Malaria
MALARIA (inaczej zwana zimnicą), jest chorobą pierwotniakową wywołaną przez pierwotniaka z rodziny Plasomodium. Znanych jest kilka gatunków zarodźca wywołującego malarię u ludzi:
- Plasmodium falciparum – powoduje tzw. malarię tropikalną
- Plasmodium vivax
- Plasmodium malariae
- Plasmodium ovale
Do inwazji dochodzi w wyniku ukłucia przez zarażonego komara z rodzaju Anopheles. Do zarażenia może dojść także w wyniku przetaczania zakażonej krwi.
Fot.1. Ukłucie przez zarażonego komara - źródło
Cykl rozwojowy zarodźca u człowieka:
W cyklu rozwojowym zarodźców występuje 2 żywicieli:
- żywiciel ostateczny – komar z rodzaju Anopheles,
- żywiciel pośredni – człowiek.
Ogólny schemat cyklu rozwojowego ( Rys.1.) przedstawicieli rodzaju Plasmodium powodujących malarię u człowieka jest identyczny, różnice pomiędzy poszczególnymi gatunkami są niewielkie.
Rys.1. Schemat szerzenia się zimnicy z komara na człowieka. RBC- krwinki czerwone. Źródło: Harrison. Choroby zakaźne tom. II
Zimnica jest najgroźniejszą chorobą pasożytniczą człowieka występującą w 107 krajach zamieszkałych przez 3 mld ludzi, z których rocznie z powodu powikłań malarii umiera 1-3 mln osób! Dlatego też wybierając się w podróż do różnych krajów świata należy się skonsultować
z lekarzem w celu ustalenia profilaktyki przeciwmalarycznej.
Zapobieganie:
Indywidualna profilaktyka przeciwzimniczna polega na ograniczeniu lub eliminacji możliwości kontaktu między komarem, a człowiekiem oraz na stosowaniu leków uniemożliwiających rozwój choroby. Zażywanie leków należy rozpocząć jeszcze przed wyjazdem, kontynuować przez cały okres podróży oraz przez 1-4 tygodni po powrocie.
Należy również:
- nosić odpowiednią odzież (długie spodnie, koszule z długim rękawami, nakrycia głowy, skarpety, pełne buty, itp.)
- na odsłonięta skórę stosować repelenty np. w kremie
- stosować urządzenia emitujące ultradźwięki
- stosować lampy UV
- zakładać moskitiery impregnowane insektycydami
- stosować świece zapachowe
- stosować aerozolowe środki owadobójcze
- zamykać szczelnie pomieszczenia
Tam gdzie to możliwe, rozprzestrzenianie się choroby jest ograniczane dzięki: szybkiemu stosowaniu insektycydów zabijających komary, szybkiej diagnostyce i właściwemu postępowaniu z pacjentem oraz stosowaniu właściwego leczenia i chemioprofilaktyki w grupach o wysokim stopniu nabycia zimnicy.
Choć pojawiły się doniesienia o możliwości pojawienia się na rynku, w przyszłości jednej lub kilku szczepionek przeciwzimnicznych, to aktualne trwają działania polegające na poprawie sposobu zapobiegania i kontroli nad szerzeniem się inwazji, a także nad nowymi strategiami terapeutycznymi.
Objawy kliniczne:
Zimnica jest jedną z najczęstszych przyczyn gorączki przebiegającej z dreszczami, czasem występującej z pewną regularnością (co 48 lub 72 godziny). Pierwsze objawy zimnicy, takie jak: złe samopoczucie, bóle głowy, męczliwość, dyskomfort w jamie brzusznej, bóle mięśni z następowym wzrostem temperatury ciała, nudności, wymioty są niecharakterystyczne i typowe również dla innych schorzeń o etiologii wirusowej, dlatego należy niezwłocznie udać się do lekarza. Nieleczona lub ciężko przebiegająca malaria doprowadzić może do niewydolności nerek, wątroby, śpiączki i w ostateczności do zgonu!
Gorączka w trakcie podroży do tropiku lub po zakończeniu takiej wycieczki wymaga pilnej konsultacji medycznej! W razie gorączki lub innych niepokojących dolegliwości w rejonie zagrożonym malarią lub po powrocie, zwłaszcza w ciągu trzech miesięcy podróży, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Opracowała: Karolina Magdziarz
Źródło:
Harrison Choroby Zakaźne, Tom II, pod red. prof. dr hab. n. med Robert Filisiak, Wyd. Czelej Sp.zo.o., Lublin, 2012, s. 1445-1471.
Choroby zakaźne i pasożytnicze, wydanie IV, pod red. prof. dr hab. n. med Zdzisław Dziubek, Wyd. PZWL.