#latozsanepidem Światowy Dzień Wirusowego Zapalenia Wątroby

28.07.2023

W 2010 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała wirusowe zapalenia wątroby (WZW) za jedno z największych zagrożeń epidemiologicznych XXI wieku, ustanawiając 28 lipca Światowym Dniem Wirusowego Zapalenia Wątroby (World Hepatitis Day).

Czym jest wirusowe zapalenie wątroby?

Wirusowe zapalenia wątroby to grupa chorób zakaźnych wątroby, w których przebiegu dochodzi do jej uszkodzenia – powstania zmian zapalno-martwiczych, a ich czynnikami sprawczymi są wirusy typu A, B lub C (HAV, HBV, HCV), a także typu D, E lub G (HAD, HEV, HGV). Według Światowej Organizacji Zdrowia schorzenia związane z WZW są jednym
z największych zagrożeń dla ludzkości i stanowią obecnie ósmą przyczynę zgonów na całym świecie.

Jak można się zarazić WZW?

Przyczyny powstania choroby WZW są ściśle powiązane z rodzajem wirusa, który ją spowodował oraz drogą zakażenia.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A, potocznie jest nazywane także „chorobą brudnych rąk”.
Do zakażenia może dojść przez:

- kontakt bezpośredni z zakażonym człowiekiem (np. przeniesienie wirusa poprzez nie umyte po wyjściu z toalety ręce);

- kontakty seksualne z osobą zakażoną lub chorą;

- spożycie skażonego pożywienia (np. nieumytych owoców) i skażonej wody.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B jest ostrą chorobą miąższu wątroby, wywołaną przez wirusa HBV przenoszącego się przez krew (pozajelitowo) oraz wydzieliny ludzkiego organizmu.

Do zakażenia może dojść przez:

- bezpośredni kontakt ze śladową ilością zakażonej krwi niewidocznej nawet gołym okiem, np. poprzez przetoczenie krwi, przeszczepienie narządu, kontakt z niesterylnymi igłami lub strzykawkami (podczas pobierania krwi, ale również podczas zabiegów stomatologicznych, dializy, czy badań endoskopowych). Wirusem HBV można się również zakazić drogą krwi
w takich miejscach jak salon tatuażu, zakład fryzjerski czy kosmetyczny;

- łożysko lub podczas porodu, gdy niemowlę może zarazić się wirusem HBV od matki;

- używanie przedmiotów higieny osobistej osoby zakażonej np. maszynek do golenia, szczoteczek do zębów i innych przedmiotów, na których może się znajdować krew lub płyny ustrojowe chorego, a które mogą doprowadzić do przerwania ciągłości skóry lub błon śluzowych;

- stosunki seksualne bez zabezpieczenia.

Wirusowe zapalenie wątroby typu C jest szczególnie niebezpieczne dla naszego organizmu ze względu na fakt, że zazwyczaj wykrywane jest przypadkowo. Z tego powodu WZW typu C często zmienia się w postać przewlekłą, prowadząc do marskości lub nowotworu wątroby.

Do zakażenia może dojść przez:

- kontakt z krwią osoby zakażonej;

- kontakty seksualne z osobą zakażoną lub chorą;

- używanie skażonego sprzętu medycznego;

- transmisję zakażenia od zakażonej matki do noworodka podczas porodu.

Wirusowe zapalenie wątroby typu D (WZW D)

Wirusowe Zapalenie Wątroby typu D nie występuje samodzielnie, a jedynie w towarzystwie WZW B. Można więc zarazić się obydwoma wirusami jednocześnie lub może dojść do namnażania (superinfekcji) WZW D u osoby już zarażonej WZW B.

Wirusowe zapalenie wątroby typu E (WZW E)

Wirusowe zapalenie wątroby typu E jest chorobą, która występuje na całym świecie, jednak najczęściej występuje w rejonach Azji Wschodniej i Południowej. Ryzyko zakażenia pojawia się głównie w rejonach o niskim poziomie higieny.

Jak można się zarazić? Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie zanieczyszczonej wody lub żywności, rezerwuarem patogenów są głównie zwierzęta domowe, np. świnie.

Wirusowe zapalenie wątroby typu G (WZW G)

Wirus zapalenia wątroby typu G (Wirus GB-C, GBV-C, HGV) został odkryty w roku 1995. Wirus często występuje na całym globie, a zakażenie nim może się wiązać z zapaleniem wątroby, marskością oraz prawdopodobnie pierwotnym rakiem wątroby.

Objawy wirusowego zaplenia wątroby

W zależności od typu wirusa choroba wątroby może przybierać formę bezobjawową, skąpoobjawową lub pełnoobjawową.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A

Dolegliwości zazwyczaj pojawiają się po 30 dniach od zakażenia i są nimi wymioty, ból brzucha, brak apetytu, zmęczenie, gorączka. Dodatkowo może dojść do zażółcenia skóry oraz twardówek oczu.

Małe dzieci podczas choroby nie mają żółtaczki, ale stanowią główne źródło infekcji dla dorosłych, u których występują klasyczne objawy: nudności, wymioty, ciemne zabarwienie moczu i żółtaczka skóry oraz oczu.

Przy wirusowym zapaleniu wątroby typu B mogą pojawić się następujące objawy:

nudności,
utrata apetytu,
bóle mięśni,
gorączka,
ciemny mocz,
wzmożona męczliwość,
ból brzucha,
żółtaczka,
uporczywy świąd skóry.

Objawy zapalenia wątroby typu C w fazie ostrej są łagodne i niecharakterystyczne. Zalicza się do nich:

zmęczenie,
brak apetytu,
utratę masy ciała,
bóle mięśni i stawów,
mdłości,
żółtaczkę.

U części chorych objawy ustępują samoistnie bez leczenia. Jednak w większości przypadków choroba przechodzi w zapalenie przewlekłe.

Jak chronić się przed wzw typu B i C

Przestrzegaj 5 zasad:

Zaszczep się przeciwko wirusowi HBV. Szczepionka to najlepsza forma ochrony przed wzw typu B.
Testuj się – wykonuj badania przesiewowe. Badania w kierunku wczesnego wykrycia zakażeń wirusem HBV i HCV są dostępne bezpłatnie w ramach pilotażowego programu profilaktyki nowotworów wątroby.
Lecz się – gdy wykryto u Ciebie zakażenie. Skuteczne terapie mogą wyeliminować wirusa HCV z organizmu, zanim zniszczy on wątrobę i pogorszy komfort życia. Całkowite usunięcie z organizmu wirusa HBV jest co prawda niemożliwe, leczenie jednak hamuje postęp włóknienia wątroby oraz redukuje ryzyko wystąpienia raka wątrobowokomórkowego.
Zapobiegaj zakażeniom. Do zakażenia może dojść w wyniku przerwania ciągłości tkanek i kontaktu z zakażoną krwią. Wirusy HBV i HCV znajdują się nie tylko w świeżej krwi osoby zakażonej, lecz także w śladowych ilościach krwi pozostawionej na używanych wcześniej narzędziach.
Zmień styl życia na prozdrowotny. Racjonalne odżywianie pomaga zachować wątrobę w dobrej kondycji. Nie ma jednej, uniwersalnej diety wątrobowej, gdyż w zależności od stanu zdrowia pacjenta, w tym stopnia uszkodzenia wątroby czy chorób współistniejących, dietę ustala się indywidualnie.

Państwowa Inspekcja Sanitarna od wielu lat podejmuje działania w zakresie uregulowań prawnych, bieżącego nadzoru sanitarnego oraz komunikacji społecznej i podnoszenia świadomości społecznej, mających na celu poprawę sytuacji epidemiologicznej w zakresie WZW B i WZW C. W Polsce temat zakażeń wirusem WZW B i C jest stale obecny
w przestrzeni publicznej dzięki zaangażowaniu w programy takie jak: „HCV można pokonać” w latach 2005-2006, „STOP!HCV” w latach 2010-2011, oraz Projekt KIK/35 „Zapobieganie zakażeniom HCV” w latach 2012-2017 współfinansowany ze środków Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy i Ministra Zdrowia. Dzięki temu intensyfikacji uległy także działania informacyjne i edukacyjne z zakresu profilaktyki HCV, prowadzone na poziomie samorządowym.

Poszerz swoją wiedzę o wzw, oglądając filmy na stronie Głównego Inspektoratu Sanitarnego.