Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Kędzierzynie-Koźlu

W ciągu ostatnich lat obserwujemy dynamiczne zmiany na „scenie narkotykowej” związane z pojawieniem się niebezpiecznych substancji psychoaktywnych tzw. dopalaczy. Prowadzą one do ostrych zatruć i zgonów w szczególności osób młodych. Środki zastępcze potocznie nazywane „dopalaczami”, podobnie jak narkotyki, mają działanie psychoaktywne, czyli wywołują w organizmie określone stany – odurzenia, pobudzenia, euforii, halucynacje. Środki zastępcze można podzielić w zależności od sposobu działania na:

- działające pobudzająco

- działające podobnie do marihuany

- działające halucynogennie.

„Dopalacze” występują w postaci proszku, kryształków, pigułek, suszu roślinnego, nasączonych kawałków papieru/tektury, czasem płynu. Są zażywane drogą doustną, dożylną, donosową, wziewną (przez palenie lub waporyzację). Najczęściej substancje psychoaktywne oddziałują na: układ nerwowy, sercowo-naczyniowy, oddechowy
i pokarmowy.

Środki zastępcze mogą wywoływać szereg różnych objawów m.in.:

 

• ze strony układu nerwowego

- drażliwość, nerwowość, niepokój, atak paniki, splątanie

- agresję

- euforię

- zaburzenia koncentracji, niepamięć, brak motywacji

- bezsenność

- senność

- halucynacje (wzrokowe i słuchowe)

- zaostrzenie odbierania bodźców

- zaburzenia mowy, spowolnienie/ przyspieszenie mowy

- zaburzenia równowagi, chwiejny chód

- zaburzenia orientacji

- oczopląs

- drgawki

- ból głowy

- utratę przytomności, śpiączkę

- zaburzenia świadomości

-zaburzenia zachowania

- depresję, tendencje samobójcze

- psychozę

• ze strony układu sercowo-naczyniowego

- przyspieszenie czynności serca, zaburzenia rytmu serca

- obniżone ciśnienie, bradykardię (spowolnienie czynności serca)

- wzrost ciśnienia tętniczego

- bóle w klatce piersiowej

- zaburzenia krążenia obwodowego

- zatrzymanie czynności serca (NZK nagłe zatrzymanie krążenia)

• ze strony innych układów i narządów

- nudności, wymioty, bóle brzucha, suchość w jamie ustnej

- przyspieszenie oddechu, duszność

- zwiększenie napięcia mięśni, skurcze mięśni

- wzmożoną potliwość

- uszkodzenie nerek

- zaburzenia metaboliczne

- uszkodzenia wielonarządowe

 

Objawy występujące po zażyciu „dopalaczy” zależą od:

- rodzaju przyjętej substancji psychoaktywnej (jedna lub kilka substancji psychoaktywnych)

- wielkości dawki substancji psychoaktywnej

- częstotliwości jej zażywania

- drogi podania

- predyspozycji organizmu (płeć, wiek, stan zdrowotny organizmu, nawodnienie).

 

Na kontakt z „dopalaczami” narażone są szczególnie osoby młode, w okresie dojrzewania, co wynika z dominujących w tym okresie potrzeb: poznawania, doświadczania i eksperymentowania. Młodzież ma jeszcze niską świadomość konsekwencji własnych czynów i nie posiada odpowiedniej bazy doświadczeń, co skutkuje tendencją do podejmowania działań ryzykownych. W związku z tym tak ważne jest, aby rodzice mieli dobry kontakt ze swoimi dziećmi, co pozwoli uchronić je przed zażywaniem substancji psychoaktywnych i obserwowali je w przypadku możliwego wpływu substancji psychoaktywnych. W celu podjęcia szybkiej reakcji
w sytuacji podejrzenia brania przez dziecko „dopalaczy”, rodzice powinni zwracać uwagę na niepokojące sygnały w zachowaniu nastolatka, takie jak:

- zaniedbywanie obowiązków szkolnych i domowych

- obniżenie poziomu dotychczasowej motywacji do podejmowanych działań

- problemy z koncentracją uwagi

- zachowania i postawy odbiegające od dotychczasowych np. nadmierne spowolnienie i ospałość, nadpobudliwość psychoruchowa, zachowania agresywne (zwłaszcza, jeśli poprzednio nie występowały)

- łamanie zasad i norm moralnych, okłamywanie rówieśników i dorosłych

- nagłe pogorszenie się wyników szkolnych, wagarowanie

- niczym nieuzasadnione, nagłe zmiany w stylu bycia, wyglądzie (zaniedbanie)

- pogorszenie stanu zdrowia.

Jeśli rodzice podejrzewają, że ich dziecko stosuje substancje psychoaktywne powinni jak najszybciej zacząć działać. Warto skorzystać ze wsparcia i pomocy specjalistów. Można zadzwonić pod numer 800 199 990 - Ogólnopolski Telefon Zaufania Narkotyki – Narkomania KBPN, przeznaczony dla osób używających narkotyków, uzależnionych oraz ich bliskich (czynny w godz. 16.00-21.00).

Należy pamiętać, że w sytuacji, gdy istnieją obawy o zagrożenie zdrowia lub życia, należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe.

 

 

 

Źródło: „Nowe narkotyki - poradnik dla nauczycieli” / red. Agnieszka Batko, Ewa Waluk. wydawca: Główny Inspektorat Sanitarny, Warszawa 2020 r.