Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim

Fentanyl to silny syntetyczny opioid, który jest stosowany w medycynie do łagodzenia silnego bólu, najczęściej w sytuacjach, gdzie inne leki przeciwbólowe
nie są wystarczająco skuteczne. Jest to lek o bardzo szybkim działaniu i wysokiej skuteczności, ale również o dużym ryzyku prowadzącym do uzależnienia
i przedawkowania. Ze względu na swoje silne właściwości odurzające wykorzystywany jest do produkcji narkotyków. W Polsce odnotowuje się przypadki zatruć fentanylem.

Fentanyl działa na receptory opioidowe w mózgu, zmniejszając odczuwanie bólu. Działa znacznie szybciej i silniej niż morfina. Może być podawany w różnych formach, w tym w postaci plastrów przezskórnych, tabletek, sprayu do nosa oraz iniekcji. Jest to najsilniejszy lek przeciwbólowy jaki mamy dostępny na świecie. Nie zostanie on przepisany na zwykły ból głowy, przeważnie używa się go do zwalczania bólów nowotworowych. Przeznaczony jest dla pacjentów paliatywnych, będących u schyłku życia, a także do wprowadzania pacjentów
w śpiączkę farmakologiczną. Poza działaniem przeciwbólowym fentanyl ma również bardzo silne działanie narkotyczne. Stosowany przez dłuższy okres uzależnia.

Niewłaściwe użycie fentanylu może prowadzić do poważnych skutków ubocznych,
w tym zatrzymania oddechu i śmierci. Popularność fentanylu wśród osób nadużywających narkotyki może wynikać z tego, że ma on silne działanie odurzające, ale nie pobudza osoby zażywającej. Fentanyl wprowadza w błogostan, odcina od rzeczywistości, powoduje, że człowiek jest jakby w półśnie. Działa on silniej niż wiele innych, podobnych leków, jak np. morfina, także doznania są mocniejsze.

Niestety po opioidy, w tym fentanyl, sięga coraz więcej młodych osób. Mimo tego, iż są to leki dostępne wyłącznie na receptę, nastolatkowie znajdują sposoby na ich zdobycie.

Początkowe etapy nadużywania opioidów przez nastolatka mogą umknąć Naszej uwadze. Zachowanienie dziecka może nie budzić naszych zastrzeżeń. Może zdarzyć się sytuacja, że dziecko zacznie nas okłamywać lub nie wracać do domu o ustalonych porach.

Wraz z postępem uzależnienia pojawiają się zmiany w zachowaniu nastolatka. Staje się bardzo nerwowy, ma zły nastrój, mogą pojawić się zachowania agresywne. W szkole można zauważyć pogorszenie ocen, opuszczanie lekcji. Nastolatek chętniej spędza czas poza domem, ale nie spotyka się już z dawnymi przyjaciółmi, a także może zmienić swoje dotychczasowe zainteresowania, np. hobby czy zajęcia dodatkowe.

Niebezpieczeństwo stosowania fentanylu wiąże się z typowymi mechanizmami jakie działają
w uzależnieniu. Naturalną cechą uzależnienia jest pojawiająca się tolerancja wraz z upływem czasu zażywania danej substancji. Dawki, które przyjmowało się na początku, szybko przestają być wystarczające. Nie wywołują już pożądanego, więc trzeba je zwiększać lub przyjmować częściej. To właśnie największe niebezpieczeństwo, ponieważ fentanyl bardzo szybko można przedawkować.

Przedawkowanie fentanylu jest stanem zagrożenia życia i wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Fentanyl jest tak silnym opioidem, że nawet niewielkie ilości mogą prowadzić
do zatrzymania oddechu i śmierci.

Objawy przedawkowania:

• trudności w oddychaniu, bardzo wolny lub płytki oddech, zatrzymanie oddechu.
• osoba może być nieprzytomna lub mieć trudności z wybudzeniem.
• niebieskawy odcień skóry, szczególnie warg i paznokci.
• osoba może odczuwać silne zawroty głowy lub zawroty głowy prowadzące do upadku.
• brak reakcji na bodźce zewnętrzne, brak reakcji na ból.

Co robić w przypadku podejrzenia przedawkowania?

• natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe,
• kontroluj oddech poszkodowanego, jeśli osoba nie oddycha należy rozpocząć resuscytację krążeniowo- oddechową,
• szybkie wezwanie pomocy medycznej może uratować życie poszkodowanego. Zespół medyczny poda takiej osobie lek odwracający działanie opioidów, który tymczasowo przywróci oddech.

Uzależnienie od fentanylu jest trudne do pokonania, ale możliwe przy odpowiedniej pomocy medycznej i wsparciu. Leczenie zwykle obejmuje:

• detoksykację – proces stopniowego zmniejszania dawki fentanylu, aby zminimalizować objawy odstawienia.
• stosowanie leków wspomagających, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów odstawienia i redukcji głodu narkotykowego.
• psychoterapię indywidualną i grupową.

Pracownicy Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Kamieniu Pomorskim w ramach działań edukacyjnych podejmowanych w okresie wakacyjnym będą prowadzić rozmowy
z młodzieżą na temat wpływu substancji psychoaktywnych na organizm. Stosowanie nowych narkotyków, w tym zażywanie leków opioidowych, będą jednym z kluczowych zagadnień.