Środki zastępcze i nowe substancje psychoaktywne
Nowa substancja psychoaktywna (NSP) to każda substancja lub grupy substancji:
- pochodzenia naturalnego lub
- syntetycznego
w formie:
- czystej lub
- preparatu
działająca na ośrodkowy układ nerwowy.
NSP są inne niż:
- substancje psychotropowe,
- środki odurzające,
ale stwarzają zagrożenia:
- dla zdrowia lub
- społeczne
porównywalne do zagrożeń powodowanych przez:
- substancję psychotropową lub
- środek odurzający
lub które naśladują działanie tych substancji.
NSP zostały określone w rozporządzeniu i można je znaleźć pod adresem:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001665
Jeżeli jesteś przedsiębiorcą, który chce:
- wytwarzać,
- przetwarzać,
- przerabiać,
- przywozić,
- wywozić,
- realizować wewnątrzwspólnotową dostawę lub wewnątrzwspólnotowe nabycie,
- wprowadzać do obrotu,
NSP, zobowiązany jesteś do uzyskania zezwolenia w tym zakresie.
Zezwolenie wydawane jest przez Prezesa Biura do spraw Substancji Chemicznych. Szczegółowe informacje na temat terminów i wydawania zezwoleń znajdują się na stronie Biura do spraw Substancji Chemicznych https://www.gov.pl/web/chemikalia/nowe-substancje-psychoaktywne
Przedsiębiorca posiadający zezwolenie musi:
- przekazać Prezesowi Biura do spraw Substancji Chemicznych, do dnia 31 marca danego roku, informacje za rok poprzedni o prowadzonej działalności w zakresie objętym zezwoleniem,
- prowadzić ewidencje nowych substancji psychoaktywnych w sposób uporządkowany, według dat ich nabycia lub wejścia w ich posiadanie, przez okres 5 lat.
Przedsiębiorca będący odbiorcą NSP musi:
- sporządzić dla każdej transakcji deklarację zastosowania NSP,
- przekazać oryginał ww. deklaracji dostawcy,
- przechowywać w dokumentach transakcji kopię ww. deklaracji potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez dostawcę.
Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obowiązuje zakaz wytwarzania, przywozu i wprowadzania do obrotu środków zastępczych.
Środek zastępczy tzw. „dopalacz” to produkt zawierający substancję o działaniu na ośrodkowy układ nerwowy, który może być użyty w takich samych celach jak:
- środek odurzający lub
- substancja psychotropowa lub
- NSP
których wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na podstawie odrębnych przepisów. Do środków zastępczych nie stosuje się przepisów o ogólnym bezpieczeństwie produktów.
Kto, wbrew zakazowi, wytwarza lub wprowadza do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej środek zastępczy, podlega karze pieniężnej w wysokości od 20 000 zł do 1 000 000 zł.
Jeżeli jesteś podmiotem:
- wykonującym działalność leczniczą lub
- podmiotem przeprowadzającym badania pośmiertne
masz obowiązek zgłosić właściwemu terenowo państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu wystąpienie:
- zatrucia,
- podejrzenie zatrucia,
- zgonu,
na skutek:
- zażycia środka zastępczego lub
- nowej substancji psychoaktywnej.
Zgłoszenia dokonuje się w ciągu 48 h od zaistnienia ww. zdarzeń.
Informacje z ww. zgłoszeń zamieszcza się w rejestrze zatruć środkami zastępczymi lub nowymi substancjami psychoaktywnymi, pod adresem: https://www.gov.pl/web/gis/raporty-glownego-inspektora-sanitarnego-w-sprawie-srodkow-zastepczych-i-nowych-substancji-psychoaktywnych
Jeżeli jesteś:
- jednostką naukową realizującą zadania w zakresie prowadzenia badań naukowych nad problematyką narkomanii,
- jednostką organizacyjną administracji rządowej, jednostką organizacyjną Służby Więziennej, Żandarmerii Wojskowej oraz szkół wyższych i prowadzisz szkolenia osób pracujących dla Ministerstwa właściwego do spraw zdrowia, oświaty i wychowania, spraw wewnętrznych, administracji publicznej, finansów publicznych, transportu, pracy oraz Ministerstwa Obrony Narodowej i Ministerstwa Sprawiedliwości w zakresie:
- działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej,
- leczenia, rehabilitacji i reintegracji osób uzależnionych,
- ograniczenia szkód zdrowotnych i społecznych,
- nadzoru nad substancjami, których używanie może prowadzić do narkomanii,
- zwalczania niedozwolonego obrotu, wytwarzania, przetwarzania, przerobu i posiadania substancji, których używanie może prowadzić do narkomanii,
- nadzoru nad uprawami roślin zawierających substancje, których używanie może prowadzić do narkomanii
i prowadzisz badania w zakresie środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych masz obowiązek dokonać zgłoszenia przed rozpoczęciem tych badań, w postaci papierowej lub elektronicznej, do państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
Przygotowano na podstawie wybranych obowiązujących aktów prawnych:
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1939 z późn. zm.). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230001939
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 sierpnia 2018 r. w sprawie wykazu substancji psychotropowych, środków odurzających oraz nowych substancji psychoaktywnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1665 z późn. zm.). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001665