Cukier
08.07.2024
W Polsce średnie spożycie cukru wynosi około 40-50 kilogramów rocznie na osobę, co odpowiada około 110-140 gramom cukru na dzień. Tym czasem WHO zaleca, aby spożycie cukru wolnego nie przekraczało 10% całkowitego dziennego spożycia kalorii, co odpowiada mniej więcej 50 gramom (około 12 łyżeczek) cukru na dzień dla dorosłych. Niestety cukier jest wszędzie, nie tylko w słodzonych napojach czy słodyczach. Wiele przetworzonych produktów spożywczych, takich jak płatki śniadaniowe, jogurty smakowe, sosy i gotowe posiłki, zawiera dodany cukier. Podobnie jest w przypadku chleba czy bułek.
Spożycie cukru, zwłaszcza w formie prostych węglowodanów (jak glukoza i fruktoza), powoduje szybki wzrost poziomu glukozy we krwi, co daje szybki przypływ energii. Po początkowym wzroście poziomu glukozy, organizm wydziela insulinę, co może prowadzić do nagłego spadku poziomu cukru we krwi (hipoglikemia), powodując uczucie zmęczenia i osłabienia.
Długoterminowe efekty spożycia cukru:
- Otyłość - nadmiar cukru w diecie prowadzi do nadmiernego spożycia kalorii, co może przyczyniać się do przyrostu masy ciała i otyłości. Szczególnie szkodliwe są napoje słodzone cukrem, które dostarczają dużą ilość kalorii bez uczucia sytości.
- Cukrzyca typu 2 - długotrwałe spożywanie dużych ilości cukru może prowadzić do insulinooporności, co jest stanem przedcukrzycowym i może rozwinąć się w cukrzycę typu 2.
- Choroby serca - dieta bogata w cukier jest związana ze zwiększonym ryzykiem chorób serca, w tym nadciśnienia, stanów zapalnych i wysokiego poziomu trójglicerydów.
- Próchnica - cukier jest główną przyczyną próchnicy zębów, ponieważ bakterie w jamie ustnej przetwarzają cukry na kwasy, które uszkadzają szkliwo zębów.
- Choroby wątroby - nadmierne spożycie fruktozy (obecnej w cukrach owocowych i syropie kukurydzianym) może prowadzić do niealkoholowego stłuszczenia wątroby.
Wpływ cukru na organizm:
- Spożycie cukru prowadzi do wzrostu poziomu glukozy we krwi, co powoduje wydzielanie insuliny przez trzustkę. Nadmiar glukozy jest magazynowany w postaci glikogenu, a gdy magazyny są pełne, przekształcany jest w tłuszcz.
- Wysoki poziom cukru może powodować stany zapalne w organizmie, co jest związane z wieloma chorobami przewlekłymi.
- Nadmierne spożycie cukru może zaburzać równowagę mikrobiomu jelitowego, co może wpływać na trawienie i zdrowie jelit.