Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Pile

W dniach 22 - 28 stycznia 2023 r. obchodzimy Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki  Macicy. W  tym czasie chcemy przypominać kobietom  jak istotną rolę odgrywają badania profilaktyczne. Regularne wizyty u ginekologa, podczas których wykonywana jest cytologia, chronią przed rozwojem nowotworu a niekiedy mogą nawet uratować życie.

Rak szyjki macicy to jeden z częstszych nowotworów występujących u kobiet. Na wczesnym etapie choroby  jest wyleczalny w ponad 99% przypadków. Niewykryty i nieleczony może prowadzić do śmierci. Wśród głównych przyczyn występowania raka szyjki macicy wymienia się przede wszystkim zakażenie wirusem HPV (wirus brodawczaka ludzkiego). Do zarażenia dochodzi najczęściej poprzez kontakt seksualny.  Zakażenie HPV jest bardzo częste, 80% aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn w ciągu swojego życia będzie zakażonych HPV. Większość zakażeń ustępuje samoistnie. Jednak przetrwałe zakażenia w organizmie kobiety mogą przekształcić się w raka szyjki macicy. Proces ten trwa kilka, a często nawet kilkanaście lat, dlatego jest sporo czasu na reakcję.

Do czynników zwiększających ryzyko zakażenia wirusem HPV zalicza się m.in.: wczesną inicjację seksualną, licznych partnerów seksualnych, przewlekłe stany zapalne pochwy, obniżenie odporności, palenie tytoniu.

Rak szyjki macicy we wczesnym stadium rozwoju przebiega bezobjawowo, natomiast w późniejszym czasie mogą pojawić się krwawienia między miesiączkami, krwawienie po stosunku, krwawienie po menopauzie oraz ból podczas stosunku. W zaawansowanym stadium choroby obserwuje się np. ropne upławy o nieprzyjemnym zapachu, ból w dole brzucha, bóle w okolicy lędźwiowo-krzyżowej.

Regularne badania cytologiczne chronią kobiety przed zachorowaniem, pozwalają wykryć zmiany przedrakowe i raka we wczesnym, uleczalnym stadium zaawansowania. Badania przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy (cytologia) można wykonać bezpłatnie, bez skierowania  w ramach  Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy Narodowego Funduszu Zdrowia . Program dedykowano kobietom w wieku od 25 do 64 lat.

W ramach Programu bezpłatne badanie przysługuje raz na 3 lata. Można je wykonać w poradni ginekologiczno-położniczej, która ma podpisaną umowę z NFZ oraz w wybranych poradniach POZ biorących udział w programie. Jednostki ochrony zdrowia zajmujące się realizacją programu profilaktyki raka szyjki macicy można znaleźć pod wskazanym adresem: https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyProfilaktyczne

Ochronę przed zakażeniem wirusem HPV dają szczepienia przeciw wirusowi HPV. Dedykuje się je dziewczętom, młodym kobietom oraz chłopcom i młodym mężczyznom przed rozpoczęciem inicjacji seksualnej. Szczepionka przeciw HPV, to pierwszy preparat, którego głównym celem jest zapobieganie chorobie nowotworowej.

Szczepienia przeciw wirusowi HPV zapobiegają przede wszystkim rakowi szyjki macicy oraz innym nowotworom (rak odbytu, sromu, pochwy), które może powodować wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Szczepić dziecko należy, zanim może mieć kontakt z wirusem. Dlatego Ministerstwo Zdrowia uruchomiło program bezpłatnych szczepień przeciw HPV dla dziewcząt i chłopców  w wieku 12 – 13 lat.

Szczepionka przeciw HPV jest bezpłatna dla wszystkich dzieci od 9 do 18. roku życia. Dzieci w innym wieku niż objęte programem (czyli w wieku 9–11 lat oraz 14–17) mogą zostać bezpłatnie zaszczepione przeciw HPV, jeśli lekarz wystawi e-receptę. Wówczas rodzic realizuje e-receptę w aptece, umawia dziecko na szczepienie bezpośrednio w przychodni POZ i przynosi szczepionkę. 

Źródło:

https://pacjent.gov.pl/program-profilaktyczny/profilaktyka-raka-szyjki-macicy

https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/szczepienie-ktore-chroni-przed-rakiem

www.onkonet.pl/dp_prof_rszyjkim.php

https://www.gov.pl/web/psse-krakow/europejski-tydzien-walki-z-rakiem-szyjki-macicy

https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyProfilaktyczne

https://planujedlugiezycie.pl/index.php/profilaktyka-raka-szyjki-macicy/