Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Kolnie

Od 15 października 2024 r. kobiety w ciąży będą mogły bezpłatnie zaszczepić się przeciw krztuścowi w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ).

W ostatnim czasie obserwowany jest gwałtowny wzrost zachorowań na krztusiec. Od początku 2024 roku do połowy września w Polsce zarejestrowano ponad 14 500 przypadków krztuśca – wynika z danych NIZP PZH-PIB. Choroba ta bezpośrednio zagraża dzieciom, które jeszcze nie zostały zaszczepione. Pierwszą dawkę obowiązkowego szczepienia ochronnego dziecko otrzymuje dopiero w 2. miesiącu życia. Tymczasem szczepienie kobiet w ciąży chroni dzieci od chwili narodzin.

O chorobie

Krztusiec jest ostrą zakaźną chorobą układu oddechowego wywoływaną przez bakterie Bordetella pertussis, tzw. pałeczki krztuśca. Nasilenie objawów krztuśca zależy od wieku chorego i stanu uodpornienia, najbardziej typowe a jednocześnie niebezpieczne objawy krztuśca występują u nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci, a najmniej typowe, łagodne u młodzieży i osób dorosłych.

Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Po dostaniu się do organizmu, bakterie wnikają do tkanek, gdzie namnażają się produkując toksynę krztuścową i inne czynniki zjadliwości. Okres wylęgania choroby wynosi od 6 do 20 dni, przeciętnie 9-10 dni.

W pierwszej fazie krztuśca, czyli w 1-3 tygodniu od zakażenia, występują objawy przeziębienia:

• łagodny kaszel, nasilający się w nocy,

• zapalenie gardła,

• katar,

• czasem gorączka, która trwa średnio 1-4 tygodni.

Zwykle nie odróżnia się początkowych objawów krztuśca od innych infekcji górnych dróg oddechowych. W tej fazie krztusiec jest najbardziej zakaźny, a jego leczenie – najskuteczniejsze.

W kolejnej fazie, trwającej od 4 do 8 tygodni, pojawiają się typowe dla krztuśca, powtarzające się i przedłużające się, ciężkie napady kaszlu, szczególnie w nocy. Chory kaszląc wydaje dźwięk podobny do piania i świstu. Objaw ten powstaje w wyniku wymuszonego głębokiego wdechu, po którym kaszel uniemożliwia nabranie powietrza. Napadowy kaszel wiąże się z trudnościami w pozbyciu się z oskrzeli lepkiej wydzieliny, złożonej z komórek zapalnych oraz uszkodzonego nabłonka dróg oddechowych. Napady kaszlu mogą trwać wiele minut, prowadząc do całkowitego wyczerpania organizmu, wymiotów czy bezdechu. Może również dojść do wystąpienia licznych powikłań.

W fazie zdrowienia, w ciągu kolejnych 2-8 tygodni napady kaszlu ustępują stopniowo. Sam kaszel o różnym nasileniu może utrzymywać się przez 3 i więcej miesięcy.

Krztusiec u niemowląt i noworodków związany jest z ryzykiem wystąpienia powikłań, tj. zapalenie płuc, bezdech, drgawki, encefalopatia. Powikłania u nastolatków i dorosłych, tj. nietrzymanie moczu, złamania żeber, zapalenia płuc, drgawki występują rzadziej.

Kto może skorzystać z bezpłatnych szczepień

Szczepienie obejmuje kobiety między 27. a 36. tygodniem ciąży. Będą one mogły się zaszczepić w schemacie jednodawkowym – bez dodatkowych skierowań i zaświadczeń. O kwalifikacji do szczepienia zdecyduje lekarz POZ. Jeśli ciąża będzie zagrożona przedwczesnym porodem, kobieta będzie mogła się zaszczepić już po 20. tygodniu ciąży – o tym zdecyduje lekarz, który prowadzi ciążę.

Jak się zaszczepić

Jeśli jesteś w ciąży i chcesz się zaszczepić przeciwko krztuścowi, to od 15 października: 

• zgłoś się do swojego lekarza POZ i umów termin wizyty, 
• przyjdź do POZ na szczepienie w wyznaczonym terminie.