Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Opolu

Legioneloza jest chorobą układu oddechowego, wywoływaną przez bakterie Legionella. Rezerwuarem bakterii są zbiorniki wodne (naturalne i sztuczne), zawierające osad denny lub muł, a także wilgotna ziemia, kompost czy rozkładająca się kora i trociny. Bakterie Legionella wykrywane są m. innymi w sieciach kanalizacyjnych, urządzeniach kąpielowych, prysznicach, myjniach samochodowych, klimatyzatorach, fontannach, hotelach, w aparaturach wykorzystywanych w podmiotach leczniczych (respiratorach, inhalatorach).

Aby doszło do zasiedlenia instalacji bakteriami muszą wystąpić warunki sprzyjające np. niewłaściwe utrzymywanie i eksploatowanie systemów. Optymalna temperatura wzrostu bakterii Legionella to 20-50 ° C. Wzrost zachorowań na legionelozę obserwowany jest w miesiącach letnich, co jest związane z warunkami pogodowymi (wzrost temperatury i wilgotności powietrza) jak również intensyfikacją turystyki i rekreacji.

Najczęstszą drogą zakażenia jest wdychanie skażonego aerozolu. Do zakażenia może dochodzić również m.in. przez zachłyśnięcie się skażoną wodą. Do tej pory nie stwierdzono przenoszenia bakteria Legionella z człowieka na człowieka.

Wyróżnia się trzy postacie kliniczne choroby, a okres wylęgania (od momentu zakażenia do czasu pojawienia się pierwszych objawów) trwa od 2 do 10 dni:

• choroba legionistów - postać najczęściej rozpoznawana, z dominującymi objawami zapalenia płuc o ciężkim przebiegu, często z towarzyszącymi objawami uszkodzenia wielu narządów (bóle mięśni, ból głowy, gorączka, objawy zapalenia płuc w tym suchy kaszel, zaburzenia oddychania, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, w tym bóle brzucha, wymioty, biegunka, a także zaburzenia świadomości)
• gorączka Pontiac - postać pozapłucna łagodna, różne postacie zakażenia umiejscowionego poza płucami charakteryzujące się lżejszym przebiegiem i objawami przypominającymi zachorowanie na grypę (nagły wzrost temperatury ciała, ból głowy, mięśni, dreszcze, objawy zakażenia górnych dróg oddechowych). Wyzdrowienie następuje samoistnie po kilku dniach, osoby zakażone nie wymagają leczenia
• postać pozapłucna ciężka - przebiega z zakażeniem uogólnionym, któremu może towarzyszyć stan septyczny.

W większości przypadków legionelozy jest wyleczalna przy użyciu antybiotyków. Do zgonów najczęściej dochodzi u osób starszych i u osób z obniżoną odpornością.

Działania profilaktyczne obejmują m.in. regularne czyszczenie zbiorników wodnych i okresowe badanie wody:

• W sieci wodociągowej
• Urządzeniach klimatyzacyjnych
• Urządzeniach leczniczych
• Urządzeniach sanitarnych

W domu:

• Regularnie czyść i dezynfekuj urządzenia natryskowe w domu (głowice prysznicowe, nawilżacze powietrza, wanny z hydromasażem), zgodnie z zaleceniami producenta.
• Po nieużywaniu kranu ponad 2 tygodnie, odkręć wodę na przynajmniej 2 minuty zanim zaczniesz z niej korzystać.
• Okresowo opróżniaj i przepłukuj urządzenia grzewcze, zgodnie z zaleceniami producenta, aby zredukować osiadające na dnie i ściankach zanieczyszczenia.
• Jeżeli możesz, zachowaj temperaturę wody w urządzeniach grzewczych na poziomie 60°C.

W hotelu lub gdziekolwiek gdzie powstają kropelki wody, występuje ryzyko infekcji, zwracaj uwagę na:

• Prysznice i krany
• Wieże chłodnicze, skraplacze wyparne, nawet jeśli usytuowane są na dachu lub w gruncie miejsca zakwaterowania
• Wanny spa, wanny z masażem wodnym, jacuzzi
• Łaźnie tureckie, sauny
• Ozdobne fontanny, szczególnie wewnątrz pomieszczeń
• Komory wilgotne do ekspozycji żywności

Więcej informacji

• https://epibaza.pzh.gov.pl/story/legioneloza
• https://www.ecdc.europa.eu/en/legionnaires-disease
• https://www.cdc.gov/investigate-legionella/index.html
• https://www.gov.pl/web/gis/dzialania-panstwowej-inspekcji-sanitarnej-w-zwiazku-z-wystapieniem-przypadkow-legionelozy
• https://www.pzh.gov.pl/zasady-postepowania-i-pobierania-materialu-do-badan-mikrobiologicznych-w-kierunku-legionelozy-choroby-legionistow-wykonywanych-w-celach-sanitarno-epidemiologicznych-w-nizp-pzh-pib/