Światowy Dzień AIDS - 1 grudnia
01.12.2021
1 grudnia każdego roku obchodzimy Światowy Dzień AIDS (ang. World AIDS Day) ustanowiony przez Światową Organizację Zdrowia w 1988 roku. Dzień ma przypominać ludziom o wciąż nie zwalczonej epidemii i szerzyć wiedzę na jej temat.
Symbolem solidarności z osobami żyjącymi z HIV, chorymi na AIDS i ich rodzinami jest kokardka w kolorze czerwonym, zaprojektowana w latach 80-tych XX wieku w USA. Znak ma kształt odwróconego „V” (victory) – co ma podkreślać, że wirus jest wciąż niepokonany. Czerwony kolor symbolizuje krew i miłość.
To jedna z ośmiu najważniejszych kampanii na rzecz zdrowia publicznego prowadzonych przez tę organizację, bowiem zagrożenie wirusem HIV jest nadal jednym z największych zagrożeń dla zdrowia ludzkiego, jakie identyfikuje na świecie WHO. HIV od lat pozostaje głównym problemem zdrowia publicznego, dotykającym miliony osób. Mimo sukcesów, jakie niewątpliwie odnoszą lekarze we wprowadzaniu nowych form terapii i leczenia i mimo sukcesów w prowadzeniu profilaktyki i edukacji na ten temat.
W 2020 roku na świecie:
• 37 700 000 osób żyło z HIV;
• 680 000 osób zmarło z przyczyn związanych z HIV;
• Wykryto 1 500 000 nowych zakażeń HIV;
• 73% osób dorosłych żyjących z HIV otrzymywało terapię antyretrowirusową.
W 2021 roku hasło Światowego Dnia AIDS, promowane również przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Walki z AIDS (UNAIDS) brzmi:
Koniec nierówności. Koniec AIDS. Koniec pandemii
(End inequalities. End AIDS. End pandemics).
Podkreśla się w ten sposób pilną potrzebę położenia kresu wszelkim nierównościom, które napędzają AIDS i inne pandemie.
Program Narodów Zjednoczonych ds. Walki z AIDS (UNAIDS) przed 1 grudnia przypomina, że brak odważnych działań wiąże się z ryzykiem, że cel zakończenia AIDS do 2030 r. nie zostanie osiągnięty z powodu nierówności strukturalnych, które utrudniają wprowadzanie sprawdzonych rozwiązań w zakresie zapobiegania i leczenia HIV/AIDS, a nie z powodu braku wiedzy lub narzędzi do pokonania AIDS.
Chociaż w ostatnich dziesięcioleciach świat poczynił znaczne postępy w radzeniu sobie z epidemią HIV/AIDS, ważne globalne cele wyznaczone na 2020 r. nie zostały osiągnięte. Podziały, dysproporcje w dostępie do świadczeń zdrowotnych i lekceważenie praw człowieka to niektóre z przyczyn niepowodzeń, powodujących, że HIV pozostać globalnym kryzysem zdrowotnym.
Trwająca od dwóch lat epidemia COVID-19 prowadzi do pogłębienia nierówności sprawiając, że życie wielu osób zakażonych HIV jest trudniejsze. Zwalczanie tych nierówności będzie nie tylko kluczowe dla zakończenia AIDS, ale również przyczyni się do postępów w zakresie praw człowieka w kluczowych populacjach i osób żyjących z HIV. Sprawi, że społeczeństwa będą lepiej przygotowane do pokonania HIV, co przełoży się na ożywienie gospodarcze i stabilność w przyszłości.
W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci inwestycje w opiekę medyczną i zapewnienie leczenia osobom zakażonym HIV i chorym na AIDS wzmocniły systemy opieki zdrowotnej w tej dziedzinie i były wsparciem w walce z COVID-19. Zmieniły się w ostatnich latach perspektywy na przyszłość osób żyjących z HIV. Dzięki leczeniu antyretrowirusowemu (ARV) i szybkiemu wykrywaniu wirusa w organizmie, zakażenie HIV nie jest już wyrokiem; można przez długie lata cieszyć się życiem. Wprowadzenie leczenia ARV spowodowało spadek zakaźności, spadek liczby zachorowań na AIDS oraz spadek śmiertelności z powodu AIDS w krajach rozwiniętych.
W Polsce, według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Instytutu Badawczego, od wdrożenia badań w 1985 r. do 31 grudnia 2020 r. zakażenie stwierdzono u 26 486 osób.
Na koniec października 2021 r. leczeniem ARV w Polsce objętych było 14 326 pacjentów, w tym 96 dzieci. Leczenie jest prowadzone i finansowane w ramach Programu polityki zdrowotnej Ministra Zdrowia pn. „Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce na lata 2017-2021”.
Zaniepokojenie budzi fakt, że około 50% zakażeń wykrywanych jest w bardzo późnym stadium, często pełnoobjawowego AIDS. Dlatego ważne jest podejmowanie inicjatyw profilaktycznych, odpowiadających na różne potrzeby odbiorców.
Krajowe Centrum ds. AIDS od 2020 r. prowadzi kampanię edukacyjną pt. „Czy wiesz, że…”, dotyczącą różnych problemów związanych z HIV/AIDS: począwszy od podstawowej wiedzy, poprzez promocję testowania w kierunku HIV, aż po wieloaspektową profilaktykę farmakologiczną. Ten ostatni temat miał swoją odsłonę w drugiej połowie listopada (więcej na https://aids.gov.pl/czywieszze/
W dniu 1 grudnia zachęcamy do włączenia się do obchodów Światowego Dnia AIDS poprzez przypięcie do ubrania lub/i udostępnianie poprzez swoje kanały informacyjne (social media, strona internetowa) Czerwonej Kokardki – symbolu solidarności z osobami żyjącymi z HIV, chorymi na AIDS i ich rodzinami/osobami bliskimi.
DROGI ZAKAŻENIA HIV
Wirus może przenieść się tylko na 3 sposoby:
- Podczas stosunków seksualnych z osobą zakażoną z penetracją (analnych lub dopochwowych) bez zastosowania zabezpieczenia (prezerwatywy) oraz przy kontakcie oralnym, gdy jest się strona aktywną, czyli ma się kontakt z wydzielinami narządów płciowych partnera.
- Przez kontakt z zakażoną krwią innej osoby, gdy widoczna ilość świeżej krwi dostanie się do otwartej rany bądź też błon śluzowych, np. poprzez wielokrotne wykorzystywanie igieł i strzykawek (narkomani).
- W czasie ciąży, podczas porodu lub karmienia dziecka piersią przez matkę zakażoną HIV.
JAK NIE MOŻNA ZAKAZIĆ SIĘ HIV?
- HIV nie można zakazić się w taki sam sposób jak przeziębieniem lub grypą. HIV nie przenosi się poprzez kaszel lub kichanie.
- Nie można zakazić się HIV od psów, kotów lub innych zwierząt. Jak sama nazwa HIV mówi, jest to LUDZKI (human) wirus upośledzenia odporności, czyli zakazić się nim można tylko od innego człowieka.
- Komary nie przenoszą HIV!!! Udowodniono to badając same komary, a także wykonując badania wśród osób mieszkających w miejscach, gdzie komary występują przez cały rok.
- Mieszkanie pod jednym dachem z osobą zakażoną HIV nie stwarza ryzyka przeniesienia zakażenia, pod warunkiem przestrzegania podstawowych zasad higieny: każdy z domowników powinien mieć własną szczoteczkę do zębów i maszynkę do golenia.
- Nie można zakazić się HIV poprzez dotykanie skóry osoby zakażonej, nawet, jeśli jest spocona (pot nie zawiera wirusa HIV, co wykazano w badaniach doświadczalnych). Łzy także nie zawierają HIV.
- Nie można zakazić się HIV poprzez korzystanie ze wspólnych sztućców, talerzy i innych naczyń, poprzez korzystanie ze wspólnej łazienki czy ubikacji, podczas pływania w basenie, w teatrze, w kinie, w autobusie i tym podobnych miejscach.
GDZIE WYKONAĆ TEST?
Testy wykonywane są w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych, gdzie można je zrobić bezpłatnie i anonimowo; a także w wybranych przychodniach, szpitalach, laboratoriach. Czas oczekiwania na wynik testu trwa od jednego do kilku dni, w zależności od miejsca wykonywania badania. Wynik testu odbiera się wyłącznie osobiście.
Aktualizowana na bieżąco lista Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych na terenie województwa mazowieckiego i całej Polski jest dostępna na stronie Krajowego Centrum ds. AIDS https://aids.gov.pl/pkd/
Nadzór nad realizowanymi w Polsce działaniami profilaktycznymi i informacyjnymi oraz finansowanie leczenia pacjentów sprawuje Krajowe Centrum ds. AIDS, agenda Ministra Zdrowia. Dzięki Programowi polityki zdrowotnej Ministra Zdrowia, polski system opieki nad osobami zakażonymi uważany jest za wzorcowy. Korzystając ze skutecznej, bezpłatnej dla pacjenta terapii, z HIV można żyć wiele lat. Co więcej, według wyników ostatnich badań, osiągnięcie niewykrywalnego poziomu wirusa we krwi, poprzez regularne przyjmowanie leków przepisanych przez specjalistę, może powodować, że dana osoba nie zakazi swojej partnerki czy partnera.
Jeśli ktoś ma wątpliwości lub pytania, związane z HIV czy innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową, może zadzwonić pod bezpłatny numer Telefonu Zaufania HIV/AIDS: 800 888 448.
Źródła rzetelnej wiedzy o HIV/AIDS:
https://aids.gov.pl/hiv_aids/450-2-2
https://aids.gov.pl/hiv_aids/jakniemoznazakzic
(mm, msd, jn)
