Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim

Cholesterol to tłuszczowy związek chemiczny obecny we krwi, niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest kluczowy dla budowy komórek, produkcji hormonów (takich jak estrogeny i testosteron) i witaminy D. Cholesterol krąży we krwi związany z lipoproteinami, które transportują go po całym ciele. Wyróżnia się dwa główne typy cholesterolu:

LDL (lipoproteina o niskiej gęstości)

• Często nazywany "złym" cholesterolem.
• Transportuje cholesterol z wątroby do komórek.
• Nadmiar LDL może odkładać się na ścianach tętnic, tworząc blaszki miażdżycowe, które mogą zwężać naczynia krwionośne, prowadząc do miażdżycy, zawału serca czy udaru mózgu.

HDL (lipoproteina o wysokiej gęstości)

• Znany jako "dobry" cholesterol.
• Zbiera nadmiar cholesterolu z tkanek i naczyń krwionośnych i transportuje go z powrotem do wątroby, gdzie jest przetwarzany i wydalany z organizmu.
• Wyższy poziom HDL jest korzystny, ponieważ pomaga chronić przed chorobami
  sercowo-naczyniowymi.

Co to jest „cholesterol całkowity”? Jest to suma cholesterolu LDL, HDL oraz 20% poziomu trójglicerydów (innego rodzaju tłuszczu we krwi). Optymalny poziom cholesterolu całkowitego we krwi to mniej niż 200 mg/dl.

Co to są trójglicerydy? To rodzaj tłuszczów znajdujących się w naszej krwi. Gromadzą się one
w komórkach tłuszczowych ludzkiego organizmu i pełnią szereg ważnych funkcji metabolicznych. Choć trójglicerydy nie są bezpośrednio cholesterolem, są często mierzone razem z nim. Wysoki poziom trójglicerydów może zwiększać ryzyko chorób serca, szczególnie gdy towarzyszy mu niski poziom HDL lub wysoki poziom LDL.

Czynniki wpływające na poziom cholesterolu?

Dieta - spożywanie dużej ilości tłuszczów nasyconych i trans może podnieść poziom LDL. Z kolei tłuszcze nienasycone, zwłaszcza te zawarte w rybach, orzechach i oliwie z oliwek, mogą podnieść poziom HDL.

Aktywność fizyczna - regularne ćwiczenia mogą pomóc obniżyć poziom LDL i podnieść poziom HDL.

Masa ciała - nadwaga i otyłość mogą podnosić poziom LDL i trójglicerydów, a jednocześnie obniżać poziom HDL.

Geny - uwarunkowania genetyczne mogą wpływać na to, jak organizm przetwarza cholesterol, co u niektórych osób prowadzi do wysokiego poziomu cholesterolu niezależnie od stylu życia.

Wiek i płeć - poziom cholesterolu rośnie z wiekiem. Kobiety często mają wyższy poziom HDL niż mężczyźni, ale po menopauzie ich poziom LDL może wzrosnąć.

Jak kontrolować poziom cholesterolu?

Zdrowa dieta - unikanie tłuszczów nasyconych (występujących w tłustym mięsie, maśle, pełnotłustych produktach mlecznych) oraz tłuszczów trans (występujących w niektórych wypiekach i fast foodach). Spożywanie większej ilości błonnika, owoców, warzyw, pełnych ziaren
i zdrowych tłuszczów nienasyconych (np. z oliwy z oliwek, awokado, ryb).

Regularna aktywność fizyczna - co najmniej 150 minut umiarkowanej aktywności aerobowej tygodniowo, np. szybki marsz, pływanie, jazda na rowerze.

Unikanie palenia tytoniu - palenie obniża poziom HDL, co sprzyja odkładaniu się cholesterolu
w naczyniach krwionośnych.

Utrzymanie zdrowej wagi - utrata nadmiernej masy ciała pomaga obniżyć poziom LDL
i trójglicerydów, a także podnieść poziom HDL.

Leki  - w niektórych przypadkach, gdy zmiany stylu życia nie wystarczają, lekarz może przepisać leki obniżające poziom cholesterolu, takie jak statyny.

Kontrola poziomu cholesterolu jest kluczowa dla utrzymania zdrowia serca i ogólnego dobrego samopoczucia. Regularne badania i zdrowy styl życia są najlepszymi sposobami na zapobieganie problemom związanym z wysokim cholesterolem.