Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Płocku

Nadwagę i otyłość definiuje się jako nieprawidłowe lub nadmierne nagromadzenie tłuszczu, które stanowi zagrożenie dla zdrowia. Wskaźnik masy ciała (BMI) powyżej 25 uważa się za nadwagę, a powyżej 30 za otyłość.

Co powoduje otyłość i nadwagę?

Podstawową przyczyną otyłości i nadwagi jest brak równowagi energetycznej między spożytymi a spalonymi kaloriami. Spowodowane jest to:

• zwiększonym spożyciem wysokokalorycznej żywności bogatej w tłuszcz i cukry; 
• brakiem aktywności fizycznej ze względu na coraz bardziej siedzący charakter wielu form pracy, zmieniające się środki transportu i postępującą urbanizację.

Zmiany we wzorcach odżywiania i aktywności fizycznej są często wynikiem zmian środowiskowych i społecznych w sektorach takich jak zdrowie, rolnictwo, transport, urbanistyka, środowisko, przetwórstwo żywności, dystrybucja, marketing i edukacja.

Jakie są typowe konsekwencje zdrowotne nadwagi i otyłości?

Istnieje nierozerwalny związek pomiędzy poprawą żywienia i jakości zdrowotnej żywności a stanem zdrowia populacji. Wskazuje się, że nieprawidłowe żywienie może być przyczyną około 80 jednostek chorobowych.

Podwyższone BMI jest głównym czynnikiem ryzyka chorób niezakaźnych, takich jak:

• choroby układu krążenia (głównie choroby serca i udar);
• cukrzyca;
• schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego (zwłaszcza choroba zwyrodnieniowa stawów);
• niektóre nowotwory (w tym nowotwory piersi, jajnika, prostaty, wątroby, pęcherzyka żółciowego, nerek i okrężnicy).

Jak można zmniejszyć nadwagę i otyłość?

Nadwadze i otyłości, a także związanym z nimi chorobom można w dużej mierze zapobiec. 

Na poziomie indywidualnym należy przede wszystkim:

• ograniczyć spożycie energii z tłuszczów i cukrów;
• zwiększyć spożycie owoców i warzyw, a także roślin strączkowych, produktów pełnoziarnistych i orzechów;
• pamiętać o regularnej aktywność fizycznej (60 minut dziennie dla dzieci i 150 minut w ciągu tygodnia dla dorosłych).

Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży

W Polsce występuje stała tendencja wzrostowa częstości występowania nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży. Najważniejsze czynniki ryzyka rozwoju otyłości to niewłaściwe żywienie i brak aktywności fizycznej. Wśród czynników żywieniowych wymienia się zbyt wysokie spożycie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, cukrów prostych i soli. U dzieci otyłość wiąże się z wyższym ryzykiem przedwczesnej śmierci, niepełnosprawności i otyłości w wieku dorosłym. Ale oprócz zwiększonego ryzyka w przyszłości otyłe dzieci doświadczają trudności w oddychaniu, zwiększonego ryzyka złamań, nadciśnienia, chorób sercowo-naczyniowych, insulinooporności i problemów w sferze psychospołecznej.

(WHO)