Europejski Dzień Radonu 07.11.2024
07.11.2024
Z inicjatywy Europejskiego Stowarzyszenia Radonowego (European Radon Association) ustanowiono, że 7 listopada czyli dzień urodzin Marii Skłodowskiej-Curie, obchodzony jest Europejski Dzień Radonu, który ustanowiono w 2015 r. Ma on na celu zwiększenie świadomości na temat występowania radonu i konsekwencji zdrowotnych wynikających z jego pojawiania się.
Co to jest radon ?
Pierwiastki promieniotwórcze naturalnie występują w skorupie ziemskiej. Jednym z takich pierwiastków jest promieniotwórczy rad – odkryty przez naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie. Rad, rozpadając się, emituje gaz szlachetny – radon, który jest promieniotwórczy.
Radon jest niewidoczny, nie ma zapachu ani smaku. Dobrze rozpuszcza się w wodzie i innych cieczach. Rozpada się z okresem półrozpadu 3,8 dnia, tworząc tak zwany szereg krótkożyciowych pochodnych, w tym między innymi izotopy polonu, bizmutu i ołowiu, które są również promieniotwórcze.
W przyrodzie najczęściej spotykamy izotop Radon-222, który oznaczony symbolem 222Rn. Jego krótkożyciowe produkty rozpadu odpowiadają za niemal połowę dawki promieniowania jonizującego otrzymywaną przez mieszkańców Polski od źródeł naturalnych.
Radon dlaczego może być niebezpieczny ?
Sam radon nie wpływa bezpośrednio na nasz organizm. Natomiast jego krótkożyciowe pochodne, czyli izotopy promieniotwórcze, które powstają w wyniku rozpadu radonu, mogą wnikać do naszego układu oddechowego jako pyły. Tam może nastąpić ich rozpad promieniotwórczy. W ten sposób mogą zwiększać ryzyko występowania nowotworów płuc.
Radon w budynkach
Radon może być obecny w każdym budynku i mieszkaniu. Dostaje się wraz z powietrzem zasysanym z gruntu przez szczeliny w fundamentach, mury budynku, studzienki kanalizacyjne, nieszczelności wokół rur kanalizacyjnych, z materiałów budowlanych itd.
Z punktu widzenia budowy nowych domów zalecane jest zbadanie terenu, na którym chce się budować i ocenić ryzyko radonowe w budynkach na podstawie stężenia radonu w powietrzu glebowym i wyznaczenie potencjału radonowego terenu, na którym budynek będzie wznoszony.
Radon w wodzie
Ze względu na stosunkowo wysoką rozpuszczalność, radon może także trafiać do wody pitnej i żywności. W Polsce wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w aspekcie zawartości substancji promieniotwórczych określone zostały w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. (Dz. U. 2017 poz. 2294). Zgodnie z nimi, umownie przyjęto następującą wartość graniczną dla radonu w wodzie pitnej jako poziom referencyjny równy 100 Bq/l.
Radon w miejscach pracy
Narażenie radiacyjne powodowane przez radon występuje przede wszystkim w zamkniętych przestrzeniach o słabej wentylacji.
Zgodnie z ustawą – Prawo atomowe, poziom odniesienia dla średniorocznego stężenia promieniotwórczego radonu w powietrzu w miejscach pracy wewnątrz pomieszczeń wynosi 300 Bq/m3. Kierownicy jednostek organizacyjnych wykonujących działalność, w której występują miejsca pracy:
- zlokalizowane wewnątrz pomieszczeń na poziomie parteru lub piwnicy na terenach, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu w znacznej liczbie budynków może przekroczyć ww. poziom odniesienia,
- pod ziemią,
- związane z uzdatnianiem wód podziemnych na terenach, na których średnioroczne stężenie promieniotwórcze radonu w powietrzu w znacznej liczbie budynków może przekroczyć ww. poziom odniesienia muszą zapewnić w tych miejscach pracy pomiar stężenia radonu lub stężenia energii potencjalnej alfa krótkożyciowych produktów rozpadu radonu.