Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Oleśnicy

Znakowanie żywności opakowanej jest wymagane przez prawo w większości krajów, w tym w Polsce i Unii Europejskiej. Etykieta produktu spożywczego jest nośnikiem wielu informacji  na temat składu produktu ( w tym obecności substancji dodatkowych), pochodzenia, sposobu przetworzenia , sposobie przygotowania do spożycia.

Etykietowanie żywności ma na celu ochronę konsumentów i zapewnienie im dostępu do informacji potrzebnych do dokonania świadomego wyboru przy zakupie produktów spożywczych. Dzięki temu klienci mogą wybierać produkty, które odpowiadają ich potrzebom żywieniowym, a także unikać produktów, które mogą być szkodliwe dla ich zdrowia np. wywołujące różnego rodzaju alergie pokarmowe, dlatego też każdy produkt spożywczy musi na etykiecie posiadać pełną informację tj.:

• nazwa żywności,
• wykaz składników   
• wszelkie składniki lub substancje pomocnicze 
• ilość określonych składników lub kategorii składników,
• ilość netto żywności,
• data minimalnej trwałości  
• termin przydatności do spożycia
• wszelkie specjalne warunki przechowywania  
• nazwa i adres podmiotu, który wprowadza na rynek dany produkt lub  importer danego towaru,
• kraj lub miejsce pochodzenia ( wytworzenia),
• informacja o wartości odżywczej   
• informacje o alergenach –  są one wymienione na etykiecie w celu ostrzeżenia konsumentów, którzy mogą mieć na nie uczulenie.
• informacje dotyczące producenta i  dystrybutora

Alergeny pokarmowe to substancje występujące w żywności, które nie są toksyczne, ani nie mają właściwości drażniących, ale u pewnej grupy osób wywołują odpowiedź immunologiczną i zespół niepożądanych objawów.

Bardzo ważnym czynnikiem odpowiedzialnym za powstawanie alergii jest szybko postępujący rozwój cywilizacyjny oraz- będące jego konsekwencją- coraz większe zanieczyszczenie środowiska naturalnego.

Zgodnie z prawem UE producenci żywności sprzedawanej w krajach Unii Europejskiej muszą obowiązkowo w oznakowaniu żywności 14 alergenów:

1. orzeszki ziemne, 2. orzechy inne, w tym laskowe, 3. soja, 4. gorczyca, 5. jaja, 6. łubin,

7. mleko, 8. ryby,  9. zboża zawierające gluten, 10. sezam, 11. seler, 12. dwutlenek siarki,

13. mięczaki, 14. skorupiaki

Alergia pokarmowa może wystąpić w każdym wieku, najczęściej jednak ujawnia się u niemowląt i małych dzieci.  

            Przejrzyste podawanie informacji na etykietach produktów dotyczących zawartych w nich składników może pomóc konsumentom w dokonywaniu właściwych wyborów. Jajka, orzechy, mleko krowie to te środki spożywcze , które odpowiadają za 70% reakcji alergicznych występujących u dzieci.

Objawy występujące po spożyciu uczulającej żywności to m.in:

• katar, uczucie zatkanego nosa, opuchlizna okolic jamy ustnej lub zapalenie spojówek,
• niekorzystne objawy ze strony przewodu pokarmowego,
• pokrzywka,
• atopowe zapalenie skóry, 
• wstrząs anafilaktyczny

 Etykietowanie i czytanie etykiet jest ważne z wielu powodów:

✔ Eliminujemy słabej jakości produkty ( np. z etykiety  produktu mięsnego dowiadujemy się, że w składzie jest MOM – mięso odkostnione mechanicznie- jest to o niskiej wartości odżywczej wytłoczona mechanicznie masa mięsno- tłuszczowa, lub produkt zawiera wzmacniacze smaku i zapachu dla podniesienia walorów organoleptycznych gorszej jakości produktu).
✔ Ograniczamy spożywanie kontrowersyjnych lub szkodliwych składników ( substancji dodatkowych, składników otrzymywanych odtworzonych z koncentratów itp)
✔ Unikamy alergenów, składników niepożądanych ( np. składników napromienianych, lub GMO)
✔ Możemy sprawdzić wartości odżywcze produktu – ile cukru zawiera, ile ma tłuszczu czy cennego błonnika. Wartość odżywcza to także podanie kaloryczności w 100g i w porcji produktu, co jest niezwykle ważnym aspektem przy coraz większym problemie otyłości w społeczeństwie.
✔ Wiemy czy produkt jest bezpieczny do spożycia i czy data jego przydatności nie minęła

Aby prawidłowo zrozumieć skład produktu, oprócz samej listy składników, warto zwrócić również uwagę na kolejność, w jakiej są one wymienione na etykiecie. Składniki wymienione na początku listy stanowią większą część produktu, natomiast te na końcu są zawarte w mniejszych, często w minimalnych  ilościach.

Za produkt, który ma tzw. dobry skład można uznać produkt, który nie zawiera składników powszechnie uznawanych za szkodliwe, niezdrowe, potencjalnie niebezpiecznych dla zdrowia. Ten, który jest jak najmniej przetworzony, nie ma w składzie wcale, bądź w minimalnej ilości dodane substancje dodatkowe, wyprodukowany ze świeżych surowców i tych powszechnie uznawanych jako korzystne dla naszego organizmu

Znakowanie żywności jest kluczowe dla konsumentów, producentów i całego rynku żywnościowego. Daje konsumentom możliwość dokonywania wyborów, zapewnia bezpieczeństwo żywnościowe i pobudza do innowacji, co z kolei prowadzi do lepszej oferty produktów  firm- producentów środków spożywczych.

Znajdujące się w obrocie środki spożywcze kontrolujePaństwowa Inspekcja Sanitarna, która prowadzi nadzór nad warunkami zdrowotnymi żywności. Pojęcie „warunków zdrowotnych” dotyczy bezpieczeństwa żywności, w jego zakres wchodzi również  ocena prawidłowości znakowania  produktów.

Jeśli w wyniku prowadzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną działań stwierdzane są nieprawidłowości w zakresie znakowania, w tym udzielania konsumentom informacji o alergenach występujących w wprowadzanej do obrotu i do konsumpcji żywności Państwowa Inspekcja Sanitarna wszczynaja postępowanie administracyjne w stosunku do nierzetelnych przedsiębiorców ( operatorów żywności) i wyciągane są konsekwencje prawne i finansowe.