30 marca - Ogólnopolski Dzień Świadomości o Kleszczowym Zapaleniu Mózgu
30.03.2023
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) jest poważną chorobą wirusową przenoszoną przez kleszcze mogącą prowadzić do groźnych powikłań.
Kleszczowe zapalenie mózgu jest chorobą powodowaną przez wirus KZM. Wirus ten atakuje komórki nerwowe w mózgu oraz otaczające go struktury. Najczęściej do zakażenia dochodzi poprzez pokłucie przez kleszcza. Nawet szybkie usunięcie kleszcza nie zapewnia ochrony, ponieważ wirus KZM, w odróżnieniu od bakterii wywołujących boreliozę, znajduje się w ślinie kleszcza i od momentu pokłucia potrzebuje niedużo czasu, aby wniknąć do organizmu człowieka.
Kleszczowe zapalenie mózgu najczęściej ma dwufazowy przebieg:
I faza objawia się gorączką, bólem mięśni oraz innymi objawami przypominającymi grypę. Jednak najczęściej zachorowania na KZM przypadają na miesiące letnie (lipiec, sierpień) oraz wczesną jesień (wrzesień, październik). Jeśli doznajemy takich objawów poza sezonem grypowym, a kilkanaście dni wcześniej mieliśmy kontakt z kleszczem, objawy te mogą odpowiadać KZM.
II faza określana jest mianem neurologicznej, ponieważ dochodzi do zajęcia struktur w centralnym układzie nerwowym – najczęściej opon mózgowo-rdzeniowych, a w cięższych przypadkach mózgu oraz rdzenia kręgowego. Pojawia się gorączka (często wysoka), silny ból głowy oraz objawy związane z zajęciem powyższych struktur – sztywność karku, napady padaczkowe, porażenia, zaburzenia równowagi i świadomości. Wszyscy pacjenci w tej fazie wymagają pobytu w szpitalu. W najcięższych przypadkach dochodzi do zaburzeń oddychania, co wymagać może wspomagania oddechu za pomocą respiratora.
U około 1/3 zakażonych wirusem dojdzie do rozwoju drugiej, neurologicznej fazy choroby. Kolejna 1/3 pacjentów będzie miała wyłącznie objawy grypopodobne. Pozostali pacjenci przejdą zakażenie bezobjawowo. To, dlaczego niektórzy cierpią i nawet umierają z powodu infekcji, podczas gdy inni nie chorują wcale lub mają tylko skąpe objawy, ciągle pozostaje do odkrycia. Pewnym jest natomiast, że wiek zakażonej osoby jest ważnym czynnikiem ryzyka. Im starszy pacjent, tym poważniejszy jest przebieg zakażenia wirusem KZM. Płeć również zdaje się mieć znaczenie, ponieważ KZM dwukrotnie częściej dotyka mężczyzn niż kobiety. Proporcja ta zaznaczona jest jeszcze wyraźniej w kwestii ciężkich przypadków KZM, które występują trzykrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet. Istotne jest jednak to, że, jak pokazują obserwacje lekarzy z różnych krajów Europy (w tym Polski), to, jak ciężko przebiega choroba nie ma związku z wystąpieniem powikłań – dotyczy to zarówno dorosłych, jak i dzieci.
Leczenie przyczynowe kleszczowego zapalenia mózgu nie jest obecnie możliwe. Nie ma znanych leków, które zwalczałyby wirusa, kiedy już dojdzie do zakażenia. Leczenie KZM jest ograniczone do łagodzenia jego objawów, czyli uśmierzania bólu i obniżania gorączki.
Jedynym pewnym zabezpieczeniem przeciw KZM, na którym można polegać, jest szczepienie. Aby uniknąć pokłucia, możemy się chronić poprzez zakładanie odpowiednich ubrań, używanie środków odstraszających oraz unikanie miejsc, gdzie mogą być kleszcze. Osoby mieszkające na terenach, na których występuje KZM, oraz osoby podróżujące czasowo w takie regiony, a mogące być narażone na pokłucia kleszczy, powinny rozważyć szczepienie. Zgodnie z nowymi rekomendacjami Głównego Inspektoratu Sanitarnego na 2021 r., szczepienie zalecane jest także wszystkim osobom spędzającym wolny czas na świeżym powietrzu, w tym rodzinom z małymi dziećmi.
Dowiedz się więcej:
https://www.kleszcze.info.pl/o-kzm
