Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Warszawie

W styczniu br. potwierdzono pierwsze przypadki wścieklizny: w dzielnicy Wesoła (m.st. Warszawa) i w miejscowości Orońsko (powiat szydłowiecki); następnie kolejne u lisa w dzielnicy Rembertów, dzielnicy Targówek, dzielnicy Wawer (m.st. Warszawa) i miejscowości Romanów (gmina Kowala, powiat radomski). W lutym br. wykryto i potwierdzono następne przypadki wścieklizny u lisów w miejscowościach Helenów (gmina Poświętne, powiat wołomiński), Ruda Wielka (gmina Wierzbica, powiat radomski), Pogorzel (gmina Siennica, powiat miński) oraz w dzielnicy Praga Południe (m.st. Warszawa), Emów (gmina Wierzbica, powiat otwocki), Józefów (gmina Józefów, powiat otwocki) oraz Stoki (gmina Pionki, powiat radomski), gdzie odnotowano przypadek wścieklizny u psa. W marcu br. wykryto 15-20 przypadek  wścieklizny u psa w miejscowościach: Karczew (gmina Karczew, powiat otwocki) i u lisów - Glinianki (gmina Wiązowna, powiat otwocki), Nowa Pogorzel (gmina Siennica, powiat miński) oraz u kota w miejscowości Hipolitów (gmina Halinów, powiat miński), w dzielnicach Wawer i Białołęka (m.st. Warszawa).  W kwietniu br. wykryto 21, 22 i 23 przypadek wścieklizny u lisa w dzielnicy Wawer (m.st. Warszawa) oraz miejscowościach Gorzewo i Emilianów (gmina Gostynin, powiat gostyniński). 29 kwietnia br. wykryto również przypadek wścieklizny u borsuka (24) w miejscowości Maskymilianów (gmina Korytnica, powiat węgrowski). W maju odnotowano trzy przypadki wścieklizny u lisa (25, 26, 27) w miejscowości Sobienie-Biskupie (gmina  Sobienie-Jeziory, powiat otwocki), Józefów (gmina Józefów, powiat otwocki) oraz dzielnicy Białołęka (m.st. Warszawa). W czerwcu odnotowano przypadek wścieklizny u lisa w dzielnicy Białołęka (m.st. Warszawa).

W Polsce obowiązkowemu ochronnemu szczepieniu przeciwko wściekliźnie podlegają psy powyżej 3. miesiąca życia, a następnie nie rzadziej niż co 12 miesięcy od dnia ostatniego szczepienia. Wskazane są również szczepienia kotów. Szczepień psów i kotów przeciwko wściekliźnie dokonują lekarze weterynarii świadczący usługi weterynaryjne w ramach zakładu leczniczego dla zwierząt.

Brak szczepienia psa jest wykroczeniem, za które grozi mandat karny w wysokości do 500 zł.

Wścieklizna – groźna choroba śmiertelna

To ostra choroba zakaźna ośrodkowego układu nerwowego, objawiająca się zapaleniem mózgu i rdzenia, prowadząca do śmierci.

Źródłem zakażenia są: psy, koty, dzikie zwierzęta, nietoperze, czasami inne zwierzęta nie mające znaczenia w łańcuchu epizootycznym wścieklizny (sarny, wiewiórki, gryzonie zakażone przypadkowo wścieklizną).

Wirus przenoszony jest ze śliną chorego zwierzęcia przez ugryzienie lub oślinienie uszkodzonej skóry lub błon śluzowych; chory na wściekliznę człowiek również wydala wirus ze śliną. Wrotami zakażenia są zakończenia nerwowe w uszkodzonych powłokach; szczególnie niebezpieczne jest zakażenie błony śluzowej nosa ze względu na obecne w niej zakończenia nerwu węchowego.

Wścieklizna wylęga się od 1-3 miesięcy; w sporadycznych wypadkach może się wahać od 10 dni do roku. Choroba jest śmiertelna i zagrożenie nią w naszym kraju nie może być lekceważone.

POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POKĄSANIA LUDZI PRZEZ ZWIERZĘTA:

• miejsce zranione (rana po pokąsaniu lub nawet otarcie naskórka) powinno być dokładnie

umyte ciepłą wodą z mydłem, odkażone i zaopatrzone, nie należy przedwcześnie tamować

krwi, gdyż krew może też wypłukać wirusa z rany;

• niezwłocznie należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub najbliższego

oddziału ratunkowego;

• w przypadku pogryzienia przez zwierzęta domowe, należy ustalić właściciela zwierzęcia

(imię, nazwisko, adres zamieszkania, ewentualnie kontakt telefoniczny), w celu zgłoszenia

go do obserwacji weterynaryjnej w kierunku wścieklizny.

Zwierzęta domowe, które pokąsały człowieka poddaje się badaniu i obserwacji przez lekarza weterynarii przez okres 15 dni. Pozwala to często wykluczyć wściekliznę i nie rozpoczynać szczepień p/wściekliźnie u narażonego.

W przypadku pokąsania przez zwierzęta dzikie lub gdy brak jest możliwości podjęcia obserwacji weterynaryjnej zwierzęcia w kierunku wścieklizny) należy poddać się szczepieniu p/wściekliźnie, które wykonuje się w punkcie szczepień przy poradni lekarza POZ, do której należy poszkodowany pacjent.

Obowiązkiem lekarza jest udzielenie pomocy, w tym uodpornienie p/tężcowi zgodnie z wytycznymi). W przypadku pokąsania przez zwierzę dzikie oraz domowe, gdy nie ma możliwości podjęcia obserwacji zwierzęcia w kierunku wścieklizny lekarz powinien skierować pacjenta do poradni chorób zakaźnych w celu konsultacji do szczepień p/wściekliźnie.

Lekarz dokonuje zgłoszenia do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego właściwego terenowo dla miejsca zdarzenia a osoby pokąsane przez zwierzęta podlegają nadzorowi epidemiologicznemu prowadzonemu przez Państwową Inspekcję Sanitarną (wywiad epidemiologiczny). Padłe lub zabite zwierzęta dzikie oraz domowe, podejrzane o wściekliznę, które miały kontakt z człowiekiem należy przekazać do badania Powiatowemu Lekarzowi Weterynarii.

Więcej o wściekliźnie jako chorobie : https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/wscieklizna/

(jn, ONE WSSE w Warszawie, MUW)