Środki zastępcze i nowe substancje psychoaktywne

Nowa substancja psychoaktywna (NSP) to każda substancja lub grupy substancji:

pochodzenia naturalnego lub
syntetycznego

w formie:

czystej lub
preparatu

działająca na ośrodkowy układ nerwowy.

NSP są inne niż:

substancje psychotropowe,
środki odurzające,

ale stwarzają zagrożenia:

dla zdrowia lub
społeczne

porównywalne do zagrożeń powodowanych przez:

substancję psychotropową lub
środek odurzający

lub które naśladują działanie tych substancji.

NSP zostały określone w rozporządzeniu i można je znaleźć pod adresem:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001665

Jeżeli jesteś przedsiębiorcą, który chce:

wytwarzać,
przetwarzać,
przerabiać,
przywozić,
wywozić,
realizować wewnątrzwspólnotową dostawę lub wewnątrzwspólnotowe nabycie,
wprowadzać do obrotu,

NSP, zobowiązany jesteś do uzyskania zezwolenia w tym zakresie.

Zezwolenie wydawane jest przez Prezesa Biura do spraw Substancji Chemicznych. Szczegółowe informacje na temat terminów i wydawania zezwoleń znajdują się na stronie Biura do spraw Substancji Chemicznych https://www.gov.pl/web/chemikalia/nowe-substancje-psychoaktywne

Przedsiębiorca posiadający zezwolenie musi:

przekazać Prezesowi Biura do spraw Substancji Chemicznych, do dnia 31 marca danego roku, informacje za rok poprzedni o prowadzonej działalności w zakresie objętym zezwoleniem,
prowadzić ewidencje nowych substancji psychoaktywnych w sposób uporządkowany, według dat ich nabycia lub wejścia w ich posiadanie, przez okres 5 lat.

Przedsiębiorca będący odbiorcą NSP musi:

sporządzić dla każdej transakcji deklarację zastosowania NSP,
przekazać oryginał ww. deklaracji dostawcy,
przechowywać w dokumentach transakcji kopię ww. deklaracji potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez dostawcę.

Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obowiązuje zakaz wytwarzania, przywozu i wprowadzania do obrotu środków zastępczych.

Środek zastępczy tzw. „dopalacz” to produkt zawierający substancję o działaniu na ośrodkowy układ nerwowy, który może być użyty w takich samych celach jak:

środek odurzający lub
substancja psychotropowa lub
NSP

których wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na podstawie odrębnych przepisów. Do środków zastępczych nie stosuje się przepisów o ogólnym bezpieczeństwie produktów.

Kto, wbrew zakazowi, wytwarza lub wprowadza do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej środek zastępczy, podlega karze pieniężnej w wysokości od 20 000 zł do 1 000 000 zł.

Jeżeli jesteś podmiotem:

wykonującym działalność leczniczą lub
podmiotem przeprowadzającym badania pośmiertne

masz obowiązek zgłosić właściwemu terenowo państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu wystąpienie:

zatrucia,
podejrzenie zatrucia,
zgonu,

na skutek:

zażycia środka zastępczego lub
nowej substancji psychoaktywnej.

Zgłoszenia dokonuje się w ciągu 48 h od zaistnienia ww. zdarzeń.

Informacje z ww. zgłoszeń zamieszcza się w rejestrze zatruć środkami zastępczymi lub nowymi substancjami psychoaktywnymi, pod adresem: https://www.gov.pl/web/gis/raporty-glownego-inspektora-sanitarnego-w-sprawie-srodkow-zastepczych-i-nowych-substancji-psychoaktywnych

Jeżeli jesteś:

jednostką naukową realizującą zadania w zakresie prowadzenia badań naukowych nad problematyką narkomanii,
jednostką organizacyjną administracji rządowej, jednostką organizacyjną Służby Więziennej, Żandarmerii Wojskowej oraz szkół wyższych i prowadzisz szkolenia osób pracujących dla Ministerstwa właściwego do spraw zdrowia, oświaty i wychowania, spraw wewnętrznych, administracji publicznej, finansów publicznych, transportu, pracy oraz Ministerstwa Obrony Narodowej i Ministerstwa Sprawiedliwości w zakresie:
- działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej,
- leczenia, rehabilitacji i reintegracji osób uzależnionych,
- ograniczenia szkód zdrowotnych i społecznych,
- nadzoru nad substancjami, których używanie może prowadzić do narkomanii,
- zwalczania niedozwolonego obrotu, wytwarzania, przetwarzania, przerobu i posiadania substancji, których używanie może prowadzić do narkomanii,
- nadzoru nad uprawami roślin zawierających substancje, których używanie może prowadzić do narkomanii

i prowadzisz badania w zakresie środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych masz obowiązek dokonać zgłoszenia przed rozpoczęciem tych badań, w postaci papierowej lub elektronicznej, do państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

Przygotowano na podstawie wybranych obowiązujących aktów prawnych:

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1939 z późn. zm.). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230001939

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 sierpnia 2018 r. w sprawie wykazu substancji psychotropowych, środków odurzających oraz nowych substancji psychoaktywnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1665 z późn. zm.). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001665