnymi polega na sposobie redukcji hałasu. OCHRONNIKI PASYWNE nie posiadają w sobie elektroniki, dlatego po założeniu tłumią wszystkie dźwięki z otoczenia. Ochronniki AKTYWNE dopasowują się do otoczenia. Oznacza, to że możesz prowadzić rozmowy bez ich ściągania, a w przypadku nagłego huku, same zwiększą poziom tłumienia.
W taką funkcję zwykle wyposażone są ochronniki strzeleckie, ponieważ słuchawki strzeleckie nie wymagają ciągłego tłumienia.
Może się wydawać, tradycyjne ochronniki przegrywają z nowoczesnymi aktywnymi ochronnikami, jednak to nie do końca jest prawdą. Przewagą lekkich pasywnych ochronników jest ich niższa cena oraz brak potrzeby ładowania lub używania baterii. Dodatkowy wymóg może stanowić także środowisko,
w którym będą używane, ponieważ tradycyjne słuchawki są mniej podatne na działanie kurzu i pyłu.
Ochronniki słuchu mają za zadanie chronić słuch użytkownika. Odpowiednie modele nie tylko ochronią zdrowie, ale również zapewnią wysoki komfort pracy.
Warunkiem uzyskania oczekiwanej ochrony narządu słuchu osoby noszącej ochronniki słuchu jest ich stosowanie zgodnie z instrukcją użytkowania. Wszystkie nauszniki przeciwhałasowe powinny być trwale oznakowane w taki sposób, aby użytkownik mógł odczytać nazwę i adres producenta, oznaczenie wzoru, datę produkcji lub datę przydatności do użycia i numer normy EN 352-1:2020 lub EN 352-3:2020.
Oznakowanie wkładek przeciwhałasowych powinno się znajdować bezpośrednio na ich opakowaniu lub urządzeniu dozującym wkładki. Powinno ono umożliwiać odczytanie numeru normy EN 352-2:2020.
Ponadto, ochronniki słuchu powinny być oznakowane znakiem CE wraz z numerem identyfikacyjnym jednostki notyfikowanej uczestniczącej w procedurze certyfikacji.