Grypa

MATERIAŁY EDUKACYJNE
Grypa to ostre wirusowe zakażenie górnych dróg oddechowych, wywoływane przez wirusy grypy. Przyczyną corocznych, sezonowych wzrostów zachorowań na grypę w okresie jesienno-zimowym są wirusy grypy typu A i B. Grypa przenosi się z osoby na osobę drogą kropelkową podczas kichania, kaszlu lub w wyniku bezpośredniego kontaktu ze świeżą wydzieliną z dróg oddechowych zakażonych osób.
Objawy grypy są niecharakterystyczne, lecz najczęstsze dotyczą nagłego występowania:
- objawów ogólnych - wysokiej gorączki, dreszczy, bólów mięśni, bólów głowy (najczęściej okolicy czołowej i zagałkowy), uczucia rozbicia i osłabienia, złego ogólnego samopoczucia;
- objawów ze strony układu oddechowego - suchego kaszlu, bólu gardła i katarem (zwykle o niedużym nasileniu).
- u małych dzieci obraz kliniczny może być całkowicie niecharakterystyczny - obejmować zmienione zachowanie dziecka, senność lub rozdrażnienie, brak apetytu, wymioty.

W Polsce sezon wzmożonych zachorowań na grypę trwa od października do kwietnia następnego roku, przy czym szczyt zachorowań przypada między styczniem a marcem.
Eksperci twierdzą zgodnie, że szczepienia przeciw grypie są jedyną efektywną i bezpieczną metodą profilaktyki tej choroby i jej powikłań. Podkreślają, że zachorowań mogło być zdecydowanie mniej gdyby Polacy częściej podejmowali decyzje o szczepieniu.
We wrześniu rozpoczął się kolejny sezon szczepień przeciw grypie. Szczepienia zalecane są przez międzynarodowe organizacje zdrowotne, m.in. WHO, a także polskie instytucje, takie jak Państwowa Inspekcja Sanitarna, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny.

INFORMACJE OGÓLNE
Grypa jest chorobą zakaźną, układu oddechowego wywołaną wirusami grypy. Wirusy grypy ulegają częstym zmianom mutacji, co powoduje, że w każdym sezonie wiele osób może zachorować na grypę. Wirusy grypy dzielą się na trzy osobne rodzaje - A, B, C, oraz podtypy H i N.
Rozpoznany w 2009 roku nowy wariant wirusa grypy A/H1N1, który wywołał ogłoszoną przez Światową Organizację Zdrowia w dniu 11 czerwca 2009 roku pandemię grypy na świecie, jest obecnie jednym z trzech dominujących szczepów wirusa grypy krążących w populacji ludzkiej. Badania wirusologiczne ujawniły, że około 60-80% zachorowań na grypę jest spowodowanych wirusem grypy A/H1N1 obok innych wirusów grypy typu A (np. A/H3N2) i B będących czynnikiem etiologicznym grypy sezonowej.
Zgodnie z zaleceniami WHO antygeny tego wirusa (A/H1N1, A/H3N2 i typ B) wchodzą w skład szczepionek przeciwgrypowych, które najlepiej zabezpieczają przed zakażeniem. W sezonie grypowym 2015/2016 dominującym wirusem grypy jest podtyp A/H1N1.
*Świńska grypa jest zakaźną chorobą układu oddechowego świń, którą powodują wirusy grypy typu A lub wirusy grypy typu C. Zwykle wirusy grypy świń nie zakażają ludzi. Nieściśle (i formalnie nie poprawnie) świńską grypą nazywa się również wirus grypy A/H1N1 aktualnie krążący w populacji.

EPIDEMIOLOGIA
Zwiększone zachorowania na grypę są notowane praktycznie każdego roku, chociaż ich zasięg i ciężkość przebiegu znacznie się różnią.
W Polsce sezon wzmożonych zachorowań na grypę trwa od września do kwietnia następnego roku, przy czym szczyt zachorowań przypada między styczniem a marcem. Rejestruje się wtedy od kilkuset do kilku milionów zachorowań na grypę i infekcji grypopodobnych.
Grypa przenosi się z osoby na osobę drogą kropelkową podczas kichania, kaszlu lub w wyniku bezpośredniego kontaktu ze świeżą wydzieliną z dróg oddechowych zakażonych osób.
Objawy grypy:
- ból głowy,
- wysoka gorączka lub stan podgorączkowy,
- dreszcze,
- bóle mięśniowe i ogólne osłabienie,
- kaszel i ból gardła,
- trudności z oddychaniem.
Choroba zwykle ustępuje samoistnie po 3-7 dniach, ale kaszel, zmęczenie i uczucie rozbicia mogą się utrzymywać do ok. 2 tyg.

POWIKŁANIA
Powikłania grypy występują najczęściej u osób powyżej 64 r.ż. oraz u pacjentów z niektórymi przewlekłymi schorzeniami jak: choroba serca lub płuc, cukrzyca, hemoglobinopatie, zaburzenia czynności nerek, a także u kobiet w 2 lub 3 trymestrze ciąży i dzieci poniżej 2 r.ż. Najczęstsze powikłania grypy to zapalenia ucha środkowego oraz angina paciorkowcowa. Grypa może prowadzić również do ciężkich powikłań i hospitalizacji - najczęstsze to zapalenie płuc, do rzadszych należą zapalenie mięśnia sercowego, mózgu i opon mózgowych
i inne.
Śmiertelność grypy sezonowej wynosi 0,1-0,5%, przy czym 90% zgonów występuje u osób po 60 r.ż.

PROFILAKTYKA
Chcąc uchronić się przed zachorowaniem na grypę przestrzegaj poniższych zasad:
- zaszczep się i swoich najbliższych przeciw grypie, a także w trakcie trwania sezonu grypowego,
- przestrzegaj zasad higieny oddychania – w czasie kaszlu i kichania zakrywaj nos i usta chusteczką jednorazową,
- jak najczęściej myj ręce wodą z mydłem,
- poza domem i w podróży zawsze miej przy sobie żel lub płyn do rąk albo zapas jednorazowych chusteczek nasyconych roztworem alkoholu, gdyż warunki podczas podróży rzadko zapewniają możliwości częstego mycia rąk,
- jeśli chusteczki jednorazowe lub żel właśnie ci się skończyły, kichaj i kaszl w zgięcie łokciowe – twoje dłonie nie zostaną skażone wirusem i nie przeniesiesz go na inne osoby,
- w miejscach publicznych, środkach transportu unikaj niepotrzebnego dotykania powierzchni i elementów ich wyposażenia,
- unikaj masowych zgromadzeń, bliskiego kontaktu „twarzą w twarz” z innymi ludźmi w transporcie publicznym - zwłaszcza podczas dłuższych podróży,
- zadbaj, aby również twoje dziecko przestrzegało powyższych zaleceń,
- przy wystąpieniu objawów takich jak gorączka, bóle głowy, bóle mięśniowo-stawowe, kaszel, ból gardła lub duszność zgłoś się do lekarza. W przypadku podejrzenia lub rozpoznania grypy nie idź do pracy, zostań w domu do czasu ustąpienia objawów.

Źródło:
1. www.gis.gov.pl
2. www.who.int
3. Harrison. Choroby zakaźne. Tom II. Lublin 2012

DANE EPIDEMIOLOGICZNE
ZOBACZ - Sytuacja epidemiologiczna dotycząca grypy w województwie wielkopolskim w latach 2014-2017.
ZOBACZ - grypa sezonowa – informacje GIS