Światowy Tydzień Szczepień
20.04.2021
Światowy Tydzień Szczepień w 2021 roku obchodzony jest od 24 do 30 kwietnia 2021. Ustanowiła go Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), aby zwiększyć świadomość społeczną na temat szczepień ochronnych oraz podkreślić ich znaczenia w ochronie naszego zdrowia przez całe życie. Szczepienia ochronne, obok higieny i antybiotyków, są ogromnym dobrodziejstwem dla ludzkości. Powszechne i obowiązkowe szczepienia każdego dnia chronią życie i zdrowie milionów dzieci i dorosłych. Dzięki szczepionkom udało się całkowicie zwalczyć ospę prawdziwą, która zabiła setki milionów ludzi. Zmagania z tą chorobą prowadzono od tysiącleci. Dzięki prowadzonym szczepieniom kilka innych chorób, w tym COVID-19 może zniknąć z mapy świata w niedalekiej przyszłości.
Krótki rys historyczny szczepionek
Związek między narażeniem na daną chorobę a odpornością zauważono już około 1000 roku. Zaobserwowano, że osoby, które przechorowały chorobę zakaźną nie zarażały się ponownie. Pierwsze próby zastosowania pierwowzoru szczepień (wariolizacja, od łac. variola vera, czyli ospa prawdziwa) zastosowano prawdopodobnie w Indiach. Działanie to polegało na podaniu osobie, którą chciano uchronić przed zakażeniem, startych na proszek strupów lub ropy, pobranych od chorych z łagodnym przebiegiem ospy. Nie uzyskano zaplanowanego celu, czyli nabycie odporności na chorobę poprzez wywołanie łagodnego przebiegu choroby, ponieważ wystąpiły niekiedy zgony, a nawet wybuchy epidemii ospy.
Przełomem w historii medycyny było podanie pierwszej szczepionki w 1796 roku przez Edwarda Jenner angielskiego lekarza, odkrywcy szczepień ochronnych przeciw ospie prawdziwej. Wykonywane szczepienia przyczyniły się do tego, że ostatni przypadek ospy stwierdzono w 1978r. natomiast w 1980 choroba ta została uznana za eradykowaną, czyli niewystępującą w naturalnym środowisku. Dziś choroba ta jest tylko ponurym wspomnieniem.
Kolejnym ważnym wydarzeniem w dziedzinie szczepień ochronnych, było wynalezienie szczepionek przeciwko wąglikowi oraz przeciwko wściekliźnie. Autorem tych dokonań był Louis Pasteur francuski chemik i mikrobiolog. Początkowo wyprodukowaną przez siebie szczepionkę z pozytywnym skutkiem podawał zwierzętom. Nietestowana dotąd szczepionka na ludziach 6 lipca 1885 r. została podana człowiekowi, był to mały chłopiec, który został pogryziony przez psa chorego na wściekliznę. Chłopcu groziła śmierć i na prośbę matki został on zaszczepiony. Dziecku zaaplikowano serię szczepionek. Eksperymentalna kuracja okazała się być skuteczna także w przypadku ludzi.
Na początku XX wieku choroby zakaźne, takie jak żółta gorączka i poliomyelitis, nadal pustoszyły populacje w Europie i Stanach Zjednoczonych.
Osiągnięcia ubiegłych stuleci pozwoliły naukowcom na opracowanie szczepionek przeciwko wielu ostrym i przewlekłym chorobom zakaźnym, takim jak: gruźlica, błonica, krztusiec, tężec, dur wysypkowy, żółta gorączka i grypa. Po II wojnie światowej do użycia wdrożono szczepionki wirusowe, przeciwko poliomyelitis, odrze, śwince, różyczce, ospie wietrznej, wzw typu B i wzw typu A.
Prawdą jest, że wytworzenie i utrzymanie odporności zbiorowej wymaga zaszczepienia jak największej liczby osób w sposób ściśle opracowany. W Polsce do 1960 r. szczepienia miały charakter akcyjny dopiero w latach 60-tych XX w. wprowadzono w kraju Program Szczepień Ochronnych z podziałem na szczepienia obowiązkowe i zalecane.
W obecnych czasach szczepionki już istniejące są ciągle ulepszane, zastosowuje się nowe technologie do ich produkcji. Specjaliści – wakcynolodzy prowadzą intensywne prace nad wynalezieniem kolejnych, które skutecznie chroniłyby ludzkość przed zakażeniem HIV, malarią, czy Wirusowym Zapaleniem Wątroby typu C.
Wprowadzenie nowej szczepionki na rynek poprzedzone jest wnikliwymi badaniami i dokładną oceną stosunku korzyści do ryzyka. Szczepionka musi być przede wszystkim bezpieczna dla społeczeństwa.