#latozsanepidem - Co trzeba wiedzieć o czerniaku
07.07.2023
Czerniak to nowotwór złośliwy skóry, błon śluzowych lub gałki ocznej, powstający z komórek barwnikowych (melanocytów), stanowiący ok. 1% wszystkich nowotworów złośliwych. Zachorowalność na czerniaka od wielu dekad rośnie, na świecie co roku diagnozuje się 133 tys. nowych przypadków, w Polsce 3,5 – 4 tys.
Zmiany skórne, które mogą nasuwać podejrzenie czerniaka w 60% rozwijają się na skórze niezmienionej, natomiast 40% rozwija się na podłożu wcześniej istniejącej zmiany barwnikowej, tzw. pieprzyka.
Pierwszym objawem czerniaka może być powiększenie węzłów chłonnych, zwłaszcza jeśli nowotwór zlokalizowany jest w takiej okolicy, gdzie trudniej go zaobserwować (np. odbyt, paznokcie).
Melanoma to nowotwór rzadko występujący przed 40 r.ż, częstość jego występowania rośnie w piątej dekadzie życia i osiąga szczyt po 60-70 r.ż.
Przyczyny powstawania choroby nie są do końca poznane. Ok. 10% czerniaków występuje rodzinnie i pewne znaczenie mają tutaj uwarunkowania genetyczne. Jednak zdecydowanie kluczową rolę w powstawaniu tego nowotworu odgrywa narażenie na promieniowanie UV, zwłaszcza u osób z jasną i piegowatą skórą, podatną na słoneczne oparzenia.
Do czynników ryzyka powstania czerniaka złośliwego zalicza się:
- jasną skórę, zwłaszcza z obecnością piegów,
- blond lub rude włosy, niebieskie oczy,
- znamiona barwnikowe (pieprzyki),
- promieniowanie UV, w tym korzystanie z solarium,
- skłonność do oparzeń słonecznych, ciężkie poparzenia słoneczne w dzieciństwie lub w młodości,
- obciążenie rodzinne (krewni pierwszego stopnia),
- przyjmowanie leków immunosupresyjnych, np. po przeszczepach narządów.
