Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Lubartowie

W dwóch przypadkach użądlenie przez owada jest szczególnie niebezpieczne: jeżeli pszczoła albo osa zaatakowała okolicę ust, gardła lub języka (powstający obrzęk może być przyczyną zablokowania drożności dróg oddechowych) lub jeśli osoba użądlona jest uczulona na jad owada. Obie sytuacje mogą zagrażać życiu i wymagają jak najszybszej pomocy lekarskiej.

Pojedyncze użądlenie owada nie powinno być niebezpieczne, ale wrażliwość poszczególnych osób na jad owadów jest zróżnicowana. Najgroźniejsze są użądlenia w okolice szyi, podniebienia, języka, wewnętrznej powierzchni policzków. Powodują obrzęk błon śluzowych, krtani i zablokowanie dróg oddechowych. Warto wiedzieć, że pszczoła może użądlić tylko raz, żądło jest wyposażone w zaczepy, które zatrzymują je w skórze. Osa, szerszeń oraz trzmiel mogą żądlić wielokrotnie, dlatego trzeba liczyć się z kolejnymi atakami.

Te owady mają żądło bez haczyków. Nie giną po ataku i mogą użądlić kilkukrotnie. Szerszenie zwykle unikają ludzi, chociaż potrafią też użądlić nieatakowane. Osy nie są agresywne, ale bywają ciekawskie i lubią podlatywać blisko ludzi. Zdarzają się sytuacje, w których osy i szerszenie są groźne. Atakują, kiedy poczują zagrożenie, np. z powodu gwałtownego ruchu. Jeżeli znajdziesz się za blisko gniazda, możesz zostać wyśledzony przez jego strażników i zaatakowany.

Duże haczyki na żądle nie pozwalają pszczole wyciągnąć go z ciała człowieka – odlatując, rozrywa swój odwłok i ginie. Po użądleniu natychmiast wyjmij żądło, zdezynfekuj ranę i przykładaj okłady z kwaśnej wody. Pamiętaj, że pszczoły nie atakują bez powodu.

Długie, ostre żądło trzmiela nie ma ząbków na szczecinie – owad może wyciągnąć je z rany, nie uszkadzając odwłoka. Trzmiele są owadami łagodnymi, atakują tylko w obronie, a ich jad jest mniej toksyczny od jadu pszczoły. 

Ukłucia trąbką komara nie są niebezpieczne dla zdrowia. Zwykle powodują jedynie podrażnienie i swędzenie, chociaż coraz częściej pojawiają się silniejsze reakcje alergiczne. Ludzi atakują komarzyce, które potrzebują krwi i zawartych w niej składników do złożenia jaj. Niektóre gatunki komarów przenoszą niebezpieczne choroby, jednak nie występują one w Polsce. Przed atakami ze strony komarów możesz się chronić, stosując różne środki odstraszające dostępne w sklepach.

Dla ludzi groźne są samice meszek. Ich ukąszenia mogą powodować silne obrzęki, zaczerwienienia i wysoką gorączkę. Meszki wydzielają silnie toksyczną ślinę. Ich aparat gębowy jest przystosowany do rozcinania skóry i zakotwiczania się w niej przy pomocy haczykowatych włosków na szczękach. Z tak powstałej ranki samice wysysają sączącą się krew. Atakują chmarami, wciskają się wszędzie – do uszu, nosa, wpadają pod powieki i do gardła. Ich ugryzienie może powodować – częściej niż w przypadku komarów – obrzęki, zaczerwienienia i wysoką gorączkę.

• obłóż na dwadzieścia minut zimnym kompresem (lodem, kawałkiem metalu) z kremem lub płynem antyhistaminowym, okładem z octu, roztworu kwasu bornego, sody oczyszczanej lub amoniaku;
• posmaruj miejsce użądlenia kremem antyseptycznym.
• jeżeli wystąpią rozległe reakcje miejscowe (silny obrzęk, zaczerwienienie) - podaj leki przeciwzapalne (aspiryna) lub preparaty odczulający (wapno musujące, leki antyhistaminowe).

Reakcje alergiczne i anafilaksja

Objawy anafilaksji:

• trudności w oddychaniu,
• obrzęk twarzy, ust, języka lub gardła
• przyspieszone tętno,
• osłabienie,
• wysypka,
• nudności lub wymioty.